Teoria społeczeństwa i problemów społecznych 3401-RL1TSP12
Przedmiot: „Teoria społeczeństwa i problemów społecznych” zapoznaje studentów z zagadnieniami socjologicznego opisu oraz teoretycznej interpretacji zjawisk i procesów życia społecznego. Omawiane są podstawowe teoretyczne pojęcia i kierunki socjologii. Szczególna uwaga zwrócona jest na koncepcje i procesy generowania i rozwiązywania tak zwanych problemów społecznych, społecznych przesłanek naruszania norm, zachowań dewiacyjnych, występowania tak zwanej patologii i dezintegracji społecznej. Studenci zapoznają się z kontekstem porównawczym oraz historycznymi i kulturowymi uwarunkowaniami owych koncepcji i procesów, a także poznają praktyczne walory socjologii oraz związki wiedzy socjologicznej z polityką społeczną. W ramach wykładu omawiane są następujące zagadnienia: Co to jest teoria społeczeństwa, struktura i rodzaje teorii społeczeństwa. Orientacje metodologiczno - teoretyczne w socjologii, w tym: funkcjonalno-strukturalna, konfliktowa, humanistyczna (interpretatywistyczna). Przegląd pojęć i koncepcji teoretycznych dotyczących: ładu społecznego, norm społecznych, dewiacji społecznych i kontroli społecznej. Ogólna teoria zachowania; założenia teoretyczne i przegląd badań. Teoria zachowania w sytuacji konfliktu. Twierdzenia ogólnej teorii zachowania dotyczące wygaszania zachowań. Teoria dysonansu poznawczego i jej twierdzenia dotyczące wpływu dysonansu na postępowanie ludzi. Twierdzenia teorii wymiany a teoria zachowania. Teorie zachowania przestępczego (dewiacyjnego). Zasady skutecznego stosowania nagród i kar w świetle badań i teorii zachowania. Praktyczne funkcje i zadania socjologii.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
w zakresie wiedzy student:
- posługuje się pojęciami i koncepcjami teoretycznymi rozmaitych zjawisk i problemów społecznych oraz zasad organizacji życia zbiorowego
- Posiada wiedzę o różnych rodzajach struktur i instytucji społecznych (kulturowych, politycznych, prawnych i ekonomicznych) i ich elementach
- Posiada wiedzę o rodzajach więzi społecznych (rodzinnych, towarzyskich, kulturowych, zawodowych, organizacyjnych, terytorialnych, ekonomicznych, politycznych, prawnych) i o rządzących nimi prawidłowościach.
- Posiada wiedzę o problemach społecznych, także w społecznościach lokalnych, o ich przyczynach, przejawach i konsekwencjach
- Posiada wiedzę o procesach zmian struktur i instytucji społecznych oraz ich elementów, o przyczynach, przebiegu, skali i konsekwencjach tych zmian.
W zakresie umiejętności:
- Dostrzega, dokonuje obserwacji i interpretacji zjawisk i problemów społecznych rozmaitej natury
- Wykorzystuje podstawową wiedzę teoretyczną do opisu i analizowania konkretnych procesów i zjawisk społecznych, w tym: problemów społecznych, trudnych sytuacji ludzi i zjawisk dewiacyjnych
- Analizuje przyczyny przebiegu konkretnych procesów, zjawisk i problemów społecznych
- Analizuje proponowane rozwiązania konkretnych problemów społecznych
- Posiada umiejętność przewidywania ludzkich zachowań, analizowania ich motywów oraz społecznych (kulturowych, politycznych, prawnych, ekonomicznych) konsekwencji.
W zakresie kompetencji personalnych i społecznych:
- Jest przygotowany do aktywnego uczestniczenia w grupach, zespołach) zajmujących się analizowaniem zjawisk i problemów społecznych
- Potrafi komunikować się z otoczeniem i przekazywać podstawową wiedzę na temat zjawisk i problemów społecznych
- Jest przygotowany do pracy w instytucjach publicznych, prywatnych, non profit zajmujących się problemami społecznymi oraz ich rozwiązywaniem
- Ma świadomość znaczenia zachowywania się w sposób profesjonalny i etyczny
- Potrafi uzupełniać i doskonalić nabytą wiedzę i umiejętności
Kryteria oceniania
w odniesieniu do nabytej wiedzy:
- ocena – metodą egzaminu ustnego – zakresu posiadanej przez studenta wiedzy dotyczącej pojęć i teorii społeczeństwa oraz problemów społecznych, wiedzy o różnych rodzajach struktur i instytucji społecznych, o rodzajach więzi społecznych i rządzących nimi prawidłowościach, o normach i regułach organizujących struktury i instytucje społeczne i rządzących nimi oraz o ich źródłach, naturze, zmianach i sposobach działania, a także o procesach zmian struktur i instytucji społecznych oraz ich elementów, o przyczynach, przebiegu, skali i konsekwencjach tych zmian
- kryterium oceny jest stwierdzony podczas egzaminu zakres posiadanej przez studenta wiedzy
w odniesieniu do nabywanych umiejętności:
- ocena – metodą egzaminu ustnego - nabytych przez studenta umiejętności dostrzegania, obserwacji i interpretacji zjawisk i problemów społecznych, wykorzystywania wiedzy teoretycznej do opisu i analizowania konkretnych procesów i zjawisk społecznych, w tym: problemów społecznych i zjawisk dewiacyjnych, analizowania przyczyn przebiegu konkretnych procesów, zjawisk i problemów społecznych, umiejętności przewidywania ludzkich zachowań, analizowania ich motywów oraz społecznych (kulturowych, politycznych, prawnych, ekonomicznych) konsekwencji.
- kryterium oceny jest stwierdzony podczas egzaminu zakres posiadanej przez studenta wiedzy
w odniesieniu do uzyskiwanych kompetencji personalnych i społecznych:
- ocena – metodą egzaminu ustnego – nabytych przez studenta kompetencji aktywnego uczestniczenia w grupach zajmujących się analizowaniem zjawisk i problemów społecznych, komunikowania się z otoczeniem i przekazywania podstawowej wiedzy na temat zjawisk i problemów społecznych, przygotowania do pracy w instytucjach publicznych, prywatnych, non profit zajmujących się problemami społecznymi oraz ich rozwiązywaniem, posiadanie świadomości znaczenia zachowywania się w sposób profesjonalny i etyczny, zdolności do uzupełniania i doskonalenia nabytej wiedzy i umiejętności
Literatura
A. Giddens, Co to jest socjologia? (w:) A. Giddens, Socjologia, PWN 2004, s. 26-43;
M. Ziółkowski, Teoria socjologiczna początku XXI wieku, (w:) Współczesne teorie socjologiczne, Wydawnictwo Naukowe Scholar 2006, t. 1, s. 15-31;
A. Podgórecki, Pięć funkcji socjologii, (w:) Studia Socjologiczne 3/1966;
P. Berger, T. Luckmann, Społeczne tworzenie rzeczywistości, cz. II: Społeczeństwo jako rzeczywistość obiektywna, PIW 1983, s. 85-200;
St. Ossowski, Koncepcje ładu społecznego i typy przewidywań, (w:) St. Ossowski, O nauce, PWN 1967, s. 173-193;
E. Goffman, Porządek interakcyjny, (w:) WTS 2006, t.1, s. 293-315;
A. V. Cicourel, Procedury interpretacyjne i reguły normatywne w procesie negocjacji statusu i roli, (w:) WTS 2006, t.2, s. 909-937;
A. Kojder, Norma społeczna, (w:) Encyklopedia Socjologii, t. 2, Wyd. Oficyna Naukowa 1999, s. 336-346;
A. Podgórecki, A Kojder, Prawo (w:) Encyklopedia Socjologii, t.3, Wyd. Oficyna Naukowa 2000, s. 185-191;
M. Weber, Typy panowania, (w:) Socjologia – lektury, (red.) P. Sztompka, M. Kucia, Wyd. Znak 2006, s. 470-492;
S. Lukes, Władza i panowanie, (w:) Socjologia – lektury, (red.) P. Sztompka, M. Kucia, Wyd. Znak 2006, s. 492-503;
Uzupełniająca:
M. Foucault, Trzy typy władzy, (w:) WTS 2006, t.1, s.512-536;
M. Foucault, Wiedza i władza, (w:) WTS 2006, t.1, s.537-544;
R. Dahrendorf, Teoria konfliktu w społeczeństwie przemysłowym, (w:) WTS 2006, t.1, s. 445-477;
L. Coser, Społeczne funkcje konfliktu, (w:) WTS 2006, t.1, s.478-481;
R. H. Turner, Koncepcja siebie w interakcji społecznej, (w:) WTS 2006, t.1, s.272-284;
J. H. Turner, Socjologia. Koncepcje i ich zastosowanie, Zysk i S-ka 1999, rozdz. 6: Socjalizacja, s. 75-92
J. Turowski, Osobowość, socjalizacja, postawy, (w:) J. Turowski, Socjologia. Małe struktury społeczne, TN KUL 1993, s. 37-57;
J. Turowski, Typologia grup społecznych, (w:) J. Turowski, Socjologia. Małe struktury społeczne, TN KUL 1993, s. 107-114;
J. Turowski, Społeczeństwo ogólne i jego struktura, (w:) J. Turowski, Socjologia. Wielkie struktury ..., TN KUL 1994, s. 51-71;
J. H. Turner, Socjologia. Koncepcje i ich zastosowanie, Zysk i S-ka 1999, rozdz. Symbole i kultura, s. 35-48;
J. Turowski, Zagadnienia rozwoju społecznego (w:) J. Turowski, Socjologia. Wielkie struktury ..., TN KUL 1994, s. 73-104;
J. H. Turner, Socjologia. Koncepcje i ich zastosowanie, Zysk i S-ka 1999, rozdz. Zaburzenia, dewiacje i sprzeciw społeczny, s. 176-192;
J. Kwaśniewski, Patologia społeczna, (w:) Encyklopedia Socjologii, t. 3, Wyd. Oficyna Naukowa, s. 88-96;
K. Frieske, Alkoholizm (w:) Encyklopedia Socjologii, t. 1, Wyd. Oficyna Naukowa 1998, s. 20-24;
J. Zamecka, Narkomania, (w:) Encyklopedia Socjologii, t. 2, Wyd. Oficyna Naukowa 1999, s. 285-287;
M. Jarosz, Samobójstwa, PWN 1997, rozdz. Samobójstwa w czasie i przestrzeni, s. 13-36;
K. Frieske, Marginalność społeczna (w:) Encyklopedia Socjologii, t. 2, Wyd. Oficyna Naukowa 1999, s. 167-171;
A. Giddens, Ubóstwo, opieka społeczna i wykluczenie społeczne (w:) A. Giddens, Socjologia, PWN 2004, s. 330-365;
S. Seidman, Koniec teorii socjologicznej: ponowoczesna nadzieja (w:) WTS 2006, t.1, s. 44-55;
J. C. Alexander, Zasadność teorii socjologicznej: dlaczego końca nie widać, (w:) WTS 2006, t.1, s. 55-62;
S. Nowak, Praktyczne zastosowania socjologii (w:) S. Nowak, Metodologia badań społecznych, PWN 1985, s. 448-478;
A. Giddens, Socjologiczne metody badawcze i myślenie teoretyczne w socjologii (w:) A. Giddens, Socjologia, PWN 2004, s. 658-701;
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: