- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne drugiego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, drugiego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, drugiego stopnia
"Tam gdzie nie masz muzeów...". Kolekcjonerstwo archeologiczne w Polsce XIX w. 3101-DWMUZ-OG
Około połowy XIX w., w rozdartej przez zabory Polsce, obok dominującej wcześniej, dekoracyjnej funkcji kolekcji starożytności, należących do wąskiej grupy polskiej arystokracji i złożonych głównie z marmurowych rzeźb antycznych, ich kopii oraz antykizujących naśladownictw, a także – choć rzadziej – z greckich waz zestawianych w tzw. garnitury, pojawił się nowy typ kolekcji archeologicznych. Były to kolekcje starożytnicze, składające się przeważnie z przedmiotów drobnych. Twórcy tego rodzaju zbiorów, często skromnych rozmiarów albo bardzo wyspecjalizowanych, skoncentrowanych na wybranej kategorii zabytków, miejsce antyku podporządkowali starożytnościom krajowym. Przedmioty antyczne w zbiorach prywatnych 2 połowy XIX w. przywożono z podróży do miejsc objętych niegdyś cywilizacją grecko-rzymską, kupowano na rynku antykwarycznym, a w niektórych wypadkach pozyskiwano na drodze wykopaliskowej i spośród przypadkowych znalezisk. Starożytności antyczne pełnić mogły w zbiorach rolę osobliwości, częściej jednak stanowiły naukowy dowód na odległą przeszłość ziem polskich, przykład związków rodzimej kultury z wytworami wielkich cywilizacji.
Społeczeństwo polskie, a szczególnie warstwy inteligencji i ziemiaństwa zamieszkałe w Warszawie, zaczęło działać na rzecz rozwoju nauki, kultury i sztuki, wykazując w tym zakresie nie tylko indywidualną inicjatywę, ale wypracowując z czasem formy organizacyjne swojej działalności. Dobry przykład odrodzenia jedynej w swoim rodzaju formy życia społecznego, jakim jest prywatne kolekcjonerstwo, stanowi działalność warszawskiego środowiska starożytniczego, złożonego z uczonych i artystów, bibliografów i archeologów. To właśnie z ich inicjatywy w latach 50. XIX w. powzięto myśl organizowania regularnych spotkań numizmatyków, oni także doprowadzili do pierwszej na ziemiach polskich wystawy starożytności w 1856 r. Uczestnictwo w tego rodzaju wystawach, których kilka jeszcze odbyło się w drugiej połowie XIX w., stanowiło – w obliczu dotkliwego braku instytucji muzealnych o charakterze narodowym – istotny pod wieloma względami przejaw publicznego zaangażowania na polu kultury. To wreszcie dzięki skłonności do ofiarności licznych reprezentantów środowiska starożytników – właścicieli prywatnych kolekcji, zbiory publiczne powstające w XIX w., a zwłaszcza muzea i biblioteki rozpoczynające działalność po odzyskaniu niepodległości, wzbogaciły się o swe najcenniejsze zbiory.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
- Student rozumie miejsce publicznego i prywatnego kolekcjonerstwa archeologicznego w dziejach kultury polskiej w XIX w.
- zna historię muzealnictwa i kolekcjonerstwa w Polsce XIX w.,
- zna najważniejsze osobistości z grona polskich miłośników i znawców archeologii XIX w.
- zna kluczowe zagadnienia i najnowsze odkrycia współczesnych badań nad historią polskiego kolekcjonerstwa archeologicznego
- zna różnorodne funkcje pełnione przez kolekcje publiczne i prywatne w okresie zaborów w Polsce
- potrafi wskazać społeczną i kulturotwórczą rolę kolekcjonerstwa starożytności krajowych oraz archeologii ziem polskich
- potrafi wskazać różnice między warunkami rozwoju instytucji kultury w poszczególnych zaborach
- posiada wiedzę na temat dziejów najważniejszych polskich zbiorów publicznych i prywatnych w trzech zaborach
- przyswoił podstawową terminologię z zakresu muzealnictwa i kolekcjonerstwa archeologicznego,
zna podstawową literaturę przedmiotu.
Kryteria oceniania
Podstawą oceny jest egzamin pisemny, który będzie miał miejsce pod koniec semestru letniego. Przystępujące do niego osoby, które systematycznie uczęszczały na wykłady, mogą liczyć na pełną pomoc w doborze lektur i wskazówki. Osoby regularnie opuszczające wykłady będą musiały samodzielnie wyszukać i przyswoić sobie literaturę przedmiotu. W jesiennej sesji poprawkowej będzie możliwe jedynie zdawanie egzaminu ustnego.
Literatura
200 lat muzealnictwa warszawskiego. Dzieje i perspektywy, Materiały sesji naukowej. Zamek Królewski, 16-17 listopada 2005 roku, Warszawa 2006
Abramowicz A., Historia archeologii polskiej XIX i XX wiek, Łódź 1991
Abramowicz A., Wiek archeologii. Problemy polskiej archeologii dziewiętnastowiecznej, Warszawa 1967
Ajewski K., Zbiory starożytności Stanisława Kostki Zamoyskiego, Meander 1993, nr 7-8, s. 361-362
Andrzejewska M., Cista spod Słupcy. Przyczynek do dziejów polskiej archeologii, w: Antyk i barbarzyńcy. Księga dedykowana Profesorowi Jerzemu Kolendo w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. A. Bursche, R. Ciołek, Warszawa 2003, s. 11-32
Antoniewicz W., Powstanie i losy Muzeum Archeologicznego Erazma Majewskiego, Światowit 13, 1929, s. 1-19
Ars et educatio. Kultura artystyczna Uniwersytetu Warszawskiego, red. J. Miziołek, Warszawa 2003
Antyk w Uniwersytecie Warszawskim. Nauka i nauczanie w okresie od powstania uczelni do 1915 roku, red. J. Kolendo, Warszawa 1993
Blombergowa M.M., Polscy członkowie rosyjskich towarzystw archeologicznych 1839-1914 [acta Archaeologica Lodziensia, 35], Wrocław 1988
Dobrowolski W., Wazy greckie Stanisława Kostki Potockiego. Próba rekonstrukcji kolekcji, Warszawa 2007
Dzieje archeologii na Uniwersytecie warszawskim, red. S.K. Kozłowski, J. Kolendo, Warszawa 1993
Egipt, Grecja, Italia… Zabytki starożytne z dawnej kolekcji Gabinetu Archeologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. J. Śliwa, Kraków 2007
Erazm Majewski i warszawska szkoła prehistoryczna na początku XX wieku, red. S.K. Kozłowski, J. Lech, Warszawa 1996
Et in Arcadia ego. Muzeum księżny Heleny Radziwiłłowej. Katalog wystawy w Świątyni Diany w Arkadii. Maj-wrzesień 2001, red. T. Mikocki, W. Piwkowski, Warszawa 2001
Kolendo J., Badania nad antiquitates w Polsce. Od Jana Zamoyskiego do Stefana Cybulskiego, w: Antiquitates. Od Jana Zamoyskiego do Stefana Cybulskiego [Łacina w Polsce, 5-6], Warszawa 1997
Kowalczyk J., Starożytnicy warszawscy połowy XIX w. i ich rola w popularyzacji zabytków ojczystych, w: Edukacja historyczna społeczeństwa polskiego w XIX w., red. J. Maternicki, Warszawa 1981, s. 157-202
Lorentz S., Dzieje Muzeum Narodowego w Warszawie, Rocznik MNW 6, 1962, s. 7-132
Maternicki J., Warszawskie środowisko historyczne 1832-1869, Warszawa 1970
Mikocki T., Najstarsze kolekcje starożytności w Polsce (lata 1750-1830) [Archiwum Filologiczne KNoKA PAN, 46], Wrocław 1990
Miziołek J., Uniwersytet Warszawski. Dzieje i tradycja, Warszawa 2005
Piwkowski W., Arkadia Heleny Radziwiłłowej. Studium historyczne [Studia i materiały Ośrodka Ochrony Zabytkowego Krajobrazu. Ogrody 5(11)], Warszawa 1998
Wrońska J., Archeolodzy warszawscy na początku XX wieku, Wrocław 1986
Wrońska J., Archeologia w periodykach warszawskich w drugiej połowie XIX wieku, Wrocław 1989
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne drugiego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, drugiego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, drugiego stopnia
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: