Historia Ameryki Łacińskiej II wykład 3305-HAL-21w
- Wojny o niepodległość. Wojna wyzwoleńcza czy rewolucja społeczna? - różne drogi do niepodległości (model Haiti, Meksyku, Ameryki Bolivara i San Martina, Brazylii). Nowe państwa narodowe, nowe tożsamości. Idea jedności po- hiszpańskiej Ameryki
- Kształtowanie się elit politycznych nowych państw. Zjawisko caudillismo i caciquismo. Źródła militaryzmu latynoamerykańskiego. Dyktatura "z przywolenia" dr. Francii w Paragwaju i dyktatura "z plebiscytu" J. M. Rosasa w La Placie. Kształtowanie się granic nowych państw (powstanie Paragwaju i Urugwaju, walki o utrzymanie integralności wielkiej La Platy)
- Wojny o niepodległość Kuby. Problem niewolnictwa i udziału Murzynów w walce i ich pozycji w nowopowstającym państwie (porównanie z Haiti, Kolumbią/Wenezuelą, Brazylią). Wzrost znaczenia Stanów Zjednoczonych na półkuli zachodniej (od doktryny Monroe do Poprawki Platta). Idea "nuestra América"
- Wojna o Saletrę i zmiana układu sił między państwami wybrzeża Pacyfiku. Ukształtowanie się wewnętrznego podziału politycznego Peru (konserwatywna Sierra vs. liberalna Costa). Początek krytyki rzeczywistości peruwiańskiej (myśl M. Gonzaleza Prady)
- XIX-wieczny podział polityczny na Partie Konserwatywne i Liberalne, gł. różnice między nimi na przykładzie Wojny o Reformę w Meksyku (przy porównaniach z azules i rosados w La Placie). Pozycja Kościoła w Meksyku. Obca interwencja i stosunek Europy (Hiszpanii, Francji) do Meksyku i innych młodych państw Ameryki Łacińskiej (por. interwencję hiszpańską w Peru). Relacje Meksyku ze Stanami Zjednoczonymi po wojnie o Teksas. Kształtowanie się tożsamości meksykańskiej
- Porfiriat (dyktatura i jeden z pierwszych projektów modernizacyjnych w Ameryce Łacińskiej) i Rewolucja Meksykańska. Problem ziemi i udział Indian w Rewolucji, pierwsza reforma rolna w A. Ł. Problem obrony bogactw narodowych.
- Ruch indygenistyczny w Peru ("problem indiański" i problem ziemi). Dyskusja o integracji Indian do społeczeństwa narodowego i o tożsamości peruwiańskiej. Definicja Indianina, Kreola (por. z wcześniejszym użyciem terminu), Metysa/misti, cholo.
- Ruch Reformy Uniwersyteckiej z Kordoby 1918 i jego reperkusje w Ameryce Łacińskiej. Kształtowanie się nowych elit politycznych, powstawanie nowych partii.
- Nowe ruchy polityczne w Peru: PS (PC) J. C. Mariateguiego i APRA V. R. Haya de la Torre. Ich stosunek do "problemu indiańskiego". Poszukiwanie własnej drogi dla Peru i Ameryki: "komunizm inkaski" i "Indoameryka". APRA jako partia nowego typu i prototyp partii populistycznych. Hasło antyimperializmu.
- Nikaragua: walka partyzancka A. C. Sandino przeciw interwencji USA i rodzimym konserwatystom
- Rewolucja 1933 r. na Kubie. Znaczenie ruchu studenckiego i powstanie ruchu robotniczego na Kubie. Powstanie partii Auténticos i Ortodoxos
- Dyktatura J. V. Gomeza i nowe partie reformistyczne w Wenezueli: AD i COPEI. Ich geneza (rewolucyjny ruch studencki i wojskowy) i ewolucja.
- W poszukiwaniu nowych rozwiązań ustrojowych: radykalizm wojskowy w Chile w 1932 r. Kapitalizm państwowy w Socjalistycznej Republice Chile
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Studenci uzyskują podstawową wiedzę na temat historii krajów regionu, pozwalającą zrozumieć zachodzące tam procesy historyczne, poznają także właściwe dla obszaru pojęcia i terminy, co ma im ułatwić dalsze poruszanie się w literaturze przedmiotu. Nabyte w trakcie kursu kompetencje w zakresie historii politycznej i społecznej regionu pozwolą im również swobodniej poruszać się w obszarze literatury i kultury. Dla zainteresowanych tematem uzyskana wiedza powinna stanowić punkt wyjścia do dalszego jego studiowania w ramach zajęć specjalizacyjnych i (pro)seminariów. Po zaliczeniu zajęć student rozumie w podstawowym stopniu powiązania z innymi dyscyplinami nauk humanistycznych, w tym z nauką o kulturze krajów hiszpańskojęzycznych (K_W01), zna podstawową terminologię, przedmiot i kierunki badań obejmujące wybrane obszary dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, w szczególności historii, właściwych dla studentów iberystyki (K_W03), zna najważniejsze wydarzenia z historii Ameryki Łac. oraz istotne aspekty kultury regionu (K_W06), dysponuje podstawową wiedzą w zakresie analizy procesów kulturowych i historycznych w obszarze Ameryki Łac. (K_W13), potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy (K_U01), ma nawyk śledzenia współczesnych procesów i zjawisk zachodzących w Ameryce Łac. (K_K04).
Kryteria oceniania
Istotne aspekty problemów przedstawianych na wykładach są następnie analizowane w trakcie ćwiczeń, z wykorzystaniem materiałów źródłowych (programy, przemówienia, etc.) i prasy, w mniejszym stopniu monografii. Analiza wybranych tekstów źródłowych ma na celu nie tylko zilustrowanie omawianej problematyki, ale generalnie naukę krytycznej lektury tekstu. Egzamin pisemny kończący kurs uwzględnia zarówno program wykładów jak również ćwiczeń, a także wskazanych rozdziałów podręczników. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń.
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
PODRĘCZNIKI (MANUALES)
O. Dabene, America Latina en el siglo XX, MAdrid 2007
Dzieje Ameryki ŁAcińskiej (3 tomy), T. Łepkowski (ed.), Warszawa 1979-1983
DZieje kultury latynoamerykańskiej, F. GAwrycki (ed.), Warszawa 2009
T. HAlperin Donghi, Historia contemporanea de America LAtina, Madrid 1970 (i nast. wydania)
T. E. Skidmore, P. H. Smith, Historia contemporanea de America LAtina en el siglo XX, BArcelona 1996
T. Wittman, Historia de America Latina, Budapest 1980
MONOGRAFIE I OPRACOWANIA (falultatywnie) (ESTUDIOS)
M. S. Alperowicz, Dyktatura doktora Francii w Paragwaju, Wrocław 1981
H. Bonilla (ed.), Indios, negros y mestizos en la Independencia, Bogota 2010
T. Gilas, Ruchy niepodległosciowe na Kubie 1868-1898, Warszawa 1978
M. Kula, Rewolucja 1933 roku na Kubie, WArszawa 1977
T. Łepkowski, Dwie biografie amerykańskie (Bolivar, Juarez)
T. Łepkowski, Haiti. Początki PAństwa i NArodu, Warszawa 1964
R. Mroziewicz, Rewolucja Meksykańska, WArszawa 1973
M. NAlewajko, El debate nacional en el Peru (1920-1933), Warszawa 1995
M. Palacios (coord.), Las independencias hispanoamericanas. Interpretaciones 200 anos despues, Bogota 2009
R. Stemplowski, Państwowy socjalizm realnym kapitalizmie. Chile w 1932 roku, WArszawa 1996
M. Wójtowicz-Wcisło, Dwie władze. Studium z dziejów relacji Państwo-Kościół w Meksyku, Kraków 2016
Polskojęzyczne podręczniki dostępne są w bibliotekach uniwersyteckich i większych bibliotekach publicznych. Lista monografii (fakultatywna) stanowi przewodnik po dostępnej w polskich bibliotekach literaturze przedmiotu.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: