- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne drugiego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, drugiego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, drugiego stopnia
Językoznawstwo generatywne 3020-JGR-OG
Konwersatorium poświęcone jest językoznawstwu generatywnemu. Omawiane zagadnienia dotyczą zarówno historii tej dyscypliny, jak i najnowszych tendencji i modeli teoretycznych proponowanych w ostatnich latach. Najistotniejsze założenia i analizy formułowane w ramach szkoły generatywnej są omawiane nie tylko z teoretycznego punktu widzenia, ale także w odniesieniu do rzeczywistych danych z wielu języków naturalnych (w szczególności z polszczyzny i angielszczyzny, a także języków bałtyckich). Kurs wprowadzi studentów w podstawowe założenia generatywizmu, historię generatywizmu i jego stosunek go strukturalizmu amerykańskiego i innych odmian strukturalizmu, rolę Noama Chomsky’ego, kwestie natywizmu i uniwersalizmu, koncepcję Gramatyki Uniwersalnej. Omówione zostaną relacje między językiem, umysłem i mózgiem (czyli relacje między generatywizmem a psycholingwistyką i neurolingwistyką) oraz racjonalizm jako filozoficzna podstawa generatywizmu. Szczególna uwaga poświęcona będzie podstawowym koncepcjom składni generatywnej, statusowi składni w językoznawstwie generatywnym, minimalizmowi jako najnowszemu modelowi składni generatywnej, podstawowym koncepcjom fonologii generatywnej, derywacjonizmowi jako modelowi analizy fonologicznej oraz Teorii Optymalności jako najnowszemu modelowi fonologii generatywnej. Przedyskutowane zostaną relacje między językiem a innymi zdolnościami kognitywnymi (w szczególności liczeniem).
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Po ukończeniu kursu student:
- analizuje podstawowe zjawiska i procesy językowe z zakresu fonetyki, fonologii, morfologii i składni z perspektywy generatywnej;
- operuje siatką podstawowych pojęć i terminów językoznawstwa generatywnego;
- operuje narzędziami analizy rozwiniętymi w ramach szkoły generatywnej, takimi jak notacja kreskowa, reguły derywacyjne i hierarchie optymalności;
- definiuje i omawia podstawowe nurty współczesnego językoznawstwa generatywnego.
Kryteria oceniania
Test końcowy przeprowadzany w formie pisemnej zawierający pytania otwarte oraz pytania wyboru, czas pisania: 90 minut.
Literatura
1. I. Bobrowski (1993): Językoznawstwo racjonalne. Z zagadnień teorii językoznawczej i metodologii opisów gramatycznych. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN.
2. N. Chomsky (1982): Zagadnienia teorii składni. Tłum. I. Jakubczak. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
3. N. Chomsky (2005): O naturze i języku. Tłum. J. Lang. Poznań: Axis.
4. J. Lyons (1972): Chomsky. Tłum. B. Stanosz. (Biblioteka Wiedzy Współczesnej OMEGA: 230). Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna (II wydanie – 1975, III wydanie – 1998: Prószyński i Spółka).
5. P. Mecner (2005): Elementy gramatyki umysłu. Kraków: Universitas (II wydanie – 2007).
6. K. Rosner (1995), red.: Noama Chomsky’ego próba rewolucji naukowej. Antologia tekstów, t. 1: Język i jego nabywanie. Warszawa: IFiS PAN.
7. K. Rosner (1996), red.: Noama Chomsky’ego próba rewolucji naukowej. Antologia tekstów, t. 2: Generatywny program badań nad ludzkim umysłem. Warszawa: IFiS PAN.
8. P. Rutkowski (2001): „Wprowadzenie do fonologii generatywnej”. Poradnik Językowy 1, s. 12-30.
9. P. Stalmaszczyk (1991): „Gramatyka generatywna Noama Chomsky'ego – najnowsze tendencje i niektóre implikacje”. In: H. Kardela, Z. Muszyński (red.): Noam Chomsky. Inspiracje i perspektywy. (Znak-Język-Rzeczywistość – Biblioteka Myśli Semiotycznej: 8). Lublin, Warszawa: Zakład Semiotyki Logicznej UW, Polskie Towarzystwo Semiotyczne, Wydawnictwo UMCS, s. 139-156.
10. P. Stalmaszczyk (1992): „Współczesna gramatyka generatywna Noama Chomsky'ego - przegląd problematyki i implikacje”. In: F. Grucza (red.): Gramatyka - konstrukt imtelektualny czy rzeczywistość: glottodydaktyczne implikacje tej alternatywy. Warszawa: Wydawnictwa UW, s. 85-101.
11. P. Stalmaszczyk (2001): „Język i gramatyka w programie minimalistycznym i semantyce pojęciowej”. In: G. Habrajska (red.): Język w komunikacji, t. 1. Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, s. 77-82.
12. B. Stanosz (1977), wybór i oprac.: Lingwistyka a filozofia: współczesny spór o filozoficzne założenia teorii języka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
13. B. Stanosz (1980), wybór i oprac.: Język w świetle nauki. Warszawa: Czytelnik.
14. J. Witkoś (1999): „Program minimalistyczny: syntaktyczna rewolucja czy ewolucja?”. Acta Neophilologica 1, s. 89-96.
15. J. Witkoś (2000): „Program minimalistyczny: podstawowe założenia i przykłady derywacji zdań w języku polskim”. Polonica 20, s. 5-22.
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne drugiego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, drugiego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, drugiego stopnia
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: