CPS: Państwo współczesne w perspektywie socjologa 3502-CPS-3-lic
Wykład ma za zadanie przedstawienie najważniejszych zagadnień z zakresu teorii państwa. W punkcie wyjścia przedstawione zostaną dwa państwa starożytności: Chiny doby dynastii Qin i Han oraz imperium rzymskie w dobie końca republiki i w początkach cesarstwa. Później skrótowo omówiony zostanie model średniowiecznego państwa feudalnego oraz późnośredniowieczny fenomen republik miejskich. Obszernie zaprezentowana zostanie tradycja nowożytnej refleksji nad państwem (zwłaszcza Hobbes, Hegel, Marks, Weber). Uwaga będzie skupiona jednak na koncepcjach odnoszących się do sposobu istnienia i działania współczesnego państwa. Zaprezentowana też zostanie problematyka państwa prawa w ujęciu klasycznym (Jellinek, Laband) oraz w perspektywie neoinstytucjonalnej ( Holmes; Przeworski). Analizowany będzie spór o siłę współczesnego państwa oraz o przyszłość państwa dobrobytu (welfare state).
W kontekście państwa omówiona będzie też instytucja współczesnego obywatelstwa oraz relacja państwo - społeczeństwo obywatelskie. W zakończeniu postawione zostaną pytania o perspektywy państwa narodowego i o nowe formy wspólnot politycznych.
Główne omawiane zagadnienia: 1. Wielkie państwa starożytności: Chiny i Rzym; 2. Model średniowiecznego państwa feudalnego i włoskie republiki miejskie; 3. Główne nurty nowożytnej refleksji nad państwem; 4. Narodziny dziewiętnastowiecznych biurokratycznych państw narodowych ; 5. Tożsamości narodowe i tożsamości państwowe we współczesnej Europie. 6. Państwo prawne – ujęcie klasyczne i neoinstytucjonalne; 7. Przemiany państwa w XX wieku; 8. Panorama zróżnicowań współczesnych systemów politycznych; 9. Państwo dobrobytu i jego kryzys?; 10-11. Pola aktywności państwa i spór o jego siłę; 12-13. Style działania państwa i zarys zagadnienia ewaluacji polityk publicznych; 14. Wiek XXI: państwo –obywatel - społeczeństwo obywatelskie w warunkach globalizacji. Unia Europejska
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
K_W01 zna i rozumie podstawowe pojęcia wybranych subdziedzin socjologii (np. socjologii rodziny, zdrowia, pracy, religii, gospodarki, edukacji, itp.)
K_W02 ma świadomość istnienia sporów teoretycznych i metodologicznych prowadzonych we współczesnej socjologii, jest refleksyjny i krytyczny wobec różnych stanowisk
K_W03 posiada pogłębioną wiedzę o strukturach, wybranych instytucjach społecznych i ich wzajemnych relacjach
K_W04 jest refleksyjny i krytyczny wobec problemu zróżnicowania społecznego i nierówności społecznych
K_W05 posiada pogłębioną wiedzę o rodzajach więzi społecznych i mechanizmach podtrzymywania ładu zbiorowego
K_W06 posiada pogłębioną wiedzę o zróżnicowaniu kulturowym i jego przemianach, tożsamości kulturowej, interakcji i komunikacji międzykulturowej
K_W10 posiada pogłębioną wiedzę na temat najważniejszych międzynarodowych i krajowych badań socjologicznych odnoszących się do wybranych obszarów rzeczywistości społecznej lub wybranych subdyscyplin socjologii
K_W11 posiada pogłębioną wiedzę o normach i regułach organizujących struktury i instytucje społeczne
K_W12 posiada pogłębioną wiedzę na temat funkcjonowania różnego typu organizacji i zarządzania nimi
K_W14 posiada pogłębioną wiedzę na temat założeń i twierdzeń wybranych historycznych i współczesnych teorii socjologicznych
K_U08 umie zinterpretować rolę kultury w funkcjonowaniu jednostki i społeczeństwa
K_K09 jest otwarty na różne perspektywy teoretyczne i metodologiczne badań społecznych
Kryteria oceniania
kontrola znajomości treści wykładu oraz zestawionej literatury
Literatura
Niżej podane artykuły lub fragmenty książek:
1. G. Poggi, Państwo, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, rozdz. 1-4, s. 18-109.
2. G. Jellinek, Ogólna nauka o państwie t.1 i 2 (fragmenty);
3. J. Raciborski, Wprowadzenie. definiowanie państwa i problem suwerenności państwa; P. Sadura, Państwo w społeczeństwie: postweberowski model procesu upaństwowienia, w: J. Raciborski (red), Państwo w praktyce: style działania, NOMOS, Kraków 2017, s.21-46; 85 – 102.
4. U. Beck, Europa kosmopolityczna, Warszawa 2009,
5. J. Raciborski, Obywatelstwo w perspektywie socjologicznej, Warszawa 2011;
6. M. Mann, The autonomous power of the state: its origins, mechanisms and results, fragment: The Sources of Social Power, dostępny na stronie Autora.
7. F. Fukuyama, Ład polityczny i polityczny regres, REBIS, Poznań 2014, s. 574 – 620.
8. J. Maravall, A. Przeworski (red), Demokracja i rządy prawa, Warszawa: WN Scholar, s. 27-65.
9. Helmut Willke, Tragedia państwa. Prologomena do teorii państwa i policentrycznego społeczeństwa, w: Zarządzanie Publiczne nr 1/2007.
10. Th. Piketty, Kapitał w XXI wieku, Warszawa 2015, rozdz. Państwo socjalne, s. 581-611.
11. J. Wilkin, Jakość rządzenia w Polsce, Warszawa 2013, s. 19-37.
12. Hausner i inni, Współzarzadzanie, Warszawa 2015 (fragmenty)
13. G. Peters, The Future of Governing, Kansas 2008, pp. 1-22.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: