Analiza dyskursu publicznego: o tym się mówi w Polsce 3502-JIS-2.2-II
Pojęcie dyskursu już dawno weszło do codziennego języka mediów, często używane jest w potocznych rozmowach, poza kontekstem akademickim. Często można odnieść wrażenie, że „dyskurs” utożsamiany jest z „dyskusją” czy angażującą wielu aktorów, publicznie toczącą się „debatą”. Brak wówczas związku między językiem, jakim mówi się o danym problemie z praktykami społecznymi, jakie generuje i kontekstem, jaki wpływa na jego dalszy rozwój.
Celem zajęć jest dyskusja nad najbardziej aktualnymi problemami obecnymi w polskiej debacie publicznej z uwzględnieniem kontekstów, w jakich się pojawiają, grup, do których są skierowane i praktyk społecznych, jakie implikują.
Na zajęciach będą poruszane następujące tematy: 1) pamięć historyczna i tożsamość narodowa Polaków w kontekście postrzegania innych narodów; 2) zmiany obyczajowe i ich recepcja w dyskursie publicznym (postrzeganie feminizmu, wzorów macierzyństwa oraz ojcostwa, kwestia seksualności i edukacji seksualnej); 3) problemy społeczne i ich recepcja w dyskursie publicznym (postrzeganie biedy i biednych, dyskusje dotyczące szczepień).
Zajęcia prowadzone będą w formie konwersatorium połączonej z ćwiczeniami warsztatowymi (np. analiza materiałów z prasy i portali internetowych).
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
K_W02 Ma pogłębioną wiedzę o językowych aspektach komunikacji publicznej, międzykulturowej oraz
specjalistycznej.
K_W09 Ma orientację we współczesnym życiu intelektualnym i kulturalnym w Polsce i w wybranych rejonach
świata.
K_W12 Ma rozszerzoną wiedzę o nowych mediach, o zasadach i społecznych konsekwencjach ich
funkcjonowania dla instytucjonalizacji życia społecznego.
K_W13 Ma rozszerzoną wiedzę o zależnościach między komunikacją a władzą, zarówno państwową, jak i
sprawowaną przez media lub za pośrednictwem dyskursów eksperckich.
K_U01 Wykorzystując różne źródła potrafi wyszukiwać, selekcjonować, analizować, oceniać i integrować
informacje dotyczące języka, komunikacji i dyskursywnych aspektów życia społecznego i formułować
na tej podstawie krytyczne sądy.
K_U06 Potrafi poddać analizie złożoną relację między medium a przekazem i wpływ, jaki wywierają
wzajemnie na siebie.
K_U07 Posiada umiejętność argumentacji i perswazji, z wykorzystaniem własnych poglądów oraz opinii
innych aktorów społecznych. Potrafi formułować wnioski oraz syntetyczne podsumowania.
K_U08 Potrafi krytycznie analizować język debat publicznych (np. politycznych i publicystycznych) pod
kątem stosowanych w nich strategii perswazyjnych i manipulacyjnych.
K_U09 Posiada umiejętność formułowania i prezentowania – w różnych formach i za pośrednictwem różnych
mediów – krytycznych opinii o zjawiskach społecznych oraz mechanizmach językowych komunikacji
międzyludzkiej zachodzącej w rozmaitych kontekstach kulturowych i zawodowych.
K_U10 Posiłkując się wiedzą z zakresu socjologicznej analizy dyskursu i badań nad komunikacją społeczną,
potrafi krytycznie dobierać dane i metody analiz oraz formułować wnioski.
K_U14 Potrafi samodzielnie zdiagnozować konkretne problemy w dziedzinie komunikacji międzyludzkiej oraz
proponować możliwe rozwiązania.
K_U15 Umie identyfikować i analizować dyskursy, których funkcją jest kreowanie oraz neutralizacja
konfliktów.
K_U16 Posiada umiejętność rozumienia i analizowania zjawisk społecznych, wzbogaconą o umiejętność oceny
tych zjawisk z perspektywy socjologicznej analizy dyskursu i badań nad komunikacją.
K_U20 Potrafi krytycznie selekcjonować informacje i materiały niezbędne do pracy naukowej, korzystając z
różnych źródeł (w języku rodzimym i obcym) oraz posługując się nowoczesnymi technologiami.
K_K04 Jest otwarty na kontakty z ludźmi z odmiennych kręgów kulturowych, wykazuje empatię oraz
zrozumieniem dla inności.
K_K11 Potrafi przygotować prezentację wybranego zagadnienia lub badania w języku polskim i w języku
obcym, również z wykorzystaniem nowych technologii.
Kryteria oceniania
Warunek konieczny zaliczenia: obecność na zajęciach (do dwóch nieobecności w semestrze – w tym zwolnienia lekarskie; nadliczbowe nieobecności należy zaliczyć na dyżurze). Siódma nieobecność oznacza nieodwołalne skreślenie z listy.
Składowe oceny końcowej:
• Wygłoszenie referatu – 50%
• Aktywność na zajęciach (merytoryczny udział w dyskusji) – 50%
Literatura
Maria Janion. 2016 (wydanie III). Niesamowita Słowiańszczyzna. Kraków: Wydawnictwo Literackie (fragment)
Jakub Karpiński. 1987. Żydzi jako polski problem. Asymetria. Lublin: Wolna Spółka Wydawnicza "Komitywa"
Agnieszka Fronczyk, Agnieszka Łada. 2009. Niemcy i polityka europejska w oczach Polakaków (w:) Lena Kolarska-Bobińska, Agnieszka Łada (red). Polska - Niemcy. Wzajemny wizerunek i wizja Europy. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych
Sławomir Mandes. 2012. Religia i naród: powikłane związki religii i nacjonalizmu. (w:) Aleksandra Jasińska-Kania. Wartości i zmiany. Przemiany postaw Polaków w jednoczącej się Europie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar
Małgorzata Sikorska. 2016. „Prywatne” i „publiczne” konteksty macierzyństwa oraz rozrodczości – analiza dyskursu publicznego”. Societas Communitas. 21/2016
Maria Woźniak. 2015. Sexuality education in Polish schools. (in:) Przegląd Socjologiczny. 2015|LXIV(64)|1|121-135
Julia Kubisa. 2017. Trajektorie biedy i sprawstwo osób doświadczających ubóstwa. (w:) Wiesława Kozek, Julia Kubisa, Marianna Zieleńska. Utrzymać się na powierzchni. O walce z biedą w pięciu krajach europejskich w perspektywie indywidualnego sprawstwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar
Mieczysław Gałuszka. 2017. Medykalizacja w kulturze strachu: przykład medialnej ekspozycji grypy A/H1N1. (w:) Przegląd Socjologiczny. 2017|LXVI|1|9-31
Piotr Pawliszak, Dorota Rancew-Sikora. 2012. Wprowadzenie do socjologicznej analizy dyskursu (SAD) (w:) Studia Socjologiczne. 2012, 1 (204)
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: