Aktualne tendencje w literaturze latynoamerykańskiej 3305-ATLLA-1U
„Aktualne tendencje w literaturze hispanoamerykańskiej” jest przedmiotem obowiązkowym na I roku studiów magisterskich. Program przedmiotu obejmuje przegląd najważniejszych tendencji literatury hispanoamerykańskiej ostatnich dziesięcioleci. Celem jest uchwycenie specyfiki literackich przemian w Ameryce Łacińskiej, poprzez omówienie charakterystycznych dla tego okresu gatunków, nurtów estetycznych, stylów i tematów, ale również poprzez rozważenie wpływu czynników zewnątrzliterackich na procesy rozwojowe tejże literatury. Przyjęta metoda łączy ogląd syntetyczny okresu z krytyczną analizą wybranych powieści i zbiorów opowiadań.
Program zajęć
1. Boom, postboom, posmodernizm.
a) ewolucja twórczości najważniejszych przedstawicieli tzw. nowej powieści latynoamerykańskiej: Julia Cortázara, Gabriela Garcíi Márqueza, Maria Vargasa Llosy, Carlosa Fuentesa i José Donoso.
b) spadkobiercy czy ojcobójcy: współcześni pisarze latynoamerykańscy wobec dziedzictwa boomu.
2. Postboom
a) powrót do poetyki przedstawieniowej: problematyka społeczna wobec eksperymentalizmu literatury boomu.
b) perspektywa krótkowidza czyli odwrót od „powieści totalnej“: Antonio Skármeta, Mario Benedetti, Isabel Allende.
3. Powieść-świadectwo czy “socjoliteratura”?
a) imperatywy pisarza latynoamerykańskiego w latach siedemdziesiątych.
b) głos “innego” i problem reprezentacji w Biografía de un cimarrón Miguela Barneta, Hasta no verte Jesús mío Eleny Poniatowskiej oraz Me llamo Rigoberta Menchú y así nació mi conciencia Rigoberty Menchú.
c) Rodolfo Walsh i Tomás Eloy Matínez: między literaturą a dziennikarstwem.
4. Dyskurs historyczny we współczesnej prozie hispanoamerykańskiej: parodia i intertekstualność: Terra nostra Carlosa Fuentesa, Noticias del Imperio Fernando del Paso, Los perros del paraíso Abla Posse, El mundo alucinante Reinaldo Arenasa.
5. Twórczość pisarek hispanoamerykańskich w perspektywie krytyki feministycznej: Luisa Valenzuela (Como en la guerra), Isabel Allende (La casa de los espíritus), Laura Esquivel (Como agua para chocolate), Ángeles Mastretta (Arráncame la vida).
6. Gender, queer, camp i kitsch w literaturze hispanoamerykańskiej.
a) gender i genre w twórczości Manuela Puiga (La traición de Rita Hayworth, The Buenos Aires Affair, El beso de la mujer araña).
b) mistrzowie camp: Copi i Néstor Perlongher.
c) estetyka brzydoty w literaturze Osvalda Lamborghiniego.
7. Postmodernizm w Ameryce Łacińskiej: eksperymentalizm i stygmat politycznej przemocy (Salvador Elizondo, Fogwill, Diamela Eltit, Carmen Boullosa).
8. Literatura jako „trop rzeczywistości“ – pisarstwo na ruinach doświadczenia: Juan José Saer, Ricardo Piglia, Edmundo Desnoes, Sergio Pitol.
9. Dziedzictwo, zerwanie i rozczarowanie.
a) nowe ujęcia starych tematów: miasto i jego demony – nowe formy przemocy (Fernando Vallejo, Jorge Franco, Pedro Lambel).
b) „Brudny realizm“ vs. realizm magiczny (Pedro Juan Gutiérrez, Alberto Fuguet, Jaime Bayly).
10. McOndo i crack –doświadczenia grupowe latynoamerykanskiej postawangardy.
a) nowe antologie prozy iberoamerykańskiej: McOndo (1996), Líneas aéreas (1997), Se habla español. Voces latinas en U.S.A (2000).
11. Kultura i literatura narodowa w erze globalizacji: Roberto Bolaño (Los detectives salvajes, 1998), Jorge Volpi (En busca de Klingsor, 1998), Mario Bellatin (El jardín de la señora Murakami, 2000) Rodrigo Fresán (Jardines de Kengsington, 2003).
13. Technopisarstwo. Literatura iberoamerykańska i nowe technologie:
a) powieści fotograficzne: Héctor Tizón (La mujer de Strasser, 1997), Belgrano Rawson (Fuegia, 1994), Elena Poniatowska (Tínisima, 2000)
b) powieść i środki komunikacji masowej: César Aira (La mendiga, 1998) Edmundo Paz Soldán (Sueños digitales, 2000), Rafael Courtoisie (Caras extrañas, 2001).
c) powieść w sieci: Daniel Link (Ansiedad. Novela trash, 2004).
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Wiedza: Student zdobywa wiedzę na temat współczesnej literatury hispanoamerykańskiej i przemian społeczno-kulturowych, które miały miejsce w Ameryce Łacińskiej w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat. Zna najważniejszych przedstawicieli najnowszej prozy hispanoamerykańskiej oraz ich najwybitniejsze utwory. Potrafi usytuować je w szerszym kontekście literacko-kulturowym.
Umiejętności: Student uzyskuje oraz ugruntowuje podstawą umiejętność refleksji historycznoliterackiej. Umie dokonać analizy i interpretacji dzieła literackiego omawianego okresu, określając jego oryginalność i specyfikę w kontekście literatury danego kraju, Ameryki Łacińskiej i Zachodu. Zdobywa również umiejętność rozpoznawania najważniejszych kategorii kultury, w tym specyficznych dla interesujących nas regionów, oraz rekonstruowania sposobów literackiego zapisu jej przemian. Ma rozbudzoną potrzebę myślenia krytycznego i stawiania pytań badawczych. Dostrzega wieloaspektowość zagadnień z dziedziny humanistyki. Umie systematyzować wiedzę i monitorować swoje procesy rozumienia treści.
Kompetencje społeczne: Student jest świadomy posiadanej przez siebie wiedzy i zna zakres nabytych umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju. Student ma dogłębną świadomość znaczenia dziedzictwa kulturowego krajów Ameryki Łacińskiej dla rozumienia wydarzeń społecznych i kulturalnych.
Kryteria oceniania
egzamin ustny
Literatura
Lektury obowiązkowe:
1. Manuel Puig, El beso de la mujer araña
2. Elena Poniatowska, Hasta no verte, Jesús mío
3. Rodolfo Walsh, Operación masacre
lub Tomás Eloy Martínez, La novela de Perón
4. Luisa Valenzuela, Cambio de armas
5. Diamela Eltit, Lumpérica
6. Ricardo Piglia, Respiración artificial
7. Juan José Saer, El entenado
8. Reinaldo Arenas: El mundo alucinante
9. Pedro Juan Gutiérrez, Trilogía sucia de La Habana
10. Fernando Vallejo, La virgen de los sicarios
11. Roberto Bolaño, Los detectives salvajes
Bibliografia krytyczna:
-Aínsa, Fernando; Barrera Trinidad (et al.) Historia de la literatura hispanoamericana. T. 3, Siglo XX, Madrid, Cátedra, 2008.
-Balderston, Daniel and Gonzalez, Mike, Encyclopedia of Latin American and Caribbean literature 1900-2003, London - New York, Routledge, 2004.
-Balderston, Daniel (et al.), Ficción y política: la narrativa argentina durante el proceso militar, Buenos Aires, Alianza Editorial; Minneapolis, Institute for the Study of Ideologies & Literature, 1987.
-Bolaño, Roberto (et al.) Palabra de América, Barcelona, Seix Barral, 2004.
-González Echevarría, Roberto, Pupo-Walker, Enrique (eds.) Historia de la literatura hispanoamericana. 2, El siglo XX. Madrid, Editorial Gredos, 2006.
-Hernández de López, Ana María (ed.), Narrativa hispanoamericana contemporánea: entre la vanguardia y el posboom, Madrid, Editorial Pliegos, 1996.
-Mattalia, Sonia; Alcázar, Joan del (coord.) América latina: literatura e historia entre dos finales de siglo, Valencia, Ediciones del CEPS, 2000.
-Oviedo, José Miguel, Historia de la literatura hispanoamericana, vol. 4 (De Borges al presente), Madrid, Alianza Editorial, 2002.
-Shaw, Donald, Nueva narrativa hispanoamericana. Boom, posboom, posmodernismo, Madrid, Cátedra, 1999.
-Skłodowska, Elżbieta, Testimonio hispanoamericano: historia, teoría, poética, Nueva York, Lang, 1992.
-Skłodowska, Elżbieta, La parodia en la nueva novela hispanomericana, Amsterdam/Philadelphia, John Benjamins Publishing Company, 1991.
-Toro, Alfonso de (ed.) Postmodernidad y postcolonialidad: breves reflexiones sobre Latinoamérica, Frankfurt a.M., Vervuert; Madrid, Iberoamericana, 1997.
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: