Wprowadzenie do nauki o języku 3007-L1A1NJ
1. Język jako system semiotyczny na tle innych systemów znakowych. Typologia znaków. Semantyka, syntaktyka i pragmatyka znaków.
2. Cechy definicyjne języka naturalnego. Podwójne rozczłonkowanie w języku. Uniwersalność systemu. System a jego realizacja.
3. Struktura aktu komunikacji. Funkcje języka i wypowiedzi. Językowe wykładniki poszczególnych funkcji (na przykładzie funkcji ekspresywnej).
4. Struktura języka: słownik i gramatyka. Hierarchia jednostek językowych: od fonemu do zdania. Warianty jednostek i pojęcie inwariantu.
5. Podsystem fonologiczny. Pojęcie opozycji. Pojęcie neutralizacji.
6. Podsystem morfologiczny: wewnętrzna struktura wyrazu. Pojęcie kategorii. Fleksja a derywacja.
7. Podsystem składniowy. Czasownik jako "gospodarz" zdania. Modele konotacyjne i reguły składniowe.
8. Słownictwo jako system: tradycyjny podział na części mowy.
9. Słownictwo jako system: relacje semantyczne. Różnice stylistyczne między leksemami. Zróżnicowanie polszczyzny: regionalne, środowiskowe, chronologiczne, stylistyczne.
10. Język jako klasyfikator doświadczenia. Porządkowanie słownictwa i wiedzy o świecie: słowniki (typy słowników, zawartość), encyklopedie, poradniki.
11. Zróżnicowanie i podobieństwo języków. Jednostki uniwersalne i skryty kulturowe. Rodziny i ligi językowe. Polszczyzna wśród języków pokrewnych.
|
W cyklu 2023Z:
Nauka o języku zostanie zaprezentowana na tle semiotyki, oraz teorii komunikacji. Studenci nauczą się rozpoznawać i analizować różnego typu sytuacje semiotyczne i dostrzegać specyfikę wyrażeń języka wobec innego typu znaków. Poznają podstawowy aparat pojęciowy współczesnego językoznawstwa strukturalnego. Przedmiotem uwagi będzie opozycja system języka (langue) - jego realizacja (parole); a także struktura języka: jednostki i reguły; hierarchiczna budowa języka. Centrum tej problematyki stanowi charakterystyka poszczególnych podsystemów, a także problem inwariantu i wariantów jednostek różnych podsystemów. Drugi nurt zajęć poświęcony będzie problemom komunikacjj językowej. Omówione zostaną podstawowe funkcje wypowiedzi, a także językowe wykładniki poszczególnych funkcji. |
W cyklu 2024Z:
Nauka o języku zostanie zaprezentowana na tle semiotyki, oraz teorii komunikacji. Studenci nauczą się rozpoznawać i analizować różnego typu sytuacje semiotyczne i dostrzegać specyfikę wyrażeń języka wobec innego typu znaków. Poznają podstawowy aparat pojęciowy współczesnego językoznawstwa strukturalnego. Przedmiotem uwagi będzie opozycja system języka (langue) - jego realizacja (parole); a także struktura języka: jednostki i reguły; hierarchiczna budowa języka. Centrum tej problematyki stanowi charakterystyka poszczególnych podsystemów, a także problem inwariantu i wariantów jednostek różnych podsystemów. Drugi nurt zajęć poświęcony będzie problemom komunikacjj językowej. Omówione zostaną podstawowe funkcje wypowiedzi, a także językowe wykładniki poszczególnych funkcji. |
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Student, który zaliczył przedmiot:
•zna podstawową terminologię lingwistyczną
•ma elementarną wiedzę dotyczącą struktury aktu mowy i procesu komunikacji językowej
•ma podstawową wiedzę dotyczącą systemu językowego (langue) i jego realizacji (parole); rozumie różnicę między jednostkami systemu języka a ich realizacjami
•zna zasady rozpoznawania i identyfikowania jednostek różnych podsystemów
•potrafi samodzielnie wyodrębnić jednostki różnych podsystemów i ich warianty
•potrafi wskazać opozycje, w jakie wchodzą dane jednostki
•ma świadomość złożoności problemów związanych z funkcjonowaniem języka jako środka komunikacji
Kryteria oceniania
Kontrola przygotowania do zajęć bieżących; pisemne zaliczenie końcowe.
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
Literatura podstawowa:
Grzegorczykowa, R., 2007, Wstęp do językoznawstwa, Warszawa.
Jakobson R., 1960, Poetyka w świetle językoznawstwa, „Pamiętnik Literacki” LI.
Milewski T., 1976, Językoznawstwo, Warszawa.
Wierzbicka A., 1967, O języku – dla wszystkich, Warszawa.
Wierzbicka A., Wierzbicka P., 1970, Praktyczna stylistyka, Warszawa.
Literatura uzupełniajaca:
Apresjan J.D., 2000, Walencje semantyczne wyrazu, [w:] tenże Semantyka leksykalna. Synonimiczne środki języka, Wrozław, s. 120-126.
Bartmiński J. (red.), Współczesny język polski, Lublin 2001
Bednarek A., Grochowski M., Zadania z semantyki językoznawczej, Toruń 1997.
Bobrowski I., 1998, Zaproszenie do językoznawstwa (cz. II: Język jako system znaków, s. 41-56), Kraków.
Goddard C., Wierzbicka A., 2001, Język, kultura, znaczenie – semantyka międzykulturowa, [w:] Tabakowska E. (red.), Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, s. 175-202, Kraków.
Sapir E., 2010, Język. Wprowadzenie do badań nad mową (rozdz. I: Wprowadzenie: definicja języka, s. 15-33), Kraków.
Saussure F., 1991, Kurs językoznawstwa ogólnego (rozdz. Miejsce języka wśród faktów mowy, s. 38-43).
Urbańczyk S., Kucała M. (red.), 1999, Encyklopedia języka polskiego, Wrocław
Zaron Z., Sobotka P. (red.), 2010, Słowo i wypowiedź. Zbiór zadań do nauki o języku polskim (rozdz. Propedeutyka wiedzy o języku), Warszawa.
|
W cyklu 2023Z:
Literatura podstawowa: Literatura uzupełniajaca: . |
W cyklu 2024Z:
Literatura podstawowa: Literatura uzupełniajaca: . |
Uwagi
|
W cyklu 2023Z:
Zajęcia będą odbywały się stacjonarnie. W wypadku, gdy student wie, że nie będzie mógł uczestniczyć w danych zajęciach z powodów niezależnych od niego (w trybie zdalnym - z powodu problemów związanych z infrastrukturą informatyczną, np. braku połączenia internetowego, braku odpowiedniego sprzętu), powinien wcześniej poinformować prowadzącego. Student może mieć 2 nieobecności, w wypadku każdej kolejnej nieobecności (powyżej 2) student musi zaliczyć każde zajęcia, w których - z przyczyn od niego niezależnych - nie mógł uczestniczyć. |
W cyklu 2024Z:
Zajęcia będą odbywały się stacjonarnie. W wypadku, gdy student wie, że nie będzie mógł uczestniczyć w danych zajęciach z powodów niezależnych od niego (w trybie zdalnym - z powodu problemów związanych z infrastrukturą informatyczną, np. braku połączenia internetowego, braku odpowiedniego sprzętu), powinien wcześniej poinformować prowadzącego. Student może mieć 2 nieobecności, w wypadku każdej kolejnej nieobecności (powyżej 2) student musi zaliczyć każde zajęcia, w których - z przyczyn od niego niezależnych - nie mógł uczestniczyć. |
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: