Fonetyka języka francuskiego 3304-1DX1O-FJF-003
Wykład obejmuje zagadnienia opisu fonetycznego i fonologiczego współczesnego języka francuskiego:
• Fonologia i fonetyka. Gałęzie fonetyki. Gałęzie fonologii. Dźwięki mowy z punktu widzenia fonetyki i fonologii.
• Fonetyka artykulacyjna: budowa narządów mowy, ich działanie.
• System samogłosek, półsamogłosek i spółgłosek w jęz. francuskim, ich wymowa i klasyfikacja. Porównanie z systemem jęz.polskiego
• Akcent. Typy i funkcje akcentu.
• Sylaba. S.akcentowana/nieakcentowana, s.otwarta/zamknięta. Zasady podziału na sylaby w języku francuskim.
• Iloczas w języku francuskim.
• Interface pismo/mowa: wymowa powiązana z ortografią.
• Wymowa powiązana z typem sylaby.
• Inne czynniki wpływające na wymowę samogłosek.
• Procesy fonologiczne: asymilacja, dysymilacja, metateza, elizja, epenteza itp.
• Fonetyka akustyczna: akustyczne właściwości dźwięków mowy, parametry opisu, identyfikacja samogłosek i spółgłosek z punktu widzenia akustycznego.
• Fonetyka audytywna: percepcja dźwięków mowy.
• Fonologia segmentalna: pojęcie opozycji, cechy dystynktywnej, neutralizacji; głoska a fonem; system samogłosek, system spółgłosek. Pojęcie wariancji w opisie systemu fonologicznego.
• Intonacja i jej funkcje.
• Rejestry mowy i ich charakterystyczne dla nich zjawiska fonetyczne. Łączenie międzywyrazowe, „e nieme”.
• Norma fonetyczna. Ortoepia.
• Zmiany w wymowie języka francuskiego na przestrzeni wieków.
Ćwiczenia: omawiany jest na nich przede wszystkim system samogłoskowy języka francuskiego, a w szczególności te jego elementy, które sprawiają trudności uczniom polskojęzycznym (opozycje miedzy samogłoskami oparte na różnicy stopnia rozwarcia i miejsca artykulacji, typowe dla języka francuskiego samogłoski nosowe, opozycja miedzy samogłoskami i półsamogłoskami). Studenci zapoznają się z różnorodnymi czynnikami decydującymi o wymowie (charakterystyka sylaby, asymilacja, etymologia wyrazu, względy stylistyczne). Ćwiczenia praktyczne maja na celu połączenie wiedzy o pisowni i wymowie francuskiej oraz nabycie umiejętności stosowania alfabetu fonetycznego do transkrypcji pojedynczych słów i całych tekstów.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po ukończeniu kursu fonetyki języka francuskiego student:
- zna podstawowe pojęcia i odpowiadające im terminy używane do opisu języka (K_W03)
- ma usystematyzowaną wiedzę o podstawowych procesach zachodzących w
obszarze fonetyki i fonologii języka francuskiego (K_W04 /K_W10)
- zna i rozumie możliwości praktycznego zastosowania zdobywanej wiedzy w
działalności zawodowej związanej z kierunkiem studiów (K_W15)
- umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze, kierując się wskazówkami nauczyciela/opiekuna naukowego (K_U03)
- umie współpracować w grupie, rozwiązywać problemy w dyskusji i inicjować stosowne do sytuacji rozwiązania (K_K02)
- potrafi dokonać wzajemnej ewaluacji z poszanowaniem godności i uczuć
członków grupy (K_K03)
Kryteria oceniania
Egzamin pisemny (cz. I teoretyczna, na podstawie wykładu, cz. II - transkrypcja fonetyczna) odbywa się w sesji zimowej. Zdanie egzaminu jest warunkiem otrzymania punktów ECTS przypisanych do modułu.
Dopuszczenie do egzaminu odbywa się na podstawie udziału w ćwiczeniach : szczegółowe zasady podane są w sylabusie ćwiczeń.
Obecność na wykładzie jest nieobowiązkowa, ale usilnie zalecana (znajomość treści omawianych na wykładzie jest wymagana na egzaminie).
Literatura
Carton F. (1974) Introduction a la phonétique du français, Paris, Bordas.
Carton F. (2000) La prononciation (dans): Antoine G., Cerquiglini B. (dir.), Histoire de la langue française 1945-2000, Paris, CNRS, 25-60.
Duchet J.-L. (1986) La phonologie, Paris, PUF, seria Que sais-je?, wyd. 2.
Dutka-Mańkowska A., Pilecka E. (2008) Precis de la phonétique du français contemporain, Varsovie, Publications de l'Institut de Philologie Romane, Université de Varsovie.
Germain C., Leblanc R. (1981) Introduction a la linguistique générale, Montréal, Les Presses de l'Université de Montréal, vol. 1 - La phonétique, vol. 2 - La phonologie.
Malmberg B. (1974) Manuel de phonétique générale. Introduction a l'analyse scientifique de l'expression du langage, Paris, Picard.
Malmberg B. (1987) La phonétique, Paris, P.U.F., Série Que sais-je?, 4e éd .
Martinet A. (1961) Eléments de linguistique générale, Paris, A. Colin.
Troubezkoy N. S. (1957) Principes de phonologie, Paris, Klinckieck.
Trubiecki N.S. (1970) Podstawy fonologii, tł. A. Heinz, Warszawa, PWN.
Walter H. (1982) Enquete phonologique et variétés régionales du français, Paris, P.U.F.
Walter H. (éd) (1983) Phonologie des usages du français, Langue française No 60.
Encyklopedie, słowniki:
Arrivé M., Gadet F., Galmiche M. (1986) La grammaire d'aujourd'hui. Guide alphabétique de linguistique française, Paris, Flammarion (zwłaszcza artykuł phonétique/phonologie).
Dubois J. (dir) (1994) Dictionnaire de linguistique et des sciences du langage, Paris, Larousse.
Enciclopaedia Universalis (1980), Paris, Enciclopaedia Universalis S.A., vol. 12, artykuły Phonétique, Phonologie.
Polański K. (red.) (1999) Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, wyd. 2.
Rey-Debove J. & Rey A. (dir.), (1993 lub wydania późniejsze) Le Nouveau Petit Robert, , Paris, Dictionnaires le Robert.
Na platformie IBUK Libra (dostęp przez strony BUW):
Gajos M. (2020) Fonetyka i ortografia dźwięku języka francuskiego, Łódź, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
Ponieważ brak jest w sieci publikacji uniwersyteckich w języku polskim dotyczących tematyki wykładu, tym ważniejszy jest udział w wykładzie. Materiały zawierające najważniejsze treści udostępnione będą uczestnikom wykładu.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: