Style – gatunki – konteksty 3502-JIS-13
W dobie intensywnych kontaktów i wymiany kulturowej, których efektem są wzmożone przeobrażenia społeczne w różnych obszarach życia, na pierwszy plan wysuwa się rola dyskursu jako medium łączącego działania językowe z ustanawianą przez nie praktyką społeczną. Nieodłącznym nośnikiem tekstowym tych zmian są gatunki i style, które nadając znaczenia interakcji, symbolizują jednocześnie działania, pozycje oraz relacje jej uczestników. Te ostatnie są elementami dynamicznie budowanych kontekstów, których źródła odnaleźć można w dyskursywnie kształtowanych schematach myślowych aktorów społecznych, wywierających bezpośredni wpływ na tekstową formę zdarzeń komunikacyjnych.
Celem wykładu jest zaprezentowanie funkcji, jaką gatunki, style i konteksty, w znaczeniu praktyk i instytucji społecznych o charakterze językowym i kognitywnym, odgrywają w tworzeniu oraz modyfikacji rzeczywistości społecznej. Szczególną uwagę zwraca się na konstytutywną rolę gatunków z różnych obszarów dyskursu w ustanawianiu i rozwijaniu określonych sfer życia publicznego, takich jak polityka, gospodarka, biznes, media, edukacja, reklama. Teksty składające się na te domeny są zarówno obrazem, jak i medium zachodzących w nich procesów kulturowych, takich jak np. globalizacja, marketyzacja, czy technologizacja, czego wyrazem są przeobrażenia gatunków i stylów, polegające m. in. na ich hybrydyzacji, konwersacjonalizacji, czy multimodalności. Zmianom gatunkowym
towarzyszą często przesunięcia, przemieszczenia, czy odwrócenia tekstowo definiowanych ról społecznych, co przekłada się na przebudowę tożsamości i wynikającą z niej zmianę stylów oraz perspektyw wypowiedzi. Uruchomienie nowych skryptów językowych w relacjach międzyludzkich oraz nowych dyskursywnych schematów działania pociąga za sobą przeformułowanie parametrów kontekstowych, względem których uczestnicy interakcji interpretują zaistniałe sytuacje komunikacyjne.
Nakład pracy studenta:
Zajęcia: 30 godzin
Czytanie literatury: 20 godzin
Przygotowanie do zajęć: 10 godzin
Przygotowanie do egzaminu: 20 godzin
Razem: 80 godzin
.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Absolwent
K_W01 Ma pogłębioną wiedzę o specyfice przedmiotowej i metodologicznej językoznawstwa, analizy dyskursu i semiotyki społecznej.
K_W03 Zna terminologię z zakresu językoznawstwa, analizy dyskursu i semiotyki społecznej na poziomie rozszerzonym.
K_W05 Ma pogłębioną wiedzę o związkach językoznawstwa, lingwistycznej analizy dyskursu i semiotyki społecznej
K_W07 Zna zaawansowane metody wypracowane przez językoznawstwo, lingwistyczną analizę dyskursu
i semiotykę społeczną, pozwalające problematyzować, analizować i interpretować zjawiska zachodzące w dziedzinie kultury, komunikacji międzyludzkiej i dyskursów społecznych.
K_W16 Ma rozszerzoną wiedzę o człowieku jako twórcy i uczestniku dyskursów społecznych i kulturowych.
K_U05 Potrafi wykorzystywać dorobek współczesnego językoznawstwa, lingwistycznej analizy dyskursu
i semiotyki społecznej w celu krytycznej analizy i interpretacji wytworów kultury, nurtów intelektualnych i ideowych.
K_K01 Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, jest gotowy do podjęcia studiów trzeciego stopnia.
K_K02 Jest gotowy do podjęcia pracy wymagającej wiedzy z zakresu języka komunikacji publicznej, specjalistycznej, międzykulturowej; znajomości wybranego języka obcego oraz wiedzy o współczesnych procesach społecznych i politycznych.
Kryteria oceniania
egzamin pisemny (100% oceny)
Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest obecność na wykładzie. Dopuszczalne są dwie nieobecności nieusprawiedliwione. Jeśli student ma więcej niż dwie nieobecności, łącznie z usprawiedliwionymi, powinien zwrócić się do wykładowcy z prośbą o wyznaczenie formy zaliczenia materiału z zajęć, na których był nieobecny, i zaliczyć ten materiał przed zakończeniem semestru. Jeśli nieobecności jest więcej niż 50%, stanowi to podstawę do niezaliczenia przedmiotu w świetle Regulaminu Studiów.
Ocena z egzaminu:
99%-100 - 5!
98% - 91% - 5
90% - 86% - 4,5
85% - 76% - 4
75% - 71% - 3,5
70% - 60% - 3
poniżej 60% - 2
Literatura
Bartmiński, J. i S. Niebrzegowska-Bartmińska (2009) Tekstologia, Warszawa: PWN (rozdziały 3.5, 3.6).
Biniewicz, J. (2010) „Tabloidyzacja dyskursu naukowego”, Oblicza komunikacji 3: 177-183.
Brzoza, K. (2014) „Entertainizacja polityki”, Zeszyty Prasoznawcze 57: 394-407.
Duszak, A. (1998) Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa: PWN (Rozdział 4, oraz Rozdziały 5.1, 5.2)
Eggins, S. i J. R. Martin (2001) “Gatunki i rejestry dyskursu”. W: T. A. van Dijk (red.) Dyskurs jako struktura i proces, Warszawa: PWN, 153-181.
Gajda, S. (2013) „Teoria stylu i stylistyka”. W: E. Malinowska, J. Nocoń i U. Żydek-Bednarczuk (red.) Style współczesnej polszczyzny: przewodnik po stylistyce polskiej, Kraków: Universitas, 15-33.
Grech, M., A. Książek & A. Przyborska-Borkowicz (2009) „Dyskurs firm i instytucji – konstrukcja rzeczywistości”. W: I. Kamińska-Szmaj, T. Piekot i M. Poprawa (red.) Ideologie codzienności, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 145–158.
Kamińska-Szmaj, I. (2013) „Komunikacja polityczna – język, styl, dyskurs”. W: E. Malinowska, J. Nocoń i U. Żydek-Bednarczuk (red.) Style współczesnej polszczyzny: przewodnik po stylistyce polskiej, Kraków: Universitas, 407-465.
Kita, M. (2013) „Dyskurs prasowy”. W: E. Malinowska, J. Nocoń i U. Żydek-Bednarczuk (red.) Style współczesnej polszczyzny: przewodnik po stylistyce polskiej, Kraków: Universitas, 199-288.
Lisowska-Magdziarz, M. (2006) Analiza tekstu w dyskursie medialnym, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. (53-112)
Loewe, I. (2008) „Polska genologia lingwistyczna. Rekonesans”, Tekst i Dyskurs = Text und Dyskurs 1: 5-15.
Loewe, I. (2013) „Styl reklamy komercyjnej”. W: E. Malinowska, J. Nocoń i U. Żydek-Bednarczuk (red.) Style współczesnej polszczyzny: przewodnik po stylistyce polskiej, Kraków: Universitas, 381-405.
Rejter, A. (2008) „Genologia lingwistyczna w perspektywie analiz dyskursu : szanse i ograniczenia”, Tekst i Dyskurs = Text und Diskurs 1: 17-30.
Rutkowski, M. (2016) „Dyskurs urzędowy w ramach dyskursu instytucjonalnego”. W: B. Witosz, K. Sujkowska-Sobisz i E. Ficek (red.) Dyskurs i jego odmiany, Katowice: Wydawnictwo UŚ, 43-53.
Sandig, B. i M. Selting (2001) „Style dyskursu”. W: T. A. van Dijk (red.) Dyskurs jako struktura i proces, Warszawa: PWN, 131-152.
Skudrzyk, A. i J. Warchała (2013) „Język potoczny – dyskurs potoczny”. W: E. Malinowska, J. Nocoń i U. Żydek-Bednarczuk (red.) Style współczesnej polszczyzny: przewodnik po stylistyce polskiej, Kraków: Universitas, 35-59.
Wojtak, M. (2011) „O relacjach dyskursu, stylu, gatunku i tekstu”, Tekst i Dyskurs = Text und Diskurs 4: 69-78.
Żydek-Bednarczuk, U. (2013) „Dyskurs internetowy”. W: E. Malinowska, J. Nocoń i U. Żydek-Bednarczuk (red.) Style współczesnej polszczyzny: przewodnik po stylistyce polskiej, Kraków: Universitas, 347-379.
Żydek-Bednarczuk, U. (2013) „Dyskurs medialny”. W: E. Malinowska, J. Nocoń i U. Żydek-Bednarczuk (red.) Style współczesnej polszczyzny: przewodnik po stylistyce polskiej, Kraków: Universitas, 179-197.
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: