Tematem będzie ewolucja kulturowa człowieka świat ziemski, w którym żyjemy jest w na tyle „dziełem rąk ludzkich”, że możemy przyjąć do rozważenia hipotezę antropocenu. W procesie nazywanym ewolucją życia mieści się pojawienie człowieka a wraz z nim kultury. Jakkolwiek dostrzegamy kulturę także w postępowaniu innych żyjących przyjmujemy, że wpływ człowieka na świat czyni go wyjątkowym. Świadomość tego jest zasadniczym elementem zjawiska określanego jako cywilizacja. Ludzie w pewnym momencie, ale choć powszechnie to w różny sposób, związali swe istnienie z aktem Stwórcy. Współcześnie skłaniają się do innych interpretacji, ale zakładamy powszechną zgodę z ewolucją jako procesem autonomicznym. Zajmiemy się natomiast wpływem kultur i cywilizacji na ewolucję i to nie tylko z powodu krytycznego stanu rzeczy.
Zajmiemy się przede wszystkim wielkimi przełomami i ich konsekwencjami dla zjawiska nazywanego ewolucją kulturową Zadamy pytanie czy i w jaki sposób ewolucja kulturowa doprowadziła człowieka do jego ewolucyjnego sukcesu a w jakiej mierze stała się źródłem zagrożenia dla życia na Ziemi.
Wspólnym dla obu nurtów ewolucji jest środowisko, ponieważ zaczynamy dopiero od „momentu”, w którym ludzka forma życia zaczynała oddziaływać w naturze w sposób prowadzący do trwałych przekształceń. Nie przeciwstawiamy kultury naturze, ale trzymamy się poglądu o środowisku jako kulturowo przekształconej naturze. Czy zmiany te są odwracalne? Przez długi czas natura okazywała się „silniejsza” w ostateczności likwidując ludzką aktywność. Jak się zdaje w koncepcji antropocenu konsekwencje oddziaływania w środowisku mają charakter nieodwracalny. Refleksja nad tym oddziaływaniem będzie jednym z zadań naszych zajęć.
Dyskusję nad znaczeniem ewolucji kulturowej zaczynamy od pojawienia się kultur a kończymy wraz z pytaniem, czy ratunkiem dla życia jest eliminacja człowieczeństwa i pojawienie się nowej postaci życia. Celowość rozważenia swego rodzaju biografii człowieka zasadza się na przekonaniu o ludzkiej zdolności do refleksji, a tym samym do szukania takiej zmiany postępowania, która potrafi zapobiec katastrofie.
Człowiek i kultura istnieją w świecie/wszechświecie jako projekt ewolucji i własnej w ewolucję interwencji. Formują środowisko i stają się świadomi tego procesu usiłując sformułować wizję świata. Znajdują odpowiedzi na wyzwania środowiska, stają przed pytaniem o swoje miejsce w biosferze Interpretacja wszechświata prowadzi do pytania o odpowiedzialność za istnienie świata i rewizję poglądów o istocie człowieka.
Zostaną podjęte m in tematy:
Ewolucja życia i człowieka, kultura jako twórczość, rola czasu w kreowaniu przestrzeni, fenomen środowiska.
Geneza cywilizacji (ogień, mowa, sztuka, „zdobycze kulinarne”).
Ewolucyjna geneza wspólnoty ludzkiej, pojawienie się kultury, dojście do czasu historycznego.
Neolityczna rewolucja agrarna i najstarsze dziedzictwo osiadłości, nowa dieta i wpływ udomowienia zwierząt.
Religie, najstarsze interpretacje życia i pochodzenia człowieka.
Najstarsze cywilizacje, trwanie i zerwanie ciągłości ewolucji.
Doświadczenie chińskie,
Doświadczenie indyjskie
Doświadczenie greckie, państwo i pieniądz, filozofia i dramat.
Przełom chrześcijański, religia i prawa człowieka
Rzym, Śródziemnomorze, Europa – pytanie o logiczne następstwo cywilizacji.
Przełom islamu
Cywilizacja Wielkiego stepu, pierwszy świat globalny?
Renesans i druk, myślę więc jestem człowiekiem.
Nowy i Stary Świat, dialog europejski jako fundament cywilizacji.
Doświadczenie Ameryk, Afryka i niewolnictwo,
Homo faber i nowa rola pracy, rynek i fabryka, czas wolny i zabawa
Rozum i Oświecenie, początek koncepcji ewolucji ludzkości
Człowiek i Obywatel, prawo i nauka
Rewolucja przemysłowa i dominacja europejska, technologia a kultura
Kapitalizm, kolonializm i rewolucja społeczna
Globalizacja i świat sieci, informacja
Koncepcje eschatologiczne, przyszłość Ziemi, odpowiedzialność w wymiarze planetarnym.
Koncepcja Gaji a próba ujęcia miejsca człowieka we wszechświecie.
„Na czym polega to człowieczeństwo, którego oni nie mają”. Człowieczeństwo w perspektywie ewolucji kulturowej.
Pytanie o perspektywę cywilizacji, przeszłość i przyszłość jako wyobrażenia świata i jako stan wszechświata, kwestia czasu i pytanie o inne cywilizacje „pozaziemskie”?
Post-człowiek: ocalenie czy katastrofa? Wnioski z biografii.