Dramat angielski po „śmierci tragedii” 3700-AL-DAST-qTM
Punktem wyjścia do dyskusji i analizy tekstów jest publikacja George’a Steinera The Death of Tragedy z 1961 roku, przedstawiona w niej wersja historii europejskiego dramatu i teza o końcu tragedii, a także inne dwudziestowieczne próby redefinicji kategorii tragizmu i polemika z nimi. W centrum zainteresowania znajdą się przede wszystkim te dwudziestowieczne utwory dramatyczne, które w wyraźny sposób odwołują się do klasycznych wzorców, przetwarzają je lub kontestują, jak również teksty teoretycznoliterackie redefiniujące pojęcia tragedii i tragizmu w dramaturgii dwudziestowiecznej, a także takie, które z tej perspektywy dokonują rewizji tych kategorii w dramatach wczesnonowożytnych. Pierwsza część kursu będzie poświęcona dyskusji nad tezami Steinera i jego wersji historii dramatu, przede wszystkim w odniesieniu do przedstawionych przez niego sądów na temat dramatu angielskiego, w szczególności elżbietańskiego i jakobińskiego. Zadamy pytanie, dlaczego właśnie w dramacie siedemnastego wieku Steiner dostrzega początki zmierzchu klasycznych wzorców tragedii. Konieczne będzie tu oczywiście sięgnięcie do klasycznych źródeł (Poetyka Arystotelesa, tragedia grecka, tragedie Seneki), aby odpowiedzieć na pytanie w jaki sposób nieregularna tragedia elżbietańska i jakobińska (np. dzieła Szekspira czy Webstera) odbiega od norm estetycznych tragedii starożytnej.
Ten pobieżny przegląd tez i obserwacji George’a Steinera na temat przemian w dramacie (szczególnie w dramacie angielskim) będzie wstępem do pogłębionej refleksji o poszukiwaniach nowych form wyrazu w wieku XX i analizy bardziej radykalnych zmian w rozumieniu tragedii, tragizmu i bohatera tragicznego manifestowanych zarówno w twórczości dramatycznej takich autorów jak T.S. Eliot, Samuel Beckett, Harold Pinter, Tom Stoppard, czy John Whiting, jak i w tekstach teoretycznych wymienionych wcześniej twórców dramatów Eliota i Pintera, a także Arthura Millera, Jana Kotta, Martina Esslina, Kennetha Tynana i innych. Analizowane będą teksty sztuk i pisma teoretycznoliterackie.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Wiedza
Student
• zna podstawową terminologię nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa i wiedzy o teatrze i rozumie ich rolę kulturze
• zna podstawowe metody analizy i interpretacji tekstów literackich i teoretycznoliterackich
• poszerza znajomość współczesnych nurtów i kierunków rozwoju badań nad literaturą i kulturą, ze szczególnym uwzględnieniem badań nad twórczością dwudziestowiecznych dramatopisarzy i krytyków
Umiejętności
Student
• potrafi dokonywać analizy dzieł sztuki oraz tekstów naukowych i materiałów źródłowych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych
• potrafi docenić różnorodność opinii zawartych w lekturach oraz przedstawionych w dyskusjach i wykorzystać je jako źródło inspiracji
Kompetencje społeczne
Student
• jest gotów do poznawania nowych metod badawczych
• jest gotów do podejmowania kształcenia przez całe życie; dostrzega rolę literatury w rozwoju własnym oraz w procesie edukacji w ogóle
Kryteria oceniania
Ocena końcowa będzie wypadkową następujących ocen cząstkowych:
20% aktywność w czasie zajęć
40% dwie krótkie wypowiedzi pisemne w trakcie semestru (po 500 słów)
40% kolokwium na koniec semestru
Dopuszczalna liczba nieobecności – 3 w semestrze
Zaliczenie na ocenę. Dwie krótkie wypowiedzi pisemne i kolokwium po zakończeniu zajęć w czasie zimowej sesji egzaminacyjnej. Zaliczenie poprawkowe najpóźniej do końca poprawkowej sesji egzaminacyjnej semestru zimowego.
Literatura
• George Steiner, The Death of Tragedy (fragmenty)
• Arystoteles, Poetyka, przeł. Henryk Podbielski (fragmenty)
• Antologia tragedii greckiej, wybrał i oprac. Stanisław Stabryła (wybór)
• Philip Sidney, Obrona poezji, przeł. Jan Świerzowicz (fragment)
• William Shakespeare, Makbet, przeł. Piotr Kamiński
• William Shakespeare, Hamlet, przeł. Maciej Słomczyński
• John Webster, Biała diablica (The White Devil), przeł. Wanda Melcer
• T. S. Eliot, Mord w katedrze (Murder in the Cathedral), przeł. Jerzy Sito
• T. S. Eliot, eseje: Szekspir i stoicyzm Seneki, Hamlet (przeł. H. Pręczkowska), Poetry and Drama
• Jan Kott, Król Lear czyli Końcówka
• Samuel Beckett, Czekając na Godota (Waiting for Godot); Końcówka (Endgame)
• Martin Esslin, Znaczenie absurdu, przeł. Piotr Bikont
• Kenneth Tynan, Parenthesis on Tragedy
• Arthur Miller, Tragedy and the Common Man
• Harold Pinter, Urodziny Stanleya (The Birthday Party); Dozorca (The Caretaker)
• Tom Stoppard, Rosencrantz i Guildenstern nie żyją (Rosencrantz ang Guildenstern are Dead)
Literatura pomocnicza:
• Terry Eagleton, Sweet Violence. The Idea of the Tragic, 2003
• Terry Eagleton, Tragedy, 2020.
• The Cambridge Companion to Greek Tragedy, 1997.
• Małgorzata Grzegorzewska, Kamienny ołtarz: horyzonty metafizyczne w tragedii antycznej I dramacie Williama Szekspira, 2007.
• Richard Dutton, Modern Tragicomedy and the British Tradition, 1986.
• John Elsom, Post-war British Theatre, 1976.
• Martin Esslin, The theatre of the absurd, 1961
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: