Francja i Anglia w dobie Wojny Stuletniej 3105-FIA-KK
Wykład będzie poświęcony omówieniu dziejów Francji i Anglii w okresie Wojny Stuletniej. Przedmiotem szczególnego zainteresowania będą:
historia polityczna Francji i Anglii w XIV i XV wieku; kształt i ewolucja monarchii francuskiej i angielskiej, i ich instytucji w powiązaniu ze zjawiskami politycznymi, społecznymi i gospodarczymi, w szczególności z wojną między oboma krajami; kryzysy polityczne, społeczne i naturalne: klęski wojenne, bunty społeczne, wojny domowe, klęski żywiołowe (epidemia dżumy, zmiany klimatyczne); kształtowanie się nowoczesnych narodów francuskiego i angielskiego; średniowieczny rodowód nowożytnego państwa i społeczeństwa francuskiego i angielskiego; historia kultury francuskiej i angielskiej w późnym średniowieczu.
Uwaga!!! Kwestie militarne (opis i analiza działań wojennych) będą poruszane marginalnie, tylko w odniesieniu do powyżej wymienionych zagadnień kluczowych – nie będą to zajęcia z historii wojskowości ani techniki wojennej! Wojna Stuletnia będzie traktowana jedynie jako zjawisko cywilizacyjne: polityczne, społeczne i kulturowe.
Zakres tematów:
1. Królestwa Francji i Anglii w pierwszej ćwierci XIV wieku: władza monarsza, struktura polityczna i społeczna, znaczenie Francji i Anglii w Europie, związki polityczne i kulturowe monarchii francuskiej i angielskiej
2. Kryzys XIV wieku we Francji i w Anglii: klimat, gospodarka, epidemia, zmiany społeczne
3. Przyczyny Wojny Stuletniej
4. Pierwsza faza Wojny Stuletniej: upokorzenie mocarstwa (1328–1364)
5. Druga faza Wojny Stuletniej: Karol V i Betrand du Guesclin – klęska i kryzys polityczny w Anglii (1364–1400)
6. Szaleństwo króla Karola VI, wojna domowa we Francji i druga inwazja angielska (1400–1420)
7. Księstwo Burgundii w drugiej połowie XIV i XV wieku – nowe mocarstwo między Francją i Anglią
8. Upadek Francji, gnuśny „król z Bourges” i Dziewica Orleańska (1420–1431)
9. Odbudowa monarchii we Francji i wojna domowa w Anglii w drugiej połowie XV wieku
10. Jak długo trwała Wojna Stuletnia?
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Po wysłuchaniu semestralnego cyklu wykładów i zaliczeniu egzaminu student rozpoznaje i wyjaśnia kluczowe problemy związane z historią Francji i Anglii i ich znaczenia politycznego, intelektualnego i artystycznego w późnośredniowiecznej Europie.
K – W06:
ma wiedzę o dawnych i współczesnych instytucjach kultury i orientację w życiu kulturalnym związanym z politycznym, intelektualnym i artystycznym znaczeniem Francji i Anglii na mapie politycznej oraz w kulturze średniowiecznej Europy
K – W14
posiada podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych osiągnięciach w zakresie nauki o kulturze oraz pokrewnych dyscyplin nauk humanistycznych i społecznych (w szczególności historii) na przykładzie dziejów Francji i Anglii w późnym średniowieczu
K – W15
ma podstawową wiedzę o historii politycznej, społecznej i historii kultury francuskiej i angielskiej w późnym średniowieczu; zna faktografię, potrafi nazywać i interpretować zjawiska i procesy polityczne i społeczne występujące we Francji i w Anglii w XIV i XV wieku
K – U05
potrafi krytycznie analizować teksty z obszaru historii politycznej, historii cywilizacji, socjologii i filozofii kultury dotyczące Francji i w Anglii w XIV i XV wieku
K – U07
posiada umiejętność merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem poglądów różnych badaczy historii sztuki i historii kultury oraz umiejętność wyciągania wniosków dotyczących historii politycznej, społecznej i historii kultury we Francji i Anglii w późnym średniowieczu
K – K02
ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie światowego i krajowego dziedzictwa kulturowego, standardów upowszechniania, bezpieczeństwa i ochrony dzieł sztuki związanych dziedzictwem kulturowym Francji i Anglii średniowiecznej
K – K04
prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu (muzealnika, kuratora, edukatora historii sztuki, animatora kultury, recenzenta wystaw) w zakresie znajomości dziedzictwa kultury duchowej i materialnej późnośredniowiecznej Francji i Anglii.
W praktyce oznacza to, że słuchacz, który uzyskał zaliczenie dwóch semestrów wykładu:
1. rozumie i potrafi wyjaśnić genezę, przebieg i skutki Wojny Stuletniej dla kształtowania się państwowości i społeczeństwa francuskiego i angielskiego w późnym średniowieczu
2. rozumie i potrafi nazwać oraz objaśnić najważniejsze zjawiska i procesy historyczno-kulturowe związane z historią Francji i Anglii w późnym średniowieczu i znaczeniem Wojny Stuletniej dla historii kultury europejskiej i historii społecznej
3. analizuje i potrafi rozpoznawać i dekonstruować historyczne teksty kultury jako czynnik twórczy tożsamości historycznej i społecznej
4. potrafi rozpoznawać, analizuje i dekonstruuje źródła narracyjne i historyczno-artystyczne oraz ich funkcje i znaczenie ideowe dla kultury późnośredniowiecznej Europy
5. poznaje i porządkuje podstawowe zjawiska historii społecznej i historii kultury związane z kryzysami politycznymi, przemianami społecznymi, buntami społecznymi oraz klęskami żywiołowymi, w tym kryzysem klimatycznym i pandemią w późnośredniowiecznej Europie
6. rozumie, potrafi analizować i interpretować funkcję kulturotwórczą i społeczną wojny, klęsk żywiołowych i kryzysów politycznych lub społecznych w cywilizacji późnego średniowiecza
7. rozumie, potrafi nazwać i interpretować zabytki kultury materialnej związane z kulturą francuską i angielską w XIV i XV wieku; rozumie ich znaczenie dla dziedzictwa cywilizacji zachodnioeuropejskiej
8. zna, rozumie, potrafi nazwać, porządkować i interpretować zjawiska i procesy historyczne i kulturowe ukazujące średniowieczny rodowód nowożytnej cywilizacji europejskiej
9. zna, rozumie, potrafi nazwać, porządkować i interpretować fakty, zjawiska i procesy związane z Wojną Stuletnią i Wojną Dwóch Róż, które prowadziły do powstania zrębów nowożytnego państwa i społeczeństwa we Francji i w Anglii
Kryteria oceniania
Każdy semestr wykładu jest zaliczany przygotowywanym w domu przez studenta pisemnym esejem na jeden wybrany spośród zadanych przez prowadzącego tematów – jedynie na podstawie treści wykładu.
Obecność na co najmniej 75% wykładów w każdym semestrze jest warunkiem dopuszczenia do składania eseju zaliczającego.
Literatura
1. Christopher Allmand, Wojna stuletnia: konflikt i społeczeństwo, przeł. T. Tesznar, Kraków 2012
2. Boris Bove, Le temps de la guerre de Cent ans: 1328-1453, Paris 2014
3. Philippe Contamine, La guerre de Cent ans, Paris 1972
4. Marcelin Defourneaux, Życie codzienne w czasach Joanny d’Arc, przeł. Eligia Bąkowska, Warszawa 1963
5. Jean Favier, Nouvelle histoire de Paris. Paris au XVe siècle (1380-1500), Paris, Hachette, 2 wyd. 1997
6. Jean Favier, Wojna stuletnia 1337-1453, przeł. A. Foryt, Kraków 2021
7. Bronisław Geremek, Życie codzienne w Paryżu Franciszka Villona, Warszawa 1972
8. John Gillingham, The Wars of the Roses: peace and conflict in fifteenth-century England, London 1981
9. David Green, The Hundred years war: a people’s history, New Haven – London 2015
10. Bernard Guenée, La folie de Charles VI: roi Bien-Aimé, Paris 2004
11. Paul Murray Kendall, Ryszard III, przeł. Krystyna Jurasz-Dąmbska, Warszawa 1980 i 1997
12. Paul Murray Kendall, Ludwik XI. „...Europa w sieci pająka...”, przeł. Irena Szymańska, Warszawa 1996 (2 wyd.)
13. Georges Minois, La guerre de Cent ans: naissance de deux nations, Paris 2011
14. Michel Mollat, Średniowieczny rodowód Francji nowożytnej: XIV-XV wiek, przeł. Eligia Bąkowska, Warszawa 1982
15. W. M. Ormrod, The reign of Edward III: crown and political society in England 1327-1377, New Haven – London 1990
16. A. J. Pollard, The wars of the Roses, 3 wyd., London 1988
17. Edward Potkowski, Crécy – Orlean 1346-1429, Warszawa 1986
18. Jonathan Sumption, The Hundred Years War, t. I: Trial by fire, London 1999
19. Jonathan Sumption, The Hundred Years War, t. I: Trial by battle, London 1999
20. Barbara W. Tuchman, Odległe zwierciadło czyli Rozlicznymi plagami nękane XIV stulecie, przeł. Maria i Andrzej Michejdowie, Katowice 1993
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: