Dyskursy kulturowe i przemoc symboliczna - dla socjologii 3502-JIS-DKiPS-Soc
Przemoc symboliczna to współcześnie nie tylko ważne pojęcie nauk społecznych, ale jeden z centralnych problemów sfery publicznej. We współczesnym dyskursie medialnym i politycznym powszechne stało się rozpoznawanie subtelnych form przemocy, zawartych w języku i sferze wizualnej. Tej rozbudzonej wrażliwości na dyskretne formy przemocy towarzyszy jednak pojawianie się nowych, często stosowanych nieświadomie, form dewaluacji innego. W sferze relacji klasowych, płciowych, czy konstrukcji rasy, korekcie języka i reprezentacji często nie towarzyszy korekta relacji władzy i fizycznej przemocy.
Podczas wykładu zostaną poddane refleksji podstawowe problemy związane z przemocą symboliczną. Zaprezentowane zostaną pokrótce jej ważne teoretyczne ujęcia w socjologii, teorii krytycznej, poststrukturalizmie, myśli postkolonialnej i psychoanalizie. Celem wykładu jest wskazanie zarówno na głębokie korzenie tej koncepcji, jak i jej współczesne dylematy.
Tematy wykładu będą obejmowały: podstawy koncepcji przemocy symbolicznej; korzenie teorii przemocy symbolicznej, problem emancypacji i uniwersalizmu; rola języka i przedstawień wizualnych w ustalaniu hierarchii władzy; habitus klasowy; antagonizm klasowy; rola dyskursów władzy w konstruowaniu tożsamości; neoliberalizm jako dyskurs przemocy klasowej.
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
K_W11 Ma rozszerzoną wiedzę o instytucjach społecznych, w tym o aspektach komunikacyjnych i
dyskursywnych ich funkcjonowania.
K_W13 Ma rozszerzoną wiedzę o zależnościach między komunikacją a władzą, zarówno państwową, jak i
sprawowaną przez media lub za pośrednictwem dyskursów eksperckich.
K_W18 Ma pogłębioną wiedzę na temat norm i reguł społecznych obowiązujących w obszarze komunikacji
publicznej, specjalistycznej i międzykulturowej.
K_W20 Ma pogłębioną wiedzę na temat historycznych przemian struktur, instytucji oraz więzi społecznych,
wypracowaną w obszarze badań nad komunikacją społeczną oraz socjologicznej analizy dyskursu.
K_U16 Posiada umiejętność rozumienia i analizowania zjawisk społecznych, wzbogaconą o umiejętność oceny
tych zjawisk z perspektywy socjologicznej analizy dyskursu i badań nad komunikacją.
Kryteria oceniania
Przedmiot będzie zaliczany egzaminem w formie ustnej lub esejem. Dopuszczalne są dwie nieobecności nieusprawiedliwione. Nieobecności powyżej limitu będą zaliczane na podstawie krótkich prac pisemnych.
Literatura
Bibliografia (wybór) (Podana lista to przykładowy zestaw podstawowych tekstów; podczas wykładu omówione zostaną wybrane aspekty)
1. Max Horkheimer, Theodor W. Adorno, Dialektyka Oświecenia, tłum. M. Łukasiewicz, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2010
2. Susan Buck-Morss, Hegel, Haiti i historia uniwersalna, tłum. K. Bojarska, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2018
3. Walter Benjamin, Konstelacje, tłum. A. Lipszyc, A. Wołkowicz, Wydawnictwo UJ, Kraków 2012
4. Pierre Bourdieu, Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, tłum. P. Biłos, Scholar 2005
5. Pierre Bourdieu, Zmysł praktyczny, tłum. M. Falski, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
6. Frantz Fanon, Wyklęty lud ziemi, tłum. H. Tygielska, PIW, Warszawa 1985
7. Michel Foucault, Nadzorować i karać, tłum. T. Komendant, Fundacja Aletheia, Warszawa 1998
8. Michel Foucault, Historia seksualności, t. 1., Wola wiedzy, tłum. B. Banasiak, K. Matuszewski, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2010
9. Jacques Lacan, The Other Side of Psychoanalysis, tłum. Russell Grigg, New York, London 2007
10. Jacques Ranciere, Na brzegach politycznego, tłum. I. Bojadżijewa, J. Sowa, Kraków 2008
10. Slavoj Žižek, Przemoc. Sześć spojrzeń z ukosa, tłum. A. Górny, Wydawnictwo MUZA, Warszawa 2008
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: