Dyslalia 3007-L1A3DL
Dyslalia - to pierwsze zaburzenie rozwoju mowy, które poznają studenci. Zapoznają się z nieprawidłowościami w realizacji spółgłosek ustnych i nosowych, m.in. dentalizowanych, welarnych, dźwięcznych, drżącej [r], a także samogłosek.
Zdobywają wiedzę na temat charakterystycznych objawów zaburzeń poszczególnych głosek oraz ich uwarunkowań anatomiczno-funkcjonalno-środowiskowych. Studenci zdobywają umiejętność oceny poziomu rozwoju i poprawności artykulacji u dzieci. Poznają narzędzia wykorzystywane przez polskich logopedów do przeprowadzenia takiej oceny - testy i kwestionariusze. Studenci opanowują umiejętność tworzenia indywidualnych planów terapii, dostosowanych do korygowanej wady, potrzeb i możliwości dziecka.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
WIEDZA
zna różne klasyfikacje dyslalii (m.in. jakościową wyróżniającą różne nieprawidłowe realizacje dźwięków tj. sygmatyzm, rotacyzm, mowa bezdźwięczna)
zna przyczyny zakłóceń w realizacji dźwięków języka polskiego
zna różne metody diagnozowania i usprawniania dzieci z dyslalią
UMIEJĘTNOŚCI
potrafi samodzielnie opisywać, analizować objawy językowe
i pozajęzykowe dyslalii
potrafi diagnozować dzieci z dyslalią
potrafi opracować plan terapii uwzględniając potrzeby i możliwości pacjenta
dobierać i stosować właściwe metody i narzędzia w podejmowanych zadaniach terapeutyczno-logopedycznych, posługiwać się wyspecjalizowaną aparaturą badawczą i zaawansowanymi technikami informacyjno-komunikacyjnymi (ICT) w celu pozyskiwania lub analizy danych
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
posiada umiejętność rozumienia sytuacji emocjonalno-społecznej pacjenta z dyslalią
potrafi współpracować z rodzicami dziecka i innymi specjalistami w celu tworzenia skutecznego procesu usprawniania pacjenta z dyslalią
Kryteria oceniania
Obecność na zajęciach (dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Powyżej tej liczby (z wyłączeniem przypadków bezzwłocznie udokumentowanych, np. zwolnieniem lekarskim) – nie ma możliwości zaliczenia zajęć. Usprawiedliwione nadprogramowe nieobecności muszą zostać odpracowane w sposób wskazany przez osobę prowadzącą zajęcia.);
Realizacja zadań praktycznych w trakcie ćwiczeń: hospitacje zajęć, opracowanie konspektu, sprawdziany śródsemestralne - zaliczone na 60%.
Egzamin ustny w formie stacjonarnej (konieczność uzyskania pozytywnej oceny za odpowiedź na każde z trzech wylosowanych pytań).
W czasie realizacji zadań student nie może korzystać z systemów sztucznej inteligencji.
Literatura
Antos D., Demel G., Styczek I. (1978) „Jak usuwać seplenienie i inne wady wymowy.” Warszawa.
Bryndal M. (2015) "Fonologiczna interpretacja procesów doskonalenia wymowy dziecięcej na tle współczesnych teorii fonologicznych", Komlogo, Gliwice.
Cieszyńska, J. (2003). "Metody wywoływania głosek". Kraków: Wydawnictwo Superprint.
Demel G. (1994) „Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola”WSiP, Warszawa.
Diagnoza logopedyczna. Podręcznik akademicki (2012) (red.) E. Czaplewska, S. Milewski, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot.
Emiluta – Rozya D. (1994) „Wspomaganie rozwoju mowy dziecka w wieku przedszkolnym” CMPP-P MEN.
Emiluta – Rozya D., Mierzejewska H., Atys P. (2004) „Badania przesiewowe do wykrywania zaburzeń mowy u dzieci 2, 4, 6-letnich.” Wydawnictwo APS.
Emiluta – Rozya D. (2008) „Modyfikacja zestawienia form zaburzeń mowy” H. Mierzejewskiej i D. Emiluty-Rozya [w:] Diagnoza i Terapia w Logopedii (red.) Porayski-Pomsta J., Elipsa, Warszawa.
Emiluta – Rozya D. (1998) „Diagnoza logopedyczna dzieci z wadami wymowy” [w:] Wybrane problemy psychologicznej diagnozy zaburzeń rozwoju mowy (red.) Rola J., WSPS, Warszawa.
Fabiszewska-Jaruzelska F. (1991) „Etiologia zaburzeń w obrębie narządu żucia”. [w:] (red.) B. Rocławski „Opieka logopedyczna od poczęcia”. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Gałkowski T. i Jastrzębowska G. (red.) (1999) „Logopedia. Pytania i odpowiedzi.” Podręcznik akademicki, Uniwersytet Opolski, Opole.
Hortis -Dzierzbicka M., Stecko E. (2005) „Mowa pacjenta z rozszczepem podniebienia. Szkice foniatryczno-logopedyczne”, WUW, Warszawa.
Kania J. (2001) „Szkice logopedyczne”, Polskie Towarzystwo Logopedyczne, Lublin.
Konopska L. (2008) „Standard postępowania logopedycznego w przypadku osób z wadą zgryzu”, [w:] Logopedia t.37, PTL, Lublin.
Konopska L.(2015 ) "Desonoryzacja w dyslalii. Analiza artykulacyjna, akustyczna i audytywna", Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
Kozłowska E., Kurowska M., Wysocka K., (2020), Mowa bezdźwięczna u dzieci. Teoria i praktyka, Strefa logopedy nr 13, Wiedza i praktyka, Warszawa.
Krajna E., (2008), "100-wyrazowy test artykulacyjny", Komlogo, Gliwice.
Krasowcz-Kupis G. (2004) „Rozwój świadomości językowej dziecka. Teoria i praktyka.” UMCS, Lublin.
Lorenc A., Skrzek J., (2021), "Diagnoza i terapia w przypadku mowy" bezdźwięcznej, [w:] (red.) A. Domagała, U. Mirecka, "Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna", Harmonia Universalis, Gdańsk, s. 241-266.
Łobacz P.,(1996), "Polska fonologia dziecięca. Studia fonetyczno-akustyczne", Warszawa Wyd. „Energeia”.
Mackiewicz B. (1993), „Zapobieganie oddychaniu przez usta u noworodków i niemowląt. Znaczenie pionizacji końca języka dla poprawnej artykulacji głosek. Wskazówki do nauki prawidłowego połykania w wadach zgryzu i wymowy u dzieci”. [w:] (red.) B. Rocławski „Opieka logopedyczna od poczęcia”. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Michalak-Widera I. (2009) „Logopedyczny test dla dzieci i młodzieży”, Katowice
Michalak-Widera I., Węsierska K. (2012) „Test do badań przesiewowych mowy dla dzieci w wieku przedszkolnym”, Katowice.
Ostapiuk B. (2008) „Standard postępowania logopedycznego w dyslalii ankyloglosyjnej”, [w:] Logopedia t.37, PTL, Lublin.
Pluta-Wojciechowska D. (2008) „Zaburzenia mowy u dzieci z rozszczepem podniebienia”. Badania-Teoria-Praktyka. Wydawnictwo Ergo-Sum, Bytom.
Pluta-Wojciechowska D. (2013) "Zaburzenia czynności prymarnych i artykulacji. Podstawy postępowania logopedycznego". Wydawnictwo Ergo-Sum, Bytom.
Pluta-Wojciechowska D. (2017), " Dyslalia obwodowa. Diagnoza i terapia logopedyczna wybranych form zaburzeń", Wydawnictwo Ergo-Sum, Bytom.
Potocka-Pirosz K., Sadowska E., "Rzadziej występujące rodzaje dyslalii - diagnoza i terapia", [w:] (red.) A. Domagała, U. Mirecka, "Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna", Harmonia Universalis, Gdańsk, s. 267-294.
Rocławski B. (1995) „ Słuch fonemowy i fonetyczny”. Teoria i praktyka. Glottispol. Gdańsk.
Rocławski B. (red.) (1991) „Opieka logopedyczna od poczęcia”. Uniwersytet Gdański. Gdańsk.
Rządzka M. (2021) "Odr=uchy oralne u noworodków i niemowląt. Diagnoza i stymulacja.", Impuls, Kraków.
Sołtys-Chmielowicz A. (2008) „Zaburzenia artykulacji. Teoria i praktyka.”, Impuls, Kraków.
Sołtys-Chmielowicz A. (2008)„Standard postępowania logopedycznego w przypadku dyslalii”, [w:] Logopedia t.37, PTL, Lublin.
Styczek I. (1979) „Logopedia”, PWN, Warszawa.
Styczek I. (1982) „Badanie i kształtowanie słuchu fonematycznego”. WSiP, Warszawa.
Więcek-Poborczyk I., Lipiec D., Mężyk A. (2022) "Faza ustna połykania u dzieci w wieku przedszkolnym - perspektywa logopedyczna." Wydawnictwo APS, Warszawa.
Wójtowiczowa J. (1997) „O wychowaniu językowym”, Warszawa.
Wójtowiczowa J. (1991) „ Logopedyczny zbiór wyrazów.”
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: