Historia i kultura Wyspy Wielkanocnej 3305-HKWW-U
Zajęcia wymagają aktywnego uczestnictwa studentów, którzy przygotowują referaty na podstawie otrzymanych materiałów. Omawiane są nie tylko kwestie historyczne, ale także kulturowe, osadzone w konkretnym kontekście dziejowym (religia, muzyka, sztuka ludowa, pismo). Ważną rolę pełni aspekt styku nieznanych sobie kultur i jego konsekwencje, tak dawne, jak i współczesne. Studenci zapoznają się z materiałami źródłowymi oraz opracowaniami dotyczącymi wyspy, nabywając wiedzę z dziedziny historii, antropologii, literaturoznawstwa, archeologii - z elementami z innych dziedzin, tak nieraz odległych, jak nawigacja, biologia czy przekładoznawstwo. Szczególny nacisk położony jest na mylne osądy dawnych dziejów Wyspy Wielkanocnej i postawy jej mieszkańców. Uczestnicy mają ponadto okazję poznać osobiście niektórych spośród nielicznych w Polsce specjalistów od Wyspy Wielkanocnej oraz obejrzeć unikatowe filmy dokumentalne.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
W efekcie uczestnictwa w zajęciach student nauczy się następujących rzeczy:
Wiedza
• zapozna się z mało znanymi na polskim gruncie tekstami źródłowymi;
• KW_02, KW_03, KW_04:
• będzie dysponował zestawem terminów oraz pojęć charakterystycznych dla historii i kultury Wyspy Wielkanocnej, przede wszystkim hiszpańskojęzycznych (a także w języku rapanujskim);
• posiądzie aparat pojęciowy pomocny w dalszych studiach nad tematem;
• posiądzie podstawową wiedzę na temat głęboko interdyscyplinarnego charakteru omawianych zagadnień (historia, filozofia, kulturoznawstwo, przekładoznawstwo, językoznawstwo, literaturoznawstwo, antropologia, socjologia, geografia, biologia…);
Umiejętności
• nabędzie umiejętność analizy krytycznej dawnych relacji z wypraw odkrywczych i badawczych;
• będzie umiał identyfikować poszczególne etapy pogłębionego zarysu dziejów Wyspy Wielkanocnej;
• KU_01: będzie potrafił - z wykorzystaniem różnych źródeł i sposobów - wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje; posiądzie podstawowy aparat pojęciowy niezbędny do pracy ze źródłami historycznymi;
• KU02: posiądzie podstawowe umiejętności badawcze, obejmujące formułowanie i analizę problemów badawczych, dobór metod i narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników w zakresie historii
• KU04: będzie potrafił posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami właściwymi dla kulturoznawstwa i historii w typowych sytuacjach profesjonalnych
• KU05: będzie potrafił rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury właściwych dla kulturoznawstwa i historii oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego, miejsca w procesie historyczno-kulturowym
• KU06: posiada umiejętność merytorycznego argumentowania, z wykorzystaniem poglądów innych autorów oraz formułowania wniosków
• KU09: posiada umiejętność przygotowania wystąpień ustnych w języku polskim i hiszpańskim/portugalskim, z zakresu problematyki iberystycznej i zagadnień z nią związanych
Kompetencje społeczne
• będzie potrafił krytycznie podchodzić do stereotypowego obrazu Wyspy Wielkanocnej oraz do popularnych, zafałszowanych poglądów na jej temat.
• nauczy się doceniać bogactwo informacji zawarte w dawnych tekstach z wypraw odkrywczych i badawczych - a także interpretować i odsiewać zawarte w nich przekłamania.
• będzie umiał scharakteryzować i ocenić rolę oraz postawę Europy w dawnych kontaktach z nieznanymi kulturami;
• posiądzie zdolność umysłowego wykraczania poza ramy eurocentryzmu, na który jesteśmy poniekąd skazani z racji wychowania się w kulturze i mentalności europejskiej.
• K_K06: będzie mieć świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego studiowanego regionu, kraju, świata
Kryteria oceniania
Ocenie podlega stopień zaangażowania uczestników – w tym przygotowywanie referatów. Istotna będzie także obecność.
Na zakończenie kursu studenci przystąpią do zaliczenia. Jego forma i tryb (zdalny czy stacjonarny) zależeć będą od sytuacji epidemicznej.
Literatura
Teksty źródłowe:
• fragmenty dzienników oraz wspomnień odkrywców i żeglarzy
• R. Edwards, El apóstol de la Isla de Pascua José Eugenio Eyraud, hermano de la Congregación de los Sagrados Corazones, Imprenta Chile, Santiago de Chile 1918
• K. Routledge, The Mystery of Easter Island, Adventures Unlimited Press, Kempton 1998 (fragmenty)
• W. J. Thomson, Te Pito Te Henua, or Easter Island, Government Printing Office, Washington, 1891 (fragmenty)
Opracowania:
• wybrane artykuły z periodyków: „Rapa Nui Journal”, „Revista de Marina”, „Revista Pacífico”
• J. Diamond, Upadek. Dlaczego niektóre społeczeństwa upadły, a innym się udało, Prószyński i S-ka, Warszawa 2005 (1 rozdział)
• T. L. Hunt, Rethinking the Fall of Easter Island, American Scientist, IX-X 2006
• T. L. Hunt, C. P. Lipo, Late Colonization of Easter Island, Science, vol 311, 17 March 2006
• Informe de la Comisión Verdad Histórica y Nuevo Trato, Comisionado Presidencial para Asuntos Indígenas, Santiago de Chile 2008 (fragmenty)
• F. Mellén Blanco, Manuscritos y documentos españoles para la historia de la Isla de Pascua, CEHOPU, Madrid 1986 (fragmenty)
Teksty polskich autorów:
• W. Anczyc, Wyspa Wielkanocna, Ateneum, R.9: 1884, zeszyt 6
• A. Cieślar, Tajemnicza Wyspa Wielkanocna, Zysk i S-ka, Poznań 2009 (fragmenty)
• Z. Jakubowska, Odkryta przypadkiem, pojęta opacznie. Wyspa Wielkanocna w osiemnastowiecznych relacjach podróżników na tle rozważań o spotkaniu kultur, ISIiI UW – MHPRL, Warszawa 2013 (fragmenty)
• Z. Jakubowska, 5. Still More to Discover. Easter Island in an Unknown Manuscript by the Forsters from the 18th Century / Wciąż odkrywana. Wyspa Wielkanocna w nieznanym rękopisie Forsterów z XVIII wieku, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich, Warszawa 2014
• Missya na Wyspie Wielkanocnej, Missye katolickie, 1882
• Z Wyspy Wielkanocnej. (Wikaryat apost. Tahiti we wschod. Oceanii), Missye katolickie, 1898
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: