Dysleksja i dysgrafia 3007-SP-LOG2-DD
Tematy zajęć:
1.Definicja czynności czytania; etapy nauki czytania
2.Model przyswajania czytania przez dzieci polskie
3.Typy zaburzeń czytania
4.Definicja czynności pisania; etapy rozwoju umiejętności pisania
5.Zaburzenia grafomotoryczne – dysgrafia; cechy pisma dysgraficznego
6.Terminologia i definicje podstawowych pojęć („ryzyko dysleksji”, dysleksja, dysortografia, dysgrafia).
7.Etiologia dysleksji – koncepcje: genetyczna, organiczna, opóźnionego dojrzewania CUN, hormonalna
8.Najważniejsze patomechanizmy dysleksji:
•deficyt fonologiczny
•deficyt tempa przetwarzania informacji
•teoria podwójnego deficytu
•deficyt przetwarzania czasowego
9.Zaburzenia funkcji percepcyjno-motorycznych (wzrokowych, słuchowo - językowych, kinestetyczno-ruchowych) oraz ich integracja
10.Symptomy dysleksji na różnych poziomach życia dziecka
11.Deficyty językowe w dysleksji
12.Typowe błędy popełniane w czytaniu przez uczniów z dysleksją
13.Błędy w pisaniu uwarunkowane zaburzeniem funkcji słuchowo – językowych
14.Błędy w pisaniu uwarunkowane deficytem funkcji wzrokowych
15.Trudności w uczeniu uwarunkowane zaburzeniami rozwoju ruchowego w zakresie sprawności manualnej
16.Diagnoza specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu (badanie psychologiczne, pedagogiczne i logopedyczne - metody i narzędzia badawcze
17.Terapi dysleksji – zasady terapii pedagogicznej, etapy terapii
18.Rodzaje ćwiczeń w usprawnianiu czytania i pisania
19.Prezentacja i omówienie pomocy do poszczególnych etapów terapii
20.Omówienie wybranych metod stosowanych w terapii pedagogicznej
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Student, który zaliczył przedmiot:
WIEDZA
- zna treść i zakres użycia terminów norma językowa, norma ortofoniczna, błąd językowy
- zna relacje pomiędzy tekstem mówionym a pisanym oraz różnice pomiędzy mową a pismem
- zna trudności w opanowywaniu czytania i pisania
- zna podstawowe teorie na temat przyczyn i patomechanizmów dysleksji
- zna klasyfikacje błędów – rozwojowych i dyslektycznych – w pisaniu i czytaniu
UMIEJĘTNOŚCI
- potrafi samodzielnie wskazać błędy językowe i je poprawić
- potrafi diagnozować, analizować i interpretować podstawowe objawy zaburzeń w czytaniu i pisaniu
- potrafi opracować plan terapii uwzględniający możliwości i potrzeby osób z dysleksją
- potrafi prowadzić terapię z pacjentem i weryfikować skuteczność stosowanych metod w zależności od efektów
KOMPETENCE SPOŁECZNE
- posiada umiejętność rozumienia sytuacji emocjonalno-społecznej pacjenta i jego rodziny
- potrafi współpracować z innymi specjalistami (nauczycielem, pedagogiem, psychologiem) w celu tworzenia skutecznego procesu usprawniania czytania i pisania
Kryteria oceniania
Obecność na wykładach oraz aktywny udział w ćwiczeniach
Literatura
1.Bień B., Trzeciak G.: „Chcemy dobrze czytać i pisać. Ćwiczenia wspomagające naukę czytania i pisania w drugiej klasie”, Wydawnictwo Juka, Łódź 1994.
2.Bogdanowicz M.: „Leworęczność u dzieci”, WSiP, Warszawa 1989.
3.Bogdanowicz M.: „ O dysleksji, czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu – odpowiedzi na pytania rodziców i nauczycieli”, Wydawnictwo Linea, Lublin 1994.
4.Bogdanowicz M.: „Integracja percepcyjno – motoryczna”, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej, Warszawa 1998.
5.Bogdanowicz M., Adryjanek A.: „Uczeń z dysleksją w szkole”, Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON, Gdynia 2004.
6.Borkowska A., Domańska Ł.: „Neuropsychologia kliniczna dziecka”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
7.Czajkowska I., Herda K.: „Zajęcia korekcyjno – kompensacyjne w szkole”, WSiP, Warszawa 1996.
8.Cieszyńska J., Korendo M.: „Wczesna interwencja terapeutyczna. Stymulacja rozwoju dziecka od noworodka do 6 roku życia”, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2007.
9.Cieszyńska J.: „Nauka czytania krok po kroku. Jak przeciwdziałać dysleksji”, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2001.
10.Goddard Blythe S.: „Jak osiągnąć sukcesy w nauce? Uwaga, równowaga
i koordynacja”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
11.Grabałowska K., Jastrząb J., Mickiewicz K., Wojak M.: „Ćwiczenia w czytaniu
i pisaniu”, TNOiK Dom Organizatora, Toruń 1996.
12.Grabowska A., Rymarczyk K. (red.): „Dysleksja – od badań mózgu do praktyki”, Instytut Biologii Doświadczalnej PAN, Warszawa 2004.
13.Górecka Barbara: „Stymulacja rozwoju świadomości metalingwistycznej dzieci pięcioletnich w zabawach i ćwiczeniach językowych” w: „Scholasticus” nr 3/1995r.
14.Jastrząb J.: „Usprawnianie funkcji percepcyjno – motorycznych dzieci dyslektycznych”, COMPW-Z MEN, Warszawa 1990.
15.Jurek A.: „Kształcenie umiejętności ortograficznych uczniów z dysleksją”, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2008.
16.Kaja B.: „Zarys terapii dziecka”, WSP, Bydgoszcz 1998.
17.Kaja B.(red.): „Diagnoza dysleksji”, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej
im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2003.
18.Krasowicz – Kupis G. (red.): „Dysleksja rozwojowa – perspektywa psychologiczna”, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2006.
19.Krasowicz – Kupis G.: „Rozwój metajęzykowy a osiągnięcia w czytaniu u dzieci 6-9-letnich”, Wydawnictwo M. Curie – Skłodowskiej, Lublin 1999.
20.Krasowicz – Kupis G.: „Rozwój świadomości językowej dziecka, teoria i praktyka”, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2004.
21.Krasowicz – Kupis G.: „Język, czytanie i dysleksja”, AWH Antoni Dudek, Lublin 2003.
22.Krasowicz – Kupis G., Pietras I. (red.): „Zrozumieć, żeby pomóc – dysleksja w ujęciu interdyscyplinarnym”, Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON, Gdynia 2008.
23.Krasowicz – Kupis G.: „Psychologia dysleksji”, Wydawnictwo Naukowe PAN, Warszawa 2008.
24.Krasowicz – Kupis G. (red.): „Diagnoza dysleksji, najważniejsze problemy”, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2009.
25.Kujawa E., Kurzyna M.: „Reedukacja dzieci z trudnościami w czytaniu i pisaniu metodą 18 struktur wyrazowych”, WSiP, Warszawa 1994.
26.Lipowska M.: „Profil rozwoju kompetencji fonologicznej dzieci w wieku przedszkolnym”, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2001.
27.Maas V.: „Uczenie się przez zmysły. Wprowadzenie do teorii Integracji Sensorycznej”, WSiP, Warszawa 1998.
28.Maurer A.: „Program kształtowania świadomości fonologicznej dla dzieci przedszkolnych i szkolnych”, Wydawnictwo „Impuls”, Kraków 1997r.
Zeszyt nr. 1 – „Zabawy z rymami”
Zeszyt nr. 2 – „Głoski rozpoczynające i kończące słowa”
Zeszyt nr. 3 – „Głoska a litera”.
29.Maurer Alicja: „Dysleksja a trudności w nauce czytania i pisania spowodowane różnymi przyczynami – implikacje dla organizacji procesu terapeutycznego”
w: „Biuletyn Informacyjny Oddziału Warszawskiego PTD” nr 2/1993r.
30.Maurer A. (red): „Dźwięki mowy”, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2003.
31.Milewski Stanisław: „Postawa metafonologiczna dzieci w wieku przedszkolnym
a profilaktyka logopedyczna” w: „Scholasticus” nr 1/1993r.
32.Pietras I.: „Dysortografia – uwarunkowania psychologiczne”, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2008.
33.Saduś Z.: „Jak pomóc uczniowi w nauce ortografii”, Wydawnictwo Oświatowe „Promyk”, Opole 2003.
34.Sieńkowska Helena: „Problem słuchu fonematycznego w procesie kształtowania się mowy dziecka” w: „Biuletyn Informacyjny Oddziału Warszawskiego PTD” nr 3/1994.
35.Skibińska H.: „Praca korekcyjno – kompensacyjna z dziećmi z trudnościami w pisaniu i czytaniu”, WSP, Bydgoszcz 1996.
36.Słodownik – Rycaj Ewa: „Gry i zabawy językowe – jak pomagać dziecku
w przyswajaniu języka”, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2001.
37.Spionek H.: „Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne”, PWN, Warszawa 1976.
38.Spionek H.: „Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne”, PWN, Warszawa 1976.
39.Styczek I.: „Badanie i kształtowanie słuchu fonematycznego”, WSiP, Warszawa
1982.
40.Szeląg E., Szymaszek A.: „Test do badania słuchu fonematycznego u dzieci
i dorosłych”, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne GWP, Gdańsk 2006.
41.Szurmiak M.: „Podstawy reedukacji uczniów z trudnościami w czytaniu i pisaniu”, WSiP, Warszawa 1987.
42.Waszkiewicz E.: „Stymulacja psychoruchowa rozwoju dzieci 6-7 letnich”, WSiP, Warszawa 1991.
43.Waszkiewicz E.: „Pracuję z sześciolatkiem- poradnik dla nauczycieli i rodziców”, WSiP, Warszawa 1996.
44.Zakrzewska B.: „Koncepcja procesu reedukacji uczniów z trudnościami w czytaniu
i pisaniu”, Wydawnictwo WSRP, Siedlce 1994.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: