Filozofia zorientowana na przedmiot - nowy nurt w filozofii współczesnej 3501-K2-10

Zajęcia oferowane w ramach kursu „Filozofia zorientowana na przedmiot – nowy nurt w filozofii współczesnej” będą wprowadzeniem do tego coraz dynamiczniej rozwijającego się na świecie nurtu myślowego. Filozofia zorientowana na przedmiot przyjmuje podstawowe założenia realizmu spekulatywnego (autorów takich, jak R. Brassier, Q. Meillassoux, I. H. Grant). Spekulatywnych realistów łączy przekonanie o potrzebie odrzucenia paradygmatu korelacjonistycznego i wynikającego z niego antropocentyzmu. Meillassoux definiuje korelacjonizm jako ideę, wedle której „mamy dostęp tylko do korelacji między myśleniem a istnieniem, nigdy zaś do żadnej z tych sfer osobno”. Krytyka tak pojmowanego korelacjonizmu pojawiała się już w pismach Heideggera, Foucault i Derridy. Spekulatywny realizm uwzględnia wyniki rozważań tych autorów i próbuje z odmiennej perspektywy kontynuować ten ruch krytyczny.

Głównym wątkiem filozofii zorientowanej na przedmiot jest pogląd, że filozofia, choć rozpatrywała od dawna relację przedmiotowo-podmiotową, w gruncie rzeczy mówiła niewiele o samym przedmiocie, preferując bardziej „radykalne” stanowiska. Graham Harman, główny przedstawiciel tego kierunku, podzielił filozofię „radykalną” na tę, która usiłuje „podważyć” przedmiot, mówiąc, że są one jedynie „powierzchnią”, pod którą tkwi prawdziwa rzeczywistość oraz taką, która odmawia prawomocności samej idei przedmiotu, przyznając istnienie jedynie poszczególnym jakościom, wrażeniom lub relacjom (jak czynią to Whitehead czy Latour). F. zorientowana na obiekt krytykuje nie tylko rozmaite stanowiska antyrealistyczne, lecz również wiele postaci realizmu. Wedle Harmana wszystkie rzeczy, czy to materialne, czy fikcyjne są na równi przedmiotami.

Zajęcia będą prowadzone w formie wykładu z elementami konwersatorium. Teksty źródłowe filozofów zorientowanych na przedmiot zostaną skonfrontowane z klasyczną literaturą filozoficzną.