Teoria integracji ekonomicznej 4003-114TIE
Celem tego 15-godzinnego wykładu jest zaprezentowanie podstawowych elementów teorii integracji gospodarczej, w kontekście Unii Europejskiej. Zajęcia rozpoczynają się od analizy efektów handlowych. Najpierw przedstawione będą klasyczne statyczne efekty handlowe a potem zostaną zaprezentowane tzw. alokacyjne efekty dynamiczne związane z występowaniem korzyści skali produkcji, przełamywaniem struktur monopolistycznych oraz zwiększeniem efektywności menedżerskiej. Powyższe rozważania stworzą podstawę do analizy specyficznych instrumentów polityki handlowej stosowanych w Unii Europejskiej. Następnie analizowana są przesłanki teoretyczne i skutki liberalizacji przepływu kapitału siły roboczej i kapitału. Ukazane są również podstawowe regulacje dotyczące swobody przepływu czynników produkcji w UE. Oddzielnie omawiane są zagadnienia związane funkcjonowaniem wspólnej Polityki Rolnej oraz unii monetarnej. Powyższe rozważania stworzą podstawę do analizy specyficznych instrumentów polityki handlowej stosowanych w Unii Europejskiej.
Po omówieniu zasad i efektów integracji w ramach wspólnej polityki rolnej przedstawione zostaną efekty utworzenia wspólnego rynku. Po neoklasycznej analizie skutków mobilności czynników produkcji ukazane zostaną skutki integracji rynku siły roboczej w warunkach niepełnego zatrudnienia. Omówione będą również skutki liberalizacji rynku kapitałowego przy występowaniu rezydualnych ograniczeń w przepływie kapitału. Na zakończenie zostaną ukazane wybrane szacunki skutków integracji Europejskiej po rozszerzeniu o kraje Europy Środkowo-Wschodniej. Zagadnienia związane z unią monetarną są jedynie zasygnalizowane, są one przedmiotem oddzielnego wykładu.
W trakcie wykładu będą omówione następujące zagadnienia:
1. Teoria unii celnej i strefy wolnego handlu:
a. statyczna analiza skutków handlowych (efekt kreacji i przesunięcia handlu) analiza w
ramach równowagi cząstkowej i ogólnej
- rozkład korzyści w zależności od stosowanej polityki handlowej;
b. Dynamiczne (długookresowe) skutki utworzenia unii celnej:
- korzyści skali (analiza cząstkowa w zależności od wyjściowej struktury produkcji)
- wzrost konkurencji i postęp techniczny
- zwiększenie efektywności menedżerskiej
2. Zewnętrzna polityka handlowa i wspólny rynek rolny:
a. zewnętrzna polityka handlowa: protekcjonizm uwarunkowany : polityka anty-
dumpingowa i anty-subwencyjna i klauzule ochronne
b. wspólny rynek rolny
- specyficzne instrumenty polityki rolnej
- sposób organizacji rynku: ceny wewnętrzne a poziom protekcji
- specyficzne instrumenty wspólnej polityki rolnej: porównanie skutków stosowania ceł, subwencji eksportowych, gwarancji cenowych, kwot importowych, kwot produkcyjnych
3. Teoria wspólnego rynku:
a. tradycyjna analiza neoklasyczna przepływu czynników produkcji przy doskonale
funkcjonujących rynkach (rozkład korzyści)
b. analiza rynku siły roboczej przy niepełnym zatrudnieniu i występowaniu barier w
przepływie czynników
c. Korzyści z integracji rynków kapitałowych
4. Elementy teorii unii monetarnej i przykładowe badania empiryczne skutków integracji
handlowej:
- Optymalny obszar walutowy,
- Korzyści i koszty z utworzenia unii monetarnej
- Model Armingtona
- Szacunki komisji Europejskiej w oparciu o modele równowagi ogólnej Baldwina, Francoisa, Portesa, Ormowskiego oraz UKIE.
Nakład pracy studenta:
wykład - 15 h
przygotowanie do wykładu - 30 h
przygotowanie do zaliczenia - 45 h
razem - 90 h
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Studenci tego wykładu powinni na zakończenie zajęć znać:
kluczowe elementy teorii unii celnej, przepływu siły roboczej i kapitału oraz unii monetarnej.
Studenci powinni rozumieć na czym polegają korzyści i koszty z uczestnictwa w unii celnej, wspólnym rynku oraz unii monetarnej;
Studenci powinni umieć uczestniczyć w dyskusji na temat korzyści, kosztów i potencjalnych zagrożeń wynikających z udziału Polski w UE, a zwłaszcza w unii monetarnej.
Kryteria oceniania
Podstawą oceny jest egzamin pisemny na zakończenie zajęć. Składa się one z serii około 20 pytań testowych i 1-2 pytań otwartych. Dodatkowo premiowana jest obecność na zajęciach: maksymalnie do 15% sumy punktów z egzaminu.
Literatura
Literatura polska:
- W. Molle: Ekonomika integracji europejskiej, Fundacja gospodarcza, Gdańsk 2000
- S. Ładyka, Z teorii integracji gospodarczej, SGH, Warszawa, 2000.
- M. Tracy, Polityka rolno-żywnościowa w gospodarce rynkowej, Wprowadzenie do teorii i praktyki, Olympus, Warszawa 1997.
- W. Orłowski, Koszty i korzyści z członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Metody, modele, szacunki. CASE, Warszawa, 2000.
- Konsekwencje realizacji III etapu unii gospodarczej i walutowej dla Polski dla Polski, IKC 1998
Literatura angielska:
- European Economic Integration, (red.: F. McDonald, D. Dearden), Longman 1999.
- A. El-Agraa: The European Union, History, Institutions, Economics and Politics. Prentice Hall 1998.
- M. Artis, N. Lee (red.) The Economics of the European Union, Oxford University Press, 1998.
- T. Hitris, European Union Economics, Prentice Hall, 1998.
- The European Economy (red. D. Dyker), Longman 1999.
- R. Baldwin, J. Francois, R. Portes: The costs and benefits of eastern enlargement, Economic Policy, 224, 1997
- Trade Blocks, A World Bank Policy Research Paper, World Bank 2000.
- A. Mayhew, Recreating Europe: The EU's Policy towards Central and Eastern Europe, Cambridge 1998.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: