Elity władzy-klasyczne i współczesne ujęcia 3500-FAK-ELW
Celem wykładu jest przegląd klasycznych i współczesnych teorii elit politycznych. Teoria elit ewoluowała od krytyki demokracji (klasyczny elityzm) po ukazanie elit jako jednej z podstaw demokracji (neoelityzm). Współcześnie elity traktuje się jako istotny element demokratycznego ładu. Jest to także wyraz określonego doświadczenia zbiorowego. Wykład omawia główne teorie elit Mosce, Parety, Michelsa, Webera, Znamierowskiego (klasyczne), Schumpeter i Dahl (neolityzm), po współczesne: Higley, Pakulski, Etzioni-Halevy. Zostaną także omówione także takie zjawiska związane z wyłanianiem i funkcjonowaniem elit jak rekrutacja polityczna, układ władzy elitarno-wodzowski, elity rewolucyjne (Lasswell) i lokalne. Zostanie także omówiona rola czynnika elitarnego w demokracji: senat (druga izba), wyższa administracja i sądownictwo. Dodatkowo będą poruszane takie specjalne tematy jak rola elitaryzmu w historii politycznej Polski, czy kobiety w polityce. Elity są także przedmiotem ataku i krytyki (populizm antyelitystyczny i elity w oczach opinii publicznej – spiski elit). Elity mają także swoje dysfunkcje i patologie (Pakulski, Lasch, Chełpa).
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
K_W05 posiada podstawową wiedzę strukturach, wybranych instytucjach społecznych i ich wzajemnych relacjach
K_W08 jest świadomy zróżnicowania społecznego oraz istnienia nierówności społecznych, a także ich wpływu na życie jednostek i funkcjonowanie grup społecznych
K_W24 posiada podstawową wiedzę o instytucjach i organizacjach odpowiedzialnych za transmisję norm i reguł w społeczeństwie, takich jak: systemy edukacyjne, prawo, moralność, religia, itp.
K_W29 jest świadom procesów zachodzących w społeczeństwie polskim i globalnym oraz ich konsekwencji w zakresie postaw i instytucji społecznych
K_W35 jest świadomy wyboru określonej perspektywy teoretycznej i dostrzega konsekwencje tego wyboru
Kryteria oceniania
Egzamin pisemny
Literatura
1. Żyromski M., Teorie elit a systemy polityczne, 2008
2. Schumpeter J., Kapitalizm, socjalizm, demokracja, 1995
3. Sartori G., Teoria demokracji, 1994
4. Znamierowski C., Elita, ustrój, demokracja, 2001
5. Dahl R., Demokracja i jej krytycy, 1995
6. Lasch C., Bunt elit, 1997
7. Wasilewski J., Demokratyczny elityzm, Studia socjologiczne, nr. 3/2020, s. 5-30.
8. Siemieńska R., Płeć, wybory, władza, 2005
9. Maranowski A., Autonomia elit prawnych III Rp, mps.
10. Bartkowski J., Lokalne elity władzy w Polsce w latach 1966-1995, 1997
11. Etzioni-Halevy Eva, Władza w demokracji: teoria elit demokratycznych, 2005
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: