Przekład tekstów literackich 3202-S2OPL11o
Zajęcia mają charakter teoretyczno-praktyczny. Celem kursu jest rozwój umiejętności przekładu, świadomości problemów przekładowych i podwyższenie kompetencji językowej studentów. Studenci zapoznają się z wyznacznikami danego rodzaju tekstu. W ramach kursu omawiane są wybrane problemy związane z przekładem tekstów literackich. Szczególna uwaga poświęcona jest kulturowym aspektom przekładu, a także problemowi oddania (transferu) w przekładzie tzw. "obcych realiów". Tematem zajęć będzie również analiza konkretnych przekładów oraz ćwiczenia praktyczne związane z tłumaczeniem fragmentów tekstów wspomnianego typu, w których występują omówione "problematyczne" zjawiska językowo-kulturowe.
1. Pojęcie ekwiwalencji. Główne teorie ekwiwalencji.
2. Relatywizm i uniwersalizm językowy; przetłumaczalność, nieprzetłumaczalność.
3. Błędy tłumaczeniowe; typowe błędy w tłumaczeniu rosyjsko-polskim.
4. Transformacje przekładowe (leksykalno-semantyczne, syntaktyczne, konkretyzacja, generalizacja, substytucja itd.).
5. Chwyty translatorskie: transkrypcja, transliteracja, kalkowanie. Przekaz nazw własnych w tłumaczeniu.
6. Leksyka bezekwiwalentna. Sposoby przekazu leksyki bezekwiwalentnej.
7. Przekład leksyki nacechowanej emocjonalnie. Przekład idiomów, przysłów, aforyzmów, skrzydlatych słów.
8. Przekaz obcych realiów. Środki oddania kulturowej specyfiki w przekładzie.
9. Gra słów jako problem przekładowy. Sposoby zachowania efektu komizmu w przekładzie. Przekład językowych odstępstw od normy.
10. Slang, wulgaryzmy i neologizmy w przekładzie.
11. Intertekstualność w przekładzie.
12. Realia historyczne jako obiekt przekładu.
13. Wybrane problemy przekładu poezji.
14. Nowe zjawiska w języku rosyjskim epoki sowieckiej. Przekład neologizmów epoki sowieckiej.
15. Wielojęzyczność w przekładzie.
W cyklu 2023Z:
Jak w części "Podstawowe informacje o przedmiocie (niezależne od cyklu)". |
W cyklu 2024Z:
Jak w części "Podstawowe informacje o przedmiocie (niezależne od cyklu)". |
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
− student ma uporządkowaną wiedzę o strukturze języka polskiego i rosyjskiego;
– student ma podstawową wiedzę językoznawczą,
− student ma pogłębioną wiedzę o wybranych zagadnieniach językowych w aspekcie porównawczym, kontrastywnym i międzykulturowym;
– student zna podstawowe pojęcia z zakresu teorii przekładu,
– student zna podstawowe chwyty translatorskie,
– student zna sposoby przekazu w tłumaczeniu obcych realiów i komizmu językowego,
– student ma wiedzę o semantycznych, stylistycznych i pragmatycznych aspektach przekładu,
– student ma wiedzę o zjawiskach charakterystycznych dla języka rosyjskiego w okresie sowieckim.
Umiejętności:
− student umie identyfikować poszczególne zjawiska językowe,
– student umie scharakteryzować podstawowe pojęcia z zakresu teorii przekładu,
– student umie zastosować poznane chwyty translatorskie,
– student umie zastosować poznane sposoby oddania w tłumaczeniu obcych realiów i komizmu językowego,
– student potrafi wymienić i opisać zjawiska charakterystyczne dla języka rosyjskiego w okresie sowieckim,
– przetłumaczyć teksty o umiarkowanym stopniu trudności z języka rosyjskiego na język polski,
– student potrafi wyszukiwać informacje z różnych źródeł na temat omawianych zagadnień.
Kompetencje społeczne:
− student ma pogłębioną świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, oraz potrafi uzupełniać i doskonalić nabytą wiedzę,
− student ma świadomość potrzeby ustawicznego kształcenia,
− student ma pogłębioną świadomość potrzeby poszanowania odmiennych kultur, poglądów i postaw,
− student potrafi w sposób precyzyjny i zrozumiały wyrażać swoje myśli.
Kryteria oceniania
1. Ocena ciągła: samodzielne wykonanie prac cząstkowych, z których każda dotyczy konkretnego, jednostkowego problemu przekładu. Współczynnik: 0,4. Każda praca cząstkowa jest oceniana w skali ocen od 2 do 5. Na koniec zostaje wyliczona średnia arytmetyczna ocen z prac cząstkowych.
2. Praca semestralna: tłumaczenie fragmentu tekstu literackiego (1-1,5 strony znormalizowanej). Współczynnik: 0,6. Praca semestralna jest oceniana w skali od 2 do 5.
Ocena końcowa zostanie wyliczona według następującego wzoru: średnia ocen z prac cząstkowych zostaje pomnożona przez 0,4, a następnie do tego iloczynu zostanie dodana ocena z pracy końcowej pomnożona przez 0,6.
Kryteria przeliczenia sumy iloczynów na ocenę:
do 3,2 = 3
3,21–3,7 = 3,5
3,71–4,2 = 4
4,21–4,7 = 4,5
4,71 i więcej = 5
Uwaga: aby uzyskać zaliczenie, należy otrzymać pozytywną ocenę wszystkich prac cząstkowych oraz pracy zaliczeniowej.
Student ma prawo do 2 nieusprawiedliwionych nieobecności, każda następna wymaga złożenia usprawiedliwienia. O uznaniu nieobecności decyduje wykładowca. Przekroczenie nieobecności usprawiedliwionych i nieusprawiedliwionych na 50% zajęć może być podstawą do niezaliczenia przedmiotu. Warunki zaliczenia przedmiotu w terminie poprawkowym są takie same jak w terminie I.
W przypadku braku możliwości prowadzenia zajęć w formie stacjonarnej zajęcia będą odbywać się przy użyciu narzędzi komunikacji na odległość, najprawdopodobniej Google Meet oraz innych zalecanych przez UW.
Praktyki zawodowe
Praktyki zawodowe w ramach przedmiotu nie są przewidziane.
Literatura
Bednarczyk A., Wybory translatorskie. Modyfikacje tekstu literackiego w przekładzie i kontekst asocjacyjny, Łódź 1999.
Bednarczyk A., W poszukiwaniu dominanty translatorskiej, Warszawa 2008
Bednarczyk A., Kulturowe aspekty przekładu literackiego, Katowice 2002 (wybrane zagadnienia).
Chomik M., Krajewska M., Od nominacji do kreacji. Rzecz o przekładzie neologizmów science-fiction, Toruń 2011
Czerwiński P., Stawnicka J., Sposoby tłumaczenia gier językowych (zmodyfikowane stałe związki wyrazowe), [w:] Studia Slavica X, 2005.
Czerwiński P., O nazwach realiów i ich tłumaczeniu. Próba rewizji, [w:] Przekład – Język – Kultura IV, red. P. Czerwiński, Lublin 2015, s. 109–121.
Fast P., O granicach przekładalności, [w:] Przekład artystyczny, t. I: Problemy teorii i krytyki, red. P. Fast, Katowice 1991.
Hejwowski K., Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu, Warszawa 2006 (wybrane zagadnienia)
Heydel M., Jak tłumaczyć intertekstualność, [w:] Między Oryginałem a Przekładem I, red. Konieczna-Twardzikowa, U. Kropiwiec, Kraków 1995
Lewicki R., Obcość w odbiorze przekładu, Lublin 2000
Lewicki R., Między adaptacją a egzotyzacją: The Pickwick Papers w przekładzie polskim i rosyjskim, [w:] Przekładając nieprzekładalne, t. 1, Gdańsk 2000.
Obcość kulturowa jako wyzwanie dla tłumacza, Między oryginałem a przekładem XV, red. J. Brzozowski, M. Filipowicz-Rudek. Kraków 2009 (wybrane artykuły)
Ochniak M., Tłumaczenie leksyki bezekwiwalentnej w polskich przekładach Mistrza i Małgorzaty Michaiła Bułhakowa, "Przegląd Rusycystyczny" 2004, z. 2, s.105-117.
Przekładaniec, nr 17, 2/2006: Poezja i proza przekładu.
Włodarczyk M., Gra językowa w polskich przekładach "Generation "Pi"" Wiktora Pielewina, [w:] Studia Slavica X, 2005.
Ильина Л.Е. Исторические реалии как объект перевода (на примере произведения Ж. Каркопино) // Современные проблемы науки и образования. – 2015. – № 2-2.
Комиссаров В.Н. Прагматические аспекты перевода, [w:] Прагматика языка и перевод: Сб.науч.тр. / МГПИИЯ им. М.Тореза. М., 1982. - Вып.193. - С.З - 14.
Костомаров. Новые слова и значения в современном русском языке, Русистика, 13 (1996), с. 24-25.
Крысин Л. П., Язык и социальная действительность (о русском языке в советскую эпоху).- Рус. яз. в школе, 1967, № 3. с 114
Протченко И. Ф., Лексика и словообразование русского языка советской эпохи, М. 2006, с. 54.
W cyklu 2023Z:
Jak w części "Podstawowe informacje o przedmiocie (niezależne od cyklu)". |
W cyklu 2024Z:
Jak w części "Podstawowe informacje o przedmiocie (niezależne od cyklu)". |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: