Karły i siłacze. Cyrk w kulturze czeskiej 3005-LU9KARŁY
Celem zajęć jest antropologiczny namysł nad cyrkiem i prześledzenie obecności tego motywu w rozmaitych dziełach czeskiej kultury XX i XXI wieku.
Cyrk, najpierw tzw. tradycyjny, a od kilku dekad również tzw. Nowy Cyrk, pełni nie tylko ważną rolę w świecie czeskich widowisk, ale jest też stałym motywem, do którego sięgali i sięgają twórcy czeskiej literatury czy filmu. Jednych cyrk interesował jako sfera "niesamowitego", monstrów i odmieńców, innych jako pobudzające wyobraźnię repozytorium baśniowych obrazów, a jeszcze inni dostrzegali wywrotowy potencjał cyrku jako sztuki o jarmarcznym, plebejskim rodowodzie, która przemawia w demokratyczny sposób, wspólnym językiem ponad podziałami.
Podczas zajęć zastanowimy się nad tym, w jaki sposób za pomocą figury cyrku/cyrkowców budowane są w kulturze czeskiej wyobrażenia na temat ciała, także w ujęciach relacyjnych: zwierzę-człowiek, norma-odstępstwo? Kto i na jakich zasadach staje się cyrkowym superbohaterem i jaka ideologia za nim stoi? Co mówią cyrkowe ciała? W jakim stopniu są uwikłane w polityki cielesności? Co wizualizuje i koduje ciało siłacza, pierrota, linoskoczka, a co cyrkowego karła?
Analizując literackie i filmowe mikrokosmosy spróbujemy odpowiedzieć na pytanie o to, w jakim stopniu owe figury wyjęte z cyrkowej wyobraźni i zagospodarowane w tekstach kultury mogą być czytane jako propozycje określonych porządków symbolicznych i wizji społecznych, wraz z ich wartościami, normami i hierarchiami.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Student/ka potrafi
Wiedza:
- definiuje widowisko cyrkowe w kontekście innych widowisk
-zapoznaje się z dziełami literackimi, wizualnymi i audiowizualnymi wykorzystującymi motyw cyrku
-zyskuje wiedzę o uwarunkowaniach społeczno-historycznych instytucji cyrku w Czechach w XX i XXI wieku
-zdobywa wiedzę o projektach norm i hierarchii społecznych zakodowanych w dyskursie na temat cyrku
Umiejętności:
- dokonuje analizy tekstu literackiego, filmowego z uwzględnieniem kontekstu społeczno-historycznego
- wychwytuje i interpretuje symbole kulturowe wywiedzione z cyrkowej wyobraźni, a obecne w rozmaitych tekstach kultury
- dekoduje wybrane elementy poetyki widowiska cyrkowego w dziełach literackich, filmowych i sztukach wizualnych
- po zakończeniu zajęć potrafi skonstruować autorską wypowiedź twórczą, wykorzystującą aparat pojęciowy zdobyty podczas zajęć
Postawy:
- w sposób bardziej dogłębny rozumie mechanizmy kształtowania się wyobrażeń kulturowych
- buduje bardziej krytyczną, wnikliwą postawę w odniesieniu do zjawisk współczesnej kultury
Kryteria oceniania
1. Aktywna obecność na zajęciach, udział w dyskusjach, frekwencja (możliwe dwie nieobecności)
2. Pod koniec semestru: prezentacja audiowizualna na temat ustalony ze Studentami
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
E. Bass, "Cirkus Humberto", Praha 1941.
J. Topol, "Kloktat dehet", Torst 2004.
G. Meyrink, "Golem", przeł. A. Lange, Thesaurus 2004 (albo inne wydania w przekładzie A. Langego).
F. Kožík, "Největší z Pierotů", Praha 1965.
"Cirkus Rwanda", film dok., reż. M. Varga, Czechy/Słowacja, 2018 r., 80'.
"Cirkus Bukowsky", serial tv, reż. P. Řezníček a H. Čermák, 2013/14.
T. Winter, P. Machalíková, "Cirkus Pictus", Praha 2017.
O. Cihlář, "Nový cirkus", Praha 2006.
H. Jordan, O. Cihlář, "Orbis Cirkus", Praha 2014.
"Cyrk w świecie widowisk", red. G. Kondrasiuk, Lublin 2017.
S. Siedlecka, "Ciało narodu. Przypadek artysty cyrkowego Zyszego Breitbarta", „Kultura Popularna” 2016, 1 (47), s. 91–100.
"Trpaslík v evropské kultuře", Univerzita J. E. Purkyně, Ústí nad Labem 2005, 133 s.
P. Witkowski, "Chwała Supermanom. Ideologia a popkultura", Warszawa 2017.
A. Wieczorkiewicz, "Monstruarium", Gdańsk 2009.
Godlewski - o siłaczach od Grześka + Zysze (mój)
karzeł
Nowy cyrk - spektakle
Bibliografia: Cihlar,
Trpaslík v evropské kultuře, Univerzita J. E. Purkyně, Ústí nad Labem 2005, 133 s.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: