Rozwój mowy dziecka 3007-L1A2RM
Tematy wykładów:
1. Co to jest
2. Biologiczne i społeczne uwarunkowania rozwoju mowy (2 godz.)
3. Jak rozwija się mowa dziecka? Stadia rozwoju mowy (2 godz.)
4. Procesy przyswajania systemu językowego (4 godz.)
5. Rozwój sprawności komunikacyjnych w ontogenezie (5 godz.)
Tematy ćwiczeń:
1. Jak dziecko komunikuje się ze swoim otoczeniem w 1. roku życia? (2 godz.)
2. Rozwój słownika dziecka (2 godz.)
3. Rozwój systemu fonologicznego w ontogenezie (2 godz.)
4. Rozwój składni i fleksji w ontogenezie (2 godz.)
5. Rozwój słowotwórstwa (2 godz.)
6. Rozwój sprawności komunikacyjnych dziecka: systemowej, społecznej, sytuacyjnej i pragmatycznej (2 godz.)
7. Rozwój konwersacji i narracji dziecka (3 godz.)
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Ogólnie: monograficzne obowiązkowe | W cyklu 2024Z: obowiązkowe | W cyklu 2023Z: obowiązkowe |
Efekty kształcenia
I. Wiedza
1. zna podstawową terminologię w zakresie treści przedmiotu
2. zna wybrane teorie dotyczące rozwoju zachowań komunikacyjnojęzykowych u małych dzieci
3. ma wiedzę na temat ogólnego rozwoju psychofizycznego dziecka w różnych okresach jego życia oraz podłoża neuropsychicznego i społecznego rozwoju myślenia i mowy dziecka
4. ma wiedzę pozwalającą opisywać i oceniać konkretne zachowania komunikacyjnojęzykowe dziecka
II. Umiejętności
1. umie definiować wybrane pojęcia i objaśniać podstawowe terminy związane z przedmiotem wykładu
2. rozumie związki pomiędzy rozwojem psychoficznym i społecznym dziecka a rozwojem jego mowy
3. potrafi dostrzegać, interpretować i opisywać różne właściwości zachowań komunikacyjnojęzykowych dziecka z perspektywy określonych właściwości sytuacji mówienia
4. umie opisywać rozwój mowy dziecka w normie rozwojowej
III. Kompetencje społeczne
1. ma świadomość swojej wiedzy i umiejętności w zakresie treści przedmiotowych, rozumie potrzebę ich uzupełniania i doskonalenia i potrafi to robić, dokonuje samooceny własnych umiejętności i kompetencji
2. dostrzega, poprawnie rozpoznaje i ocenia właściwości rozwoju językowego i komunikacyjnego dziecka
3. Jest świadom zależności między wychowawczo-opiekuńczymi zachowaniami dorosłych-opiekunów dziecka a rozwojem komunikacyjnojęzykowym dziecka
Literatura
Aitchisson Jaen, Ziarna mowy. Początki i rozwój języka, przekład Magdalena Sykurska-Derwojed, PWN, Warszawa 2002.
Bokus Barbara, Tworzenie opowiadań przez dzieci. O linii i polu narracji, Wyd. Energeia, Warszawa 1991.
Bruner Jerome, Ontogeneza aktów mowy, [w:] Shugar Grace Wales, Smoczyńska Magdalena (red.), "Badania nad rozwojem języka dziecka. Wybór tekstów", PWN, Warszawa 1980, s. 483-513.
Chmura-Klekotowa Maria, Neologizmy słowotwórcze w mowie dzieci, "Prace Filologiczne" XX, 1971, s. 99-235.
Geppertowa Lidia, Rozwój rozumienia i posługiwania się przez dzieci pojęciami stosunków określanymi przez przyimki i przysłówki, [w:] Szuman Stefan, "O rozwoju języka i myslenia dziecka", PWN. Warszawa 1968, s. 149-382.
Halliday Michael A.K., Uczenie się znaczeń, [w:] Shugar Grace Wales, Smoczyńska Magdalena, "Badania nad rozwojem języka dziecka. Wybor tekstów", PWN, Warszawa 1980, s. 514-556.
Kaczmarek Leon, Nasze dziecko uczy się mowy, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1966 i n. wyd.
Kielar-Turska Maria, Mowa dziecka. Słowo i tekst, Wyd. UJ, Kraków 1989.
Kurcz Ida, Język a reprezentacja wiedzy w umyśle, PWN, Warszawa 1987.
Kurcz Ida, Język a psychologia, WSiP, Warszawa 1992.
Lenneberg Eric H., Język w kontekście rozwoju i dojrzewania, przekł. Anna Matczak, [w:] Grace Wales Shugar, Magdalena Smoczyńska (red.), „Badania nad rozwojem języka dziecka. Wybór tekstów", Warszawa 1980, s. 203-232.
Łobacz Piotra, Polska fonologia dziecięca. Studia fonetyczno-akustyczne, Wyd. „Energeia", Warszawa 1996.
Piaget Jean, Mowa i myślenie u dziecka, PWN, Warszawa 1992.
Porayski-Pomsta Józef, Umiejętności komunikacyjne dzieci w wieku przedszkolnym. Studium Psycholingwistyczne, Wyd. UW, Warszawa 1994.
Porayski-Pomsta Józef, "Mowa dziecka" jako przedmiot badań, "Poradnik Językowy" 2007, z. 8, s. 3-29.
Porayski-Pomsta Józef, Rozwój zasobu slownikowego dzieci w wieku przedszkolnym. Przegląd stanowisk, "Poradnik Językowy" 2011, z. 9, s. 5-21.
Porayski-Pomsta J., Zagadnienie periodyzacji rozwoju mowy dziecka, "Studia Pedagogiczne. Problemy społeczne, edukacyjne i artystyczne", 2011, t. 20, s. 173-198.
Przetacznik-Gierowska Maria, Od słowa do dyskursu. Studia nad mową dziecka, Energeia, Warszawa 1994.
Shugar Grace W., Smoczyńska Magdalena, Nowe kierunki badań nad językiem dziecka, [w:] „Badania nad językiem dziecka. Wybór tekstów", pod red. Grace W. Shugar i Magdaleny Smoczyńskiej, PWN, Warszawa 1980, s. 8-51.
Slobin Dan I., Poznawcze przesłanki rozwoju gramatyki, [w:] „Badania nad językiem dziecka. Wybór tekstów", pod red. Grace W. Shugar i Magdaleny Smoczyńskiej, PWN, Warszawa 1980, s.398-452.
Slobin Dan I., Od "myśli i języka" do "myślenia dla mówienia", [w:] "Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego", Universitas, Kraków 2003, s. 361-402.
Smoczyński Paweł, Przyswajanie przez dziecko podstaw systemu językowego, Łódź 1955.
Tomasello Michael, Kulturowe źródła ludzkiego poznania, przekład Joanna Rącaszek, PIW, Warszawa 2002.
Wygotski, Lew S., Myślenie i mowa, PWN, Warszawa 1989.
Wygotski Lew S., Narzędzie i znak w rozwoju dziecka, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 2006.
Zarębina Maria, Język polski w rozwoju jednostki. Analiza tekstów dzieci do wieku szkolnego. Rozwój semantyczny języka dziecka, Kraków 1980.
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: