Lokalne historie 3102-LLHI
Istotnym elementem życia wspólnot lokalnych jest komunikacja ustna, w toku której rodzą się kolektywne opowieści o zdarzeniach istotnych i emocjonujących z punktu widzenia członków danej społeczności. W trakcie zajęć zapoznamy się z dawniejszymi i współczesnymi nurtami badań nad tym zjawiskiem, określanym m. in. jako oral history (historia mówiona, opowiadana), antropologia historii, mikrohistoria, folklor narracyjny itp.
Następnie zajmiemy się podstawowymi typami opowieści – ich tematyką, cechami gatunkowymi, funkcjami społecznymi, i - przede wszystkim - antropologiczną poetyką ujmowania świata. W tej części zajęć jako źródło wykorzystane zostaną materiały terenowe, zebrane w kilku regionach Polski oraz w Karpatach ukraińskich. Uwagę zwrócimy zwłaszcza na szczególny typ historii lokalnych – na dramaty społeczne, rozgrywane z udziałem realnych ludzi, najczęściej związane z wątkami występku i kary. Ich istotnym elementem kompozycyjnym bywają plotki i pogłoski, skandale, tabuizacje oraz zbiorowe fantazmaty.
Z czasem historie takie stają się spójne, zyskują na wiarygodności, gubią lokalny a zyskują uniwersalny sens, zaś realne jednostki zostają przekształcone w figury symboliczne.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
1/ Orientacja w złożoności lokalnych zdarzeń, ich statusu w komunikacji ustnej oraz w konstruowaniu historii/opowieści.
2/ Nabycie umiejętność rozpoznawania, rozumienia, analizy oraz antropologicznej interpretacji lokalnych historii.
Kryteria oceniania
1/ Bieżąca znajomość lektur i aktywność na zajęciach (70 % oceny)
2/ Praca końcowa na wybrany temat, s. 8-10 (30% oceny)
Literatura
T. Baraniuk, „Dom przeklęty”. O kształtowaniu się pewnej współczesnej opowieści wierzeniowej, [w:] Dom w języku i kulturze, red. G. Sawicka, Szczecin 1997, s. 273-282. T.
P. Berger, T. Luckmann, Społeczne tworzenie rzeczywistości, Warszawa 1983.
M. Brocki, Antropologia i historia wobec mityzacji przeszłości, „Rocznik Antropologii Historii”. 2012, nr 1, s. 57-68.
J. Bruner, Narracyjna konstrukcja rzeczywistości [w:] tegoż, Kultura edukacji, Kraków 2006, s. 181-208.
C. Geertz, Opis gęsty: w poszukiwaniu interpretatywnej teorii kultury, [w:] tegoż, Interpretacja kultur, Kraków 2005.
E. Goffman, Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości, Gdańsk 2005.
J. Obrębski, Skandal we wsi, [w:] tegoż, Dzisiejsi ludzie Polesia i inne eseje, Warszawa 2005, s. 53-70.
U. Pärli, Proper name as an object of semiotic research, „Sign Systems Studies”, 2011, vol. 2/4, s. 197-223.
P. Ricoeur, Życie w poszukiwaniu opowieści, „Logos i Ethos”, 1993 nr 2, s. 225-236.
A. Smorti, Autobiographical memory and autobiographical narrative. What is the relationship?, „Narrative Inquiry”, t. 21 (2011, nr 2), s. 303-310.
V. Turner, Gry społeczne, pola i metafory. Symboliczne działanie w społeczeństwie, Kraków 2005.
J. S. Wasilewski, Tabu, Warszawa 2010.
M. Wójcicka, Pamięć zbiorowa a tekst ustny, Lublin 2014.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: