Oblicza islamu w Turcji XXI wieku – doktryna społeczna i religijna alewitów tureckich 3600-TU-OI-OG

Zajęcia podzielone zostały na kilka grup tematycznych:
1. Problemy terminologiczne i stan badań – kwestia definiowania grup i mniejszości wyznaniowych, etnicznych i kulturowych w nauce europejskiej i w nauce tureckiej oraz w warunkach tureckiego życia społecznego i politycznego; stan badań nad problematyką alewicką w Turcji, Polsce i na świecie
2. Dzieje grupy – związki z islamem sunnickim i niesunnickimi odłamami i kierunkami islamu (szyizm, bektaszyzm); problem poczucia wspólnoty dziejów alewitów, dzieje prześladowań jako determinantu budowania tożsamości grupowej;
3. Doktryna społeczna i religijna – zasady funkcjonowania grupy, organizacja społeczna i religijna; zasady wiary, kwestia alewizmu i alewizmów, poczucie wspólnoty wyznaniowej i społecznej a problem istnienia grupy (wyznaniowej i społecznej) oraz ich determinanty;
4. Obrzędowość religijna oraz cykle obrzędowe życia i roku – tradycja świętowania jako element jednoczący społeczność alewicką, oraz jako element jednoczący lub różniący turecką społeczność alewicką i sunnicką; obrzędowość a zasady życia religijnego i społecznego w społeczności alewickiej i sunnickiej (m.in. kwestia cem evi i doboru małżeńskiego).
5. Alewizm jako ruch polityczny – sympatie lewicowe i ich wpływ na relacje wewnątrzgrupowe, pomiędzy grupami alewitów i stosunki z sunnitami oraz przedstawicielami laickiego państwa; problem grupy zagrożonej i grupy stanowiącej zagrożenie
6. Alewizm jako nieturecki ruch narodowy – Kurdowie i Arabowie, wyznacznik tożsamości etnicznej; problem alewizmów etnicznych i alewizmu uniwersalnego – jedność religijna czy różnorodność (konflikt?) narodowa
7. Ujawnianie alewizmu – od pogromu w Sivasie do dziś; kwestia otwartości deklaracji alewizmu; wyznaczniki tożsamości alewickiej po 1993 roku; program edukacyjny alewizmu skierowany do grupy własnej i do sunnitów, kwestia folkloryzacji religii i jej obrzędowości
8. Definicja grupy – grupa wyznaniowa, grupa kulturowa, grupa etniczna; próba definicji zgodnej z prawdą, tureckim i europejskim poczuciem owej prawdy.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie
fakultatywne

Efekty kształcenia

• Ma rozszerzoną wiedzę o wybranych problemach kultury tureckiej (z zakresu kultury alewitów tureckich) [K_W03]
• Ma szczegółową wiedzę o stanie badań w zakresie wybranej problematyki dotyczącej Turcji w ośrodkach badawczych w Polsce i na świecie [K_W05]
• Zna i rozumie zaawansowane metody analizy, interpretacji i wartościowania różnych wytworów kultury tureckiej właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych w zakresie językoznawstwa lub literaturoznawstwa i studiów nad kulturą lub filozofii i religioznawstwa lub historii [K_W06]
• Ma obszerną, pogłębioną wiedzę o strukturach i relacjach społecznych oraz zachowaniach społeczno-kulturowych Turcji w zakresie warunkującym profesjonalną werbalną komunikację społeczną i interkulturową [K_W10]• Potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać i wykorzystywać informacje z różnych źródeł oraz formułować na ich podstawie krytyczne sądy [K_U01]
• Potrafi wykryć związki między kształtowaniem się idei filozoficznych i religijnych Turcji a procesami społecznymi, kulturalnymi i gospodarczymi [K_U07]
• Potrafi czytać, analizować i interpretować zaawansowane teksty literackie i inne dzieła twórczości kulturalnej Turcji (film, prasa, piśmiennictwo o charakterze społecznym) prawidłowo umieszczając je w kontekście kulturowym [K_U08]
• Potrafi zanalizować najważniejsze zjawiska z zakresu historii/sytuacji społeczno-politycznej/ językowej/ kulturowej Turcji [K_U11]
• Posiada pogłębioną umiejętność merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem poglądów innych autorów [K_U20]
• Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób [K_K01]
• Potrafi aktywnie współdziałać i pracować w grupie oraz nawiązywać kontakty i budować relacje społeczne [K_K02]
• Potrafi aktywnie nawiązywać kontakty i współdziałać z przedstawicielami odmiennych kultur [K_K03]
• Ma świadomość odmienności wynikającej z różnorodności kulturowej, religijnej i filozoficznej i jej wpływu na kształtowanie się postaw społecznych i politycznych oraz procesów gospodarczych [K_K06]
• Rozumie problematykę etyczną i odpowiedzialność związaną z przekazywaniem wiedzy o Turcji [K_K07]
• Rozumie i docenia wartość własnej tradycji i spuścizny kulturowej oraz tradycji i spuścizny kulturowej Turcji [K_K08]
• Dostrzega potrzebę wzbogacenia swojej tradycji o pozytywne wartości filozoficzno-społeczno-kulturowe Turcji, traktuje kulturową synergię jako wartość dodaną [K_K09]

Kryteria oceniania

egzamin pisemny

Literatura

Andrews P.A., Ethnic Groupd in the Republic of Turkey, Wiesbaden 1989
Birge J.K., The Bektashi Order of Dervishes, London 1965
Bumke P.J., The Kurdish Alevis Boundaries and Perceptions, w: A. Popovic, G. Veinstein (eds.), Bektashiya. Etudes sur l'ordre mystique des Bektachis et les groupes relevnt de Hadji Bektach, Istanbul 1995, s. 111-116
Elwert G., Switching of We-Group Identities: the Alevis as a Case Among Many Others, w: Syncretic Religius Communities in the Near East, Boston, bd, s. 65-85
Godzińska M., Alewici w Turcji – problem alewitów, problem z alewitami, w: Bliski Wschód (Świat islamu – tradycje, społeczeństwa, polityka), nr 3, 2006, s. 163-175
Godzińska M., Rituals of Alevi and Bektashi Religious Minorities – the Religious Relations in Sunni Majority Environment in Secular Turkey, w: Asia and Pacific Studies, 4/2007, pp. 41-60
Guliński St., Alewizm i Bektaszyzm. Historia i rytuał, Nomos, Kraków 1999
Erden A., Anadolu giyisi kültürü, Anatolian garment culture, Ankara 1998
Erginer G., Sacrifice of Vow in Çabar Village of Anatolia (A Blood Sacrifice Ritual), w: Acta Ethnographica Hungarica, 43 (3-4), 1998, pp. 471-478
Majda T. (red.), Leksykon wiedzy o Turcji, Warszawa 2003
Emiroğlu K., Aydın S., Antropoloji Sözlüğü, Ankara 2009
Olsson T., Özdalga E., Raudvere C. (eds.), Alevi Identity. Cultural, Religious and Social Perspectives. Papers Read at a Conference Held at the Swedish Research Institute in Istanbul, November 25-27, 1996, Istanbul 1998 (wybrane artykuły)
Örnek S.V., Türk Halkbilimi, Ankara 1995
Stirling P., Turkish Village, London 1964

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3600-TU-OI-OG w USOSweb