Wstęp do kulturoznawstwa 3224-D1KUL
Celem wykładu jest zapoznanie studentów z tekstami objaśniającymi podstawowe pojęcia kulturoznawstwa oraz problemy związane z ich definicją. Na wykładzie zostaną omówione następujący tematy:
1. Wprowadzenie do tematyki. Definiowanie pojęcia kultura – wybrane definicje i ich analiza.
2. Podstawowe zagadnienia i pojęcia nauk o kulturze – kulturoznawstwa, etnologii, studiów kulturowych.
3. Definiowanie człowieka w kategoriach kultury.
4. Strukturalizm – antropologia strukturalna.
5. Feministyczne spojrzenie na kulturę.
6. Kultura i język.
7. Językowy obraz świata.
8. Relacje między pokoleniami.
9. Kształtowanie jednostki społecznej – jednostka w relacji z innymi ludźmi.
10. Przemiany społeczne w cywilizacji Zachodu.
11. Kultura wysoka, popularna, masowa.
12.Przemiany cywilizacyjne na świecie.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
W odniesieniu do specjalnościowych efektów kształcenia po ukończeniu kursu student:
1) posługuje się terminologią i podstawowymi definicjami z zakresu kulturoznawstwa (S1_W02, Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia: K1_W01, K1_W03, K1_W04)
2) posiada wiedzę z zakresu kulturoznawstwa ogólnego, terminów i koncepcji dotyczących antropologii kultury oraz aktualnych zjawisk zachodzących w kulturze (S1_W03, Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia: K1_W01, K1_W02, K1_W03, K1_W07)
3) rozumienie specyfikę kulturoznawstwa oraz jego związków z innymi naukami, rozumienie podstawowych ujęć teoretycznych i zasad metodologicznych charakterystycznych dla kulturoznawstwa (S1_W03, Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia: K1_W01, K1_W02, K1_W03, K1_W07)
4) orientuje się w historii szkół, prądów myślowych i kierunków badawczych (S1_W03, Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia: K1_W01, K1_W02, K1_W03, K1_W07)
5) posiada znajomość modeli kultury oraz ich wzajemnych powiązań w sferze symbolicznej i semiotycznej (S1_W04, Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia: K1_W03, K1_W04, K1_W06)
6) posiada nawyk samodzielnego zdobywania wiedzy o kulturze (S1_U01, Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia: K1_U01)
7) dostrzega i opisuje podstawowe zjawiska i procesy z zakresu kulturoznawstwa (S1_U02, Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia: K1_U04, K1_U06)
8) porównuje i analizuje różne wymiary kultury (S1_U02, Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia: K1_U04, K1_U06)
9) postrzega i kojarzy główne nurty i powtarzające się motywy w kulturze (S1_U02, Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia: K1_U04, K1_U06)
10) potrafi zastosować kulturoznawczą perspektywę poznania kultury i zjawisk o charakterze cywilizacyjnym (S1_U03, Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia: K1_U03, K1_U04)
11) posiada zdolność poruszania się w zglobalizowanej współczesności (S1_K03, Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia: K1_K03)
11) ma świadomość znaczenia nauk humanistycznych dla utrzymania i rozwoju więzi społecznej na różnych poziomach (S1_K03, Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia: K1_K03)
Kryteria oceniania
Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest pozytywny wynik egzaminu.
Egzamin będzie miał charakter ustny. Obejmie wiedzę z materiału omawianego na wykładach w czasie semestru. Egzamin obejmie dwa pytania – dwa losowo wybrane z materiału omawianego na wykładach, z czego jednym z nich jest zagadnienie teoretyczne, a drugie polega na wyjaśnieniu definicji.
Po zakończeniu cyklu wykładów studenci otrzymują ok. 10 dni przed egzaminem pełny wykaz pytań egzaminacyjnych.
Literatura
J. Sójka, Kulturoznawstwo – od znawstwa do dyscypliny naukowej, „Nauka” 2005, nr 4, Instytut Kulturoznawstwa Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu.
B. Malinowski, Czym jest kultura? (1944), [w:] Antropologia kultury, red. A. Mencwel, WUW, Warszawa 2000, 34-46.
S. Czarnowski, Kultura, [w:] Antropologia kultury, red. A. Mencwel, WUW, Warszawa 2000.
F. Znaniecki, Pojęcie roli społecznej, [w:] Antropologia widowisk, red. A. Mencwel, WUW, Warszawa 2005.
R. Benedict, Wzory kultury, [w:] Antropologia kultury, red. A. Mencwel, WUW, Warszawa 2000.
R. Benedict, Chryzantema i miecz, PIW, Warszawa 2003.
M. Mead, Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego, Warszawa 1978.
C. Levi-Strauss, Miejsce antropologii wśród nauk społecznych, [w:] Antropologia kultury, red. A. Mencwel, WUW, Warszawa 2000.
N. Elias, O zachowaniu w sypialni, [w:] Antropologia kultury, red. A. Mencwel, WUW, Warszawa 2000.
C. Levi-Strauss, Język i społeczeństwo, [w:] Język, dyskurs, społeczeństwo, PWN, Warszawa 2009.
J. Anusiewicz, A. Dąbrowska, M. Fleischer, Językowy obraz świata i kultura. Projekt koncepcji badawczej.
M. Bachtin, Ludowe formy świąt karnawałowych, [w:] Antropologia widowisk, red. A. Mencwel, WUW, Warszawa 2005.
E. Sapir, Język, [w:] Antropologia słowa, WUW, Warszawa 2003.
J. Łotman, Uspieński, O semiotycznym mechanizmie kultury, [w:] Semiotyka kultury, oprac. M. Janus, M.R. Mayenowa, Warszawa 1977.
A. Haas, Adorna i Horkheimera profetyczna wizja kultury masowej. Glosa, Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej, Tom 2.
Jose Ortega y Gaset, Bunt mas, [w:] Antropologia kultury, red. A. Mencwel, WUW, Warszawa 2000.
Dwight Macdonald, Teoria kultury masowej, [w:] Antropologia kultury, red. A. Mencwel, WUW, Warszawa 2000.
S. Huntington, Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, Wyd. Muza, Warszawa 1997.
B. Barber, Dżihad kontra McŚwiat, Wyd. Muza, Warszawa 1997.
Podręcznik:
Alan Bernard, Antropologia. Zarys teorii i historii, PIW.
Aleida Assmann, Wprowadzenie do kulturoznawstwa. Podstawowe terminy, problemy, pytania. Wydawnictwo Nauka i innowacje, Poznań 2015. (strony: 42-55).
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: