Historia filozofii 3501-11A3HF

Zajęcia z historii filozofii mają charakter wykładu. Omawiany materiał obejmuje filozofię starożytną, średniowieczną i nowożytność i stanowi wstęp do szczegółowego omówienia zagadnień dotyczących filozofii współczesnej oraz elementów współczesnej humanistyki. Na kolejnych spotkaniach zostaną omówione, w różnym stopniu uogólnienia, następujące tematy:
I Odpowiedź na pytanie: czym jest filozofia? Refleksja filozoficzna a nauki szczegółowe. Filozofia a wyjaśnianie mityczne, religia, sztuka. Początki filozofii: greckie źródła nauki europejskiej. Presokratycy: Heraklit, jońska filozofia przyrody, Parmenides i eleaci, atomiści.
II Ruch sofistyczny: problem języka, komunikacja a perswazja, pytanie o istotę relatywizmu. Sokrates – humanistyczny zwrot w filozofii greckiej. Społeczna funkcja filozofa. Mądrość filozoficzna jako „unieśmiertelnienie”.
III Teoria idei Platona na przykładzie alegorii jaskini. Koncepcja poznania jako anamnezy. Platońska koncepcja duszy oraz koncepcja państwa.
IV Filozofia Arystotelesa: zarys metafizyki oraz etyka cnót. Arystotelesa odpowiedź na pytanie o możliwość osiągnięcia szczęścia. V Filozofia okresu hellenistycznego - „ćwiczenia duchowe” i poszukiwanie szczęścia: stoicy, epikurejczycy, sceptycyzm. Tradycja sceptycka w filozofii.
VI Neoplatonizm Plotyna: emanacyjna koncepcja bytu.
VII Początki filozofii chrześcijańskiej – filozofia Augustyna z Hippony. VIII Wiara i rozum: filozofia i teologia w średniowieczu. Specyfika nauki oraz filozofii średniowiecznej. Filozofia św. Tomasza i tradycja dowodów na istnienie Boga.
IX Początki filozofii nowożytnej: metoda eksperymentalna Francisa Bacona i „wątpienie metodyczne” Kartezjusza – cogito i racjonalizm kartezjański. Kartezjanizm w wieku XVII: monizm Spinozy, monadologia Leibniza i problem teodycei.
X Empiryzm brytyjski: John Locke, George Berkley, Davida Hume’a krytyka związku przyczynowo-skutkowego i problem indukcji w metodologii nauk współczesnych.
XI Filozofia Oświecenia francuskiego: encyklopedyści francuscy, Jean-Jacques Rousseau i problem relacji natura-kultura.
XII Filozofia krytyczna Kanta: specyfika refleksji transcendentalnej, doświadczenie a pojęcia, pytanie o granice poznania. Na czym polega wolność człowieka? – kantowska etyka obowiązku.
XIII "Filozofia po Kancie" – tradycja idealizmu niemieckiego. Duch Absolutny w filozofii Hegla. Heglowska filozofia dziejów.
XIV Wiedza filozoficzna a egzystencja – jednostka wobec tego, co ogólne w filozofii Kierkegaarda.
XV Lewica heglowska: podstawowe założenia filozofii kultury Karola Marksa.
XVI Perspektywizm w filozofii Nietzschego.