Aktualne tendencje w literaturze hiszpańskiej i latynoamerykańskiej 3305-ATLHL-1U
„Aktualne tendencje w literaturze hiszpańskiej i hispanoamerykańskiej” jest przedmiotem obowiązkowym na I roku studiów magisterskich. Program przedmiotu obejmuje przegląd najważniejszych tendencji literatury hispanoamerykańskiej i hiszpańskiej ostatnich dziesięcioleci. Celem jest uchwycenie specyfiki literackich przemian w Ameryce Łacińskiej i w Hiszpanii, poprzez omówienie charakterystycznych dla tego okresu gatunków, nurtów estetycznych, stylów i tematów, ale również poprzez rozważenie wpływu czynników zewnątrzliterackich na procesy rozwojowe tejże literatury. Przyjęta metoda łączy ogląd syntetyczny okresu z krytyczną analizą wybranych powieści i zbiorów opowiadań.
Program zajęć I semestru:
1. Boom, postboom, posmodernizm.
a) ewolucja twórczości najważniejszych przedstawicieli tzw. nowej powieści latynoamerykańskiej: Julia Cortázara, Gabriela Garcíi Márqueza, Maria Vargasa Llosy, Carlosa Fuentesa i José Donoso.
b) spadkobiercy czy ojcobójcy: współcześni pisarze latynoamerykańscy wobec dziedzictwa boomu.
2. Postboom
a) powrót do poetyki przedstawieniowej: problematyka społeczna wobec eksperymentalizmu literatury boomu.
b) perspektywa krótkowidza czyli odwrót od „powieści totalnej“: Antonio Skármeta, Mario Benedetti, Isabel Allende.
3. Powieść-świadectwo czy “socjoliteratura”?
a) imperatywy pisarza latynoamerykańskiego w latach siedemdziesiątych.
b) głos “innego” i problem reprezentacji w Biografía de un cimarrón Miguela Barneta, Hasta no verte Jesús mío Eleny Poniatowskiej oraz Me llamo Rigoberta Menchú y así nació mi conciencia Rigoberty Menchú.
c) Rodolfo Walsh i Tomás Eloy Matínez: między literaturą a dziennikarstwem.
4. Dyskurs historyczny we współczesnej prozie hispanoamerykańskiej: parodia i intertekstualność: Terra nostra Carlosa Fuentesa, Noticias del Imperio Fernando del Paso, Los perros del paraíso Abla Posse, El mundo alucinante Reinaldo Arenasa.
5. Twórczość pisarek hispanoamerykańskich w perspektywie krytyki feministycznej: Luisa Valenzuela (Como en la guerra), Isabel Allende (La casa de los espíritus), Laura Esquivel (Como agua para chocolate), Ángeles Mastretta (Arráncame la vida).
6. Gender, queer, camp i kitsch w literaturze hispanoamerykańskiej.
a) gender i genre w twórczości Manuela Puiga (La traición de Rita Hayworth, The Buenos Aires Affair, El beso de la mujer araña).
b) mistrzowie camp: Copi i Néstor Perlongher.
c) estetyka brzydoty w literaturze Osvalda Lamborghiniego.
7. Postmodernizm w Ameryce Łacińskiej: eksperymentalizm i stygmat politycznej przemocy (Salvador Elizondo, Fogwill, Diamela Eltit, Carmen Boullosa).
8. Literatura jako „trop rzeczywistości“ – pisarstwo na ruinach doświadczenia: Juan José Saer, Ricardo Piglia, Edmundo Desnoes, Sergio Pitol.
9. Dziedzictwo, zerwanie i rozczarowanie.
a) nowe ujęcia starych tematów: miasto i jego demony – nowe formy przemocy (Fernando Vallejo, Jorge Franco, Pedro Lambel).
b) „Brudny realizm“ vs. realizm magiczny (Pedro Juan Gutiérrez, Alberto Fuguet, Jaime Bayly).
10. McOndo i crack –doświadczenia grupowe latynoamerykanskiej postawangardy.
a) nowe antologie prozy iberoamerykańskiej: McOndo (1996), Líneas aéreas (1997), Se habla español. Voces latinas en U.S.A (2000).
11. Kultura i literatura narodowa w erze globalizacji: Roberto Bolaño (Los detectives salvajes, 1998), Jorge Volpi (En busca de Klingsor, 1998), Mario Bellatin (El jardín de la señora Murakami, 2000) Rodrigo Fresán (Jardines de Kengsington, 2003).
13. Technopisarstwo. Literatura iberoamerykańska i nowe technologie:
a) powieści fotograficzne: Héctor Tizón (La mujer de Strasser, 1997), Belgrano Rawson (Fuegia, 1994), Elena Poniatowska (Tínisima, 2000)
b) powieść i środki komunikacji masowej: César Aira (La mendiga, 1998) Edmundo Paz Soldán (Sueños digitales, 2000), Rafael Courtoisie (Caras extrañas, 2001).
c) powieść w sieci: Daniel Link (Ansiedad. Novela trash, 2004).
Program zajęć II semestru:
Literatura hiszpańska
1. Powieść a przemiany społeczne w Hiszpanii: od frankizmu do ponowoczesności (wprowadzenie)
2. Realizm społeczny w walce z dyktaturą
3. Proza lat sześćdziesiątych w poszukiwaniu nowych form narracji: eksperymenty formalne późnego modernizmu
4. Powieść okresu transformacji
5. Kobieta, ciało i tożsamość we współczesnej teorii i praktyce literackiej
6. Społeczeństwo ponowoczesne a postmodernizm w ujęciu teoretycznym i powieściowym
7. Pamięć, świadectwo i powieść: historia w prozie pisarzy hiszpańskich
8. Proza pokolenia X: powrót (brudnego) realizmu?
9. Powieść kryminalna a krytyka społeczna
10. Wizerunek i glos “innego” w najnowszej prozie hiszpańskiej
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Podczas zajęć i w trakcie przygotowań do egzaminu student uzyskuje oraz ugruntowuje podstawą umiejętność refleksji historycznoliterackiej. Zapoznaje się z ważnymi tekstami literackimi omawianego okresu, analizuje je w kontekście historycznoliterackim. Zdobywa również umiejętność rozpoznawania najważniejszych kategorii kultury, w tym specyficznych dla interesujących nas regionów, oraz rekonstruowania sposobów literackiego zapisu jej przemian.
Najważniejsze efekty uczenia się:
- poszerzenie wiedzy na temat współczesnej literatury hiszpańskojęzycznej i przemian społecznych, które miały miejsce w Ameryce Łacińskiej i w Hiszpanii w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat
- powiększenie kompetencji krytyczno-literackich
- wykształcenie umiejętności przeprowadzenia samodzielnej analizy tekstu
Kryteria oceniania
egzamin ustny
Literatura
Lektury obowiązkowe:
Literatura hispanoamerykańska (I semestr)
1. Manuel Puig, El beso de la mujer araña
2. Elena Poniatowska, Hasta no verte, Jesús mío
3. Tomás Eloy Martínez, La novela de Perón
4. Luisa Valenzuela, Cambio de armas
5. Diamela Eltit, Lumpérica
6. Ricardo Piglia, Respiración artificial
7. Reinaldo Arenas: El mundo alucinante
8. Juan José Saer, El entenado
9. Fernando Vallejo, La virgen de los sicarios
10. Pedro Juan Gutiérrez, Trilogía sucia de La Habana
11. Roberto Bolaño, Los detectives salvajes
12. Alberto Fuguet, Por favor, rebobinar
13. Jorge Volpi, En busca de Klingsor
Literatura hiszpańska (II semestr):
1. Rafael Sánchez Ferlosio, El Jarama
2. Luis Martín Santos, Tiempo de silencio
3. Juan Goytisolo, Reivindicación de don Julián
4. Eduardo Mendoza, La verdad sobre el caso Savolta
5. Esther Tusquets, El mismo mar de todos los veranos
6. Juan José Millás, El desorden de tu nombre
7. Enrique Vila-Matas, Doctor Pasavento
8. Javier Marías, Corazón tan blanco
9. Antonio Muñoz Molina, Beatus Ille
10. Javier Cercas, Soldados de Salamina
11. Miguel Delibes, El hereje (fragmenty)
12. Carme Riera, En el último azul
13. José Ángel Mañas, Historias del Kronen
14. Belén Gopegui, El lado frío de la almohada
Bibliografia krytyczna (I semestr)
Amícola, José, Camp y postvanguardia. Manifestaciones culturales de un siglo fenecido, Barcelona, Paidós, 2000,
Balderston, Daniel, El deseo, enorme cicatriz luminosa, Rosario, Beatriz Viterbo, 2004.
Bolaño, Roberto (et al.) Palabra de América, Barcelona, Seix Barral, 2004.
Jáuregui, Carlos i Dabove, Juan Pablo (ed.), Heterotopías: Narrativas de identidad y alteridad latinoamericana, Pittsburgh, Instituto Internacional de Literatura Iberoamericana, 2003.
Goic, Cedomil, Historia y crítica de la literatura hispanoamericana, vol. 3 (Época contemporánea), Barcelona, Editorial Crítica, 1988.
Moraña, Mabel (ed.) Espacio urbano, violencia y comunicación en América Latina, Pittsburg, Instituto Internacional de Literatura Iberoamericana, 2002.
Oviedo, José Miguel, Historia de la literatura hispanoamericana, vol. 4 (De Borges al presente), Madrid, Alianza Editorial, 2002.
Sánchez-Prado, Ignacio M. (ed.) América Latina en la „literatura mundial”, Pittsburgh, Instituto Internacional de Literatura Iberoamericana, 2006.
Shaw, Donald, Nueva narrativa hispanoamericana. Boom, posboom, posmodernismo, Madrid, Cátedra, 1999.
Skłodowska, Elżbieta, Testimonio hispanoamericano: historia, teoría, poética, Nueva York, Lang, 1992.
Skłodowska, Elżbieta, La parodia en la nueva novela hispanomericana, Amsterdam/Philadelphia, John Benjamins Publishing Company, 1991.
II semestr:
Buckley, Ramón, La doble transición. Política y literatura en la España de los años setenta. Madrid, Siglo XXI Ed, 1996
Cibreiro, Estrella, Palabra de mujer. Hacia una reivindicación y contextualizacióndel discurso feminista español, Madrid, Fundamentos, 2007.
Echevarría, Ignacio, Trayecto. Un recorrido crítico por la reciente narrativa española, Barcelona, Debate, 2005.
Lozano Mijares, María Pilar del, La novela española posmoderna, Madrid, Arco Libros, 2007.
Martinón, Miguel, Novela española de fin de siglo: cuatro lecturas, Universidad de La Laguna, 2001.
Nichols, G. (1989): Escribir, espacio propio: Laforet, Matute, Moix, Tusquets, Riera y Roig por sí mismas. Minneapolis, ISIL.
Nieva de la Paz, Pilar, Narradoras españolas en la transición. Madrid, Ed.Fundamentos, 2004
Picó, Josep (coord.), Modernidad y Posmodernidad, Madrid, Alianza Editorial, 1994.
Santos, Alonso, La novela española en el fin de siglo:1975-2001, Madrid, Marenostrum, 2003.
Villanueva, Darío, et. al. Los nuevos nombres: 1975-1990; vol. 9 de Historia y crítica de la literatura española, dir. por Francisco Rico, Barcelona, Crítica, 1992.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: