Gramatyka malarstwa.Język artystyczny dawnych mistrzów malarstwa (XIV-XVIII w.) 3105-LGM-K
Przedmiotem zajęć jest szczegółowa analiza kilku/kilkunastu wybranych obrazów wg przedstawionych poniżej zagadnień. Poszczególne zagadnienia są prezentowane za pomocą reprodukcji słynnych dzieł sztuki z kolekcji światowych.
Student po realizacji kursu uzyska znajomość podstawowych elementów języka malarskiego dawnych mistrzów i związanej z nim terminologii oraz elementów historii malarstwa.
W zakresie umiejętności będzie umiał analizować dzieła malarskie, rozróżniać poszczególne środki i konwencje artystyczne.
Wybrane zagadnienia do analizy:
• kompozycja przestrzenna obrazu (m.in. zagadnienie różnych perspektyw malarskich i innych metod budowania wrażenia głębi, o ile jest ona w obrazie założona);
• światło w malarstwie (źródła i kierunki światła i jego charakter, np. rozproszone, odbite, inne), modelunek światłocieniowy i jego rodzaje; światło jako nośnik znaczenia;
• kolor i walor, konwencje barwne, refleksy barwne, barwa a światło, kolor a budowanie głębi, kolor jako nośnik znaczenia, elementy psychologii i fizjologii koloru; obrazy monochromatyczne;
• faktura powierzchni obrazu (szorstkość i gładkość, faktura jako element budowania iluzji głębi, dukt pędzla, gest malarski jako element budowania ekspresji, ale też personalizowania stylu);
• triki optyczne (anamorfozy, skróty perspektywiczne, skrzynki perspektywiczne, camera obscura i jej zastosowanie w malarstwie);
• dodatkowe sposoby na osiągnięcie iluzji malarskiej (obramienie obrazu, gatunek trompe l’oeil, motyw kotary i inne);
• zagadnienie oryginalnej i wtórnej koncepcji prezentowania malowideł (obraz a rama, oświetlenie wnętrza, kąt i wysokość zawieszenia obrazów, dystans przeznaczony do oglądania, inne).
Zagadnienia dodatkowe:
• dawne i dzisiejsze kryteria oceny jakości dzieł sztuki;
• rozpoznawanie starych i nowych interwencji konserwatorskich w obrazach;
• fałszowanie dzieł sztuki i metody odróżniania oryginalnych dzieł od pastiszy i fałszerstw.
Materiał do analizy i interpretacji wybrany z twórczości następujących mistrzów (wybór):
Johannes van Eyck, Hans Memling, Rogier van der Wayden, Antonello da Messina, Giovanni Bellini, Andrea Mantegna, Fra Angelico, Massacio, Piero della Francesca, Sandro Botticelli, Leonardo da Vinci, Rafael, Tycjan, Tintoretto, El Greco, Albrecht Dürer, Quentin Massys, Jan Gossaert, Hendrik Golzius, Pieter Bruegel, Angolo Bronzino, Caravaggio, Peter Paul Rubens, Jacob Jordaens, Nicolas Poussin, Diego Velazquez, Rembrandt, Johannes Vermeer, Giovanni Battista Tiepolo, Antonio Canaletto i inni
w MNW (wybór): Mistrz Madonny Strauss, Aert van den Bossche, Sandro Botticelli, Giovanni Battista Cima da Conegliano, Paris Bordone, Giovanni Francesco Penni, Lucas Cranach, Maarten van Heemskerck, Roelant Savery, Cecco del Caravaggio, Jose Ribera, Pieter Lastman, Hendrick ter Brugghen, Carel Fabritius, Pieter Nason, Pieter Saenredam, Willem Heda, Jan Steen, Michael Wilmann, Antoine Pesne, Bernardo Bellotto, Francesco Guardi, Giovanni Battista Pittoni i inni
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Student/ka w zakresie wiedzy:
• zna podstawową terminologię historyczno-artystyczną dotyczącą dzieł sztuki, w szczególności w zakresie technik, materiałów, funkcji, datowania, warunków przechowywania - K_W02
• ma uporządkowaną wiedzę ogólną z zakresu historii sztuki, obejmującą dzieje, teorię i metodologię dyscypliny - K_W03
• ma uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu historii sztuki w ujęciu chronologicznym, tematycznym i problemowym, w zakresie najważniejszych artystycznych kierunków, ruchów, tendencji, środowisk - K_W04
• zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji obiektów sztuki, stosowane w historycznej i aktualnej historii sztuki i potrafi je dostosować do badania konkretnego dzieła - K_W17
Student/ka w zakresie umiejętności:
• potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami historii sztuki w typowych sytuacjach profesjonalnych - K_U03
• potrafi rozpoznać różne rodzaje obiektów sztuki (pod względem techniki, tematu, typologii, chronologii, stylistyki, genezy, atrybucji) oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego i miejsca w procesie historyczno-kulturowym, umie opisać dzieła omawianego okresu identyfikując i wartościując zjawiska i problemy szczególnie istotne - K_U04
• potrafi rozpoznać różne rodzaje obiektów sztuki (pod względem techniki, tematu, typologii, chronologii, stylistyki, genezy, atrybucji) oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego i miejsca w procesie historyczno-kulturowym, umie opisać dzieła omawianego okresu identyfikując i wartościując zjawiska i problemy szczególnie istotne - K_U06
• posiada umiejętność przygotowywania typowych prac w języku polskim, dotyczących zagadnień szczegółowych, z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych oraz innych źródeł - K_U010
• ma umiejętności językowe w zakresie historii sztuki, zgodnie z wymaganiami określonymi dla poziomu B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego - K_1U012
Kryteria oceniania
Zajęcia będą odbywać się online w trybie live.
Forma zaliczenia: samodzielna (pisemna) analiza wybranego obrazu
Literatura
Podstawowa literatura:
R. Arnheim, Sztuka i percepcja wzrokowa, Warszawa 2013
H. Gombrich, Sztuka i złudzenie. O psychologii przedstawienia obrazowego, Warszawa 1981
H. Grootenboer, The Rhetoric of Perspective. Realism and Illusionismus in 17th Centurie Still Life Painting, Chicago 2005
E. Panofsky, Perspektywa jako forma symboliczna, Warszawa 2008
M. Rzepińska, Historia koloru, Warszawa 2015 (i inne wydania)
Laura J. Snyder, Eye of the beholder : Johannes Vermeer, Antoni van Leeuwenhoek, and the reinvention of seeing, New York 2015
Scientific Examination for the Investigation of Paintings, red. D. Pinna, M. Galeotti, R. Mazzeo, Firenze 2009
Philip Steadman, Vermeer's camera : uncovering the truth behind the masterpieces, Oxford 2001
A. Ziemba, Iluzja a realizm. Gra z widzem w sztuce holenderskiej 1580-1660, Warszawa 2005
Katalogi wystaw:
Deception and Illusion. Five Centuries of Trompe l’oeil Painting, kat. wyst. Washington Gallery of Art, Washington 2002
Painted Illusion: the Art of Cornelis Gijsbrechts, kat. wyst. London 2000
Trompe l’oeil. The Art of Illusion, kat. wyst. Musee Jacquemart-Andre, Paris 2016
oraz szczegółowe opracowania i artykuły na temat konkretnych problemów artystycznych wskazane przez wykładowcę
Podstawowa literatura:
R. Arnheim, Sztuka i percepcja wzrokowa, Warszawa 2013
H. Gombrich, Sztuka i złudzenie. O psychologii przedstawienia obrazowego, Warszawa 1981
H. Grootenboer, The Rhetoric of Perspective. Realism and Illusionismus in 17th Centurie Still Life Painting, Chicago 2005
E. Panofsky, Perspektywa jako forma symboliczna, Warszawa 2008
M. Rzepińska, Historia koloru, Warszawa 2015 (i inne wydania)
Laura J. Snyder, Eye of the beholder : Johannes Vermeer, Antoni van Leeuwenhoek, and the reinvention of seeing, New York 2015
Scientific Examination for the Investigation of Paintings, red. D. Pinna, M. Galeotti, R. Mazzeo, Firenze 2009
Philip Steadman, Vermeer's camera : uncovering the truth behind the masterpieces, Oxford 2001
A. Ziemba, Iluzja a realizm. Gra z widzem w sztuce holenderskiej 1580-1660, Warszawa 2005
Katalogi wystaw:
Deception and Illusion. Five Centuries of Trompe l’oeil Painting, kat. wyst. Washington Gallery of Art, Washington 2002
Painted Illusion: the Art of Cornelis Gijsbrechts, kat. wyst. London 2000
Trompe l’oeil. The Art of Illusion, kat. wyst. Musee Jacquemart-Andre, Paris 2016
oraz szczegółowe opracowania i artykuły na temat konkretnych problemów artystycznych wskazane przez wykładowcę
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: