Kultura języka polskiego 3003-P1A1KJ
Przedmiot ma za zadanie zapoznać słuchaczy z najważniejszymi tendencjami rozwojowymi współczesnej polszczyzny w zakresie wymowy, fleksji, składni i leksyki oraz mechanizmami powstawania błędów językowych; uwrażliwić słuchaczy na walory estetyczne i etykę wypowiedzi, zasady etykiety językowej oraz wartość społeczną, estetyczną i poznawczą języka. Student zapozna się z podstawowymi terminami językoznawstwa normatywnego oraz pozna najważniejsze historyczne i współczesne publikacje kodyfikujące normę językową oraz usłyszy o organizacjach zajmujących się instytucjonalnie polityką językową, pozna szanse i niebezpieczeństwa zagrażające polszczyźnie w dobie globalizacji. Zrozumie podstawowe związki między językiem a kulturą.
Ćwiczenia poświęcone są przede wszystkim rozwijaniu kultury języka w sensie podmiotowym – chodzi o kształtowanie u studentów umiejętności poprawnego (tj. zgodnego z normą językową) posługiwania się językiem. Student pod kierunkiem prowadzącego zajęcia będzie dokonywał korekty różnych tekstów współczesnych.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2024: | W cyklu 2023: |
Efekty kształcenia
Student:
- posługuje się polszczyzną zgodnie z zaaprobowanymi społecznie regułami posługiwania się jednostkami językowymi;
- dostosowuje dobór środków języka do okoliczności, np. możliwości odbiorcy, do jego funkcji społecznej;
- wypowiada się skutecznie, zrozumiale, przekonująco, z zastosowaniem bogatych środków językowych;
- rozpoznaje typy błędów językowych i mechanizmy ich powstawania, opisuje je z wykorzystaniem terminologii językoznawstwa normatywnego;
- analizuje współczesne polskie teksty użytkowe i dokonuje ich oceny normatywnej oraz uzasadnia swoje sądy o języku oraz tekstach; dokonuje korekty językowej tekstu;
- rozpoznaje podstawowe tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny w zakresie wymowy, fleksji, składni i słownictwa;
- definiuje podstawowe terminy z zakresu językoznawstwa normatywnego i posługuje się nimi w ocenie zjawisk językowych;
- buduje teksty spełniające wymogi etyki słowa, rozpoznaje zabiegi manipulacyjne;
- posługuje się językiem zgodnie z zasadami etykiety językowej; rozpoznaje tendencje w zakresie polskiej etykiety językowej;
- posługuje się językiem polskim ze świadomością , że język jest nie tylko narzędziem komunikacji , ale wartością kultury ze względu na językowy obraz świata, zawarty w rodzimych strukturach wyrazowych czy gramatycznych;
- wykazuje postawę troski o język, rozpoznaje zjawisko wulgaryzacji;
- odwołuje się w swoich sądach o języku do aktualnych wydawnictw ortoepicznych i kodyfikujących;
wyjaśnia i ocenia zjawiska leksykalne współczesnej polszczyzny;
- definiuje i rozpoznaje typy relacji formalnych i znaczeniowych między wyrazami;
- rozpoznaje związki zmian leksykalnych ze zmianami kulturowymi.
Kryteria oceniania
Nakład pracy i punkty ECTS:
- udział w ćwiczeniach: 60 godzin (2 ECTS);
- udział w wykładzie: 60 godzin (2 ECTS);
- przygotowanie do zajęć (wykonywanie zadań, prac, testów ,inne aktywności): 120 godzin (4 ECTS);
- przygotowanie do egzaminu: 60 (2 ECTS).
Zaliczenie wszystkich sprawdzianów przeprowadzonych na ćwiczeniach i testu po wykładzie oraz zdanie egzaminu testowego (na poziomie co najmniej 60%); egzamin składa się z pytań z zakresu tematycznego ćwiczeń oraz wykładów.
Student ma prawo do dwóch nieusprawiedliwionych nieobecności w semestrze.
Jeśli student ma więcej nieusprawiedliwionych nieobecności, nie otrzymuje zaliczenia z zajęć.
Jeśli student chce usprawiedliwić nieobecności, musi w ciągu tygodnia udokumentować ich obiektywne przyczyny (np. zwolnieniem lekarskim).
Student ma obowiązek odrobić nadprogramowe usprawiedliwione nieobecności w sposób wskazany przez osobę prowadzącą zajęcia.
Podstawa: Regulamin studiów na Uniwersytecie Warszawskim:
a. pkt. 17 par. 2,
b. pkt.4. 5 par. 17,
c. par. 33.
Jeśli student chce na potrzeby pracy zaliczeniowej lub prac cząstkowych skorzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, musi:
a. uzyskać na to zgodę osoby prowadzącej zajęcia,
b. uzgodnić z osobą prowadzącą zajęcia cele i zakres wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji.
Student nie może korzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, aby redagować prace w języku polskim, chyba że osoba prowadząca zajęcia się na to zgodzi.
3. Jeśli student wykorzysta narzędzia sztucznej inteligencji:
a. bez zgody osoby prowadzącej zajęcia lub
b. w sposób z nią nieuzgodniony,
osoba prowadząca zajęcia stosuje procedury analogiczne do tych stosowanych w procedurze antyplagiatowej. Procedury te opisała Uniwersytecka Rada ds. Kształcenia w uchwale nr 14.
Podstawa:
1. Uchwała nr 170 Rady Dydaktycznej dla kierunków studiów: filologia bałtycka, filologia klasyczna i studia śródziemnomorskie, filologia polska, filologia polskiego języka migowego, kulturoznawstwo – wiedza o kulturze, logopedia ogólna i kliniczna, slawistyka, sztuka pisania, sztuki społeczne z dnia 27 lutego 2024 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia na Wydziale Polonistyki
2. Uchwała nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia
3. Uchwała nr 14 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 13 lipca 2020 r. w sprawie wytycznych dotyczących standardów i procedur postępowania w przypadku przygotowywania prac zaliczeniowych i dyplomowych z naruszeniem prawa na Uniwersytecie Warszawskim
Literatura
Formy i normy, czyli poprawna polszczyzna w praktyce, red. K. Mosiołek-Kłosińska, Warszawa 2015.
H. Jadacka, Kultura języka polskiego. Fleksja. Słowotwórstwo. Składnia, Warszawa 2005.
T. Karpowicz, Kultura języka polskiego.Wymowa, ortografia, interpunkcja, Warszawa 2009.
A. Markowski, Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne, Warszawa 2005.
Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. A. Markowski, Warszawa 2012.
Wielki słownik ortograficzno-fleksyjny, red. J. Podracki, Warszawa 2001.
Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji, red. E. Polański, Warszawa 2003.
J.D. Apresjan, Semantyka leksykalna. Synonimiczne środki języka, wyd. II, Wrocław 2000.
D. Buttler, Koncepcje pola znaczeniowego, „Przegląd Humanistyczny” 1967, z. 2.
D. Buttler, Odmiany polskiej homonimii, „Poradnik Językowy” 1971, z. 1–2.
D. Buttler, Rozwój semantyczny wyrazów polskich, Warszawa 1978.
D. Buttler, Struktura znaczeniowa wyrazów, „Prace Filologiczne” 1976, t. XXVI.
D. Buttler, Typy łączliwości leksykalnej wyrazów, „Prace Filologiczne” 1975, t. XXV.
R. Grzegorczykowa, Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, wyd. III, Warszawa 2001.
J. Lyons, Wstęp do językoznawstwa, rozdz. 10.2–10.4 (synonimia, hiponimia, niezgodność, antonimia, komplementarność, niezgodność), Warszawa 1975.
B. Nowakowska, Nowe połączenia wyrazowe we współczesnej polszczyźnie, Kraków 2005.
J. Radwańska, Relacje konwersji leksykalnej w języku polskim, „Język Polski” 1992, z. 2.
E. Rudnicka, Znaczenia wyrazów – przegląd i charakterystyka typów, kwestie wątpliwe, „Przegląd Humanistyczny” 2003, z. 2.
R. Tokarski Językowy obraz świata w metaforach potocznych [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński Lublin 1990.
R. Tokarski, Słownictwo jako interpretacja świata [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. Współczesny język polski, red. J. Bartmiński Lublin 2000.
+ artykuły i książki zalecone przez prowadzącego zajęcia
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: