Światy za słowami. Opis leksyki środowiskowej i obrazy w niej ukryte 3003-C2N-KJ2
Wprowadzenie: leksykologiczne i leksykograficzne aspekty badań nad słownictwem środowiskowym.
Dawne i współczesne słowniki socjolektów. Typologiczne i tematyczne zróżnicowanie opracowań z tego zakresu.
Metodologia leksykograficznego opisu socjolektyzmów (sposoby pozyskiwania materiału i specyfika słownikowego opisu leksyki środowiskowej). Makro- i mikrostruktura słownika leksyki środowiskowej.
Neologizmy socjolektalne i wybrane problemy związane z ich opisem – na przykładzie haseł słownika Obserwatorium Językowego UW (obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl). Wyznaczanie granic neologizmu; problem tzw. zapożyczeń wewnętrznych; neologizmy względne; tworzenie się inwariantnych warstw leksyki środowiskowej.
Nowe tendencje w leksykografii ogólnej a opis słownikowy wyrazów środowiskowych.
Odzwierciedlenie przemian społeczno-kulturowych w leksyce środowiskowej. Wpływ słownictwa środowiskowego na współczesną polszczyznę.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Po ukończeniu konwersatorium student:
– rozumie, na czym polega specyfika słownikowego opisu leksyki środowiskowej
– zna omawiane na zajęciach słowniki socjolektów
– umiejętnie posługuje się podstawową terminologią z zakresu leksykografii
– wyjaśnia i interpretuje zjawiska leksykalne związane ze społecznymi wariantami języka
– ma świadomość kulturowych uwarunkowań rozwoju leksyki środowiskowej
– ma wiedzę na temat głównych tendencji leksykograficznych związanych z opisem socjolektów
– potrafi zastosować w praktyce poznane na zajęciach narzędzia opisu słownikowego
Kryteria oceniania
1. Kontrola obecności (wymagana obecność na 80% zajęć).
2. Kontrola bieżącego przygotowania do zajęć, potwierdzonego aktywnością na zajęciach.
3. Napisanie pracy zaliczeniowej polegającej na słownikowym opracowaniu wybranej leksyki środowiskowej (według metod stosowanych w słowniku Obserwatorium Językowego UW: obserwatoriumjezykowe.uw.edu.pl).
Literatura
Bielińska M. (red.), 2020, Leksykografia. Słownik specjalistyczny, Kraków.
Gajda S., 2001, System odmian i jego dynamika rozwojowa [w:] Najnowsze dzieje języków słowiańskich. Język polski, red. nauk. S. Gajda, Opole, s. 207–219.
Grabias S., 2003, Język w zachowaniach społecznych, Lublin.
Hącia A., Kłosińska K., Łachnik J., Pędzich B., 2021, Problemy metodologiczne związane z opisem nowych jednostek języka na przykładzie słownika neologizmów (OJ UW) [w:] Dialog z Tradycją, tom IX, Językowe świadectwa przemian społecznych i kulturowych, red. E. Horyń, E. Młynarczyk, Kraków, s. 131–153.
Kłosińska K., 2016, Skąd się biorą frazeologizmy? Źródła frazeologizmów i mechanizmy frazeotwórcze [w:] Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Geneza dawnych i nowych frazeologizmów polskich, red. G. Dziamska-Lenart, J. Liberek, Poznań, s. 19–51.
Maffesoli M., 2008, Czas plemion. Schyłek indywidualizmu w społeczeństwach ponowoczesnych, tłum. M. Bucholc, Warszawa.
Majdak M., 2006, Stratyfikacja polszczyzny a współczesne słowniki języka polskiego
[w:] Język trzeciego tysiąclecia III, t. 1. Tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny, red. G. Szpila, Kraków, s. 255–261.
Niebrzegowska-Bartmińska S., 2018, O różnych wariantach definicji leksykograficznej – od taksonomii do kognitywizmu, „Etnolingwistyka”, t. 30, s. 259–284.
Pędzich B., 2019, Socjolekty wczoraj i dziś. Wpływ przemian społeczno-kulturowych przełomu XX i XXI w. na rozwój środowiskowych odmian języka [w:] Język (w) transformacji – transformacja w języku, red. nauk. A. Frączek i A. Just, Warszawa, s. 70–88.
Piekot T., 2008, Język w grupie społecznej. Wprowadzenie do analizy socjolektu, Wałbrzych.
Smółkowa T., 2013 (red.), Słowa, słowa… Czy je znasz?, Kraków.
Tokarski R., 2001, Słownictwo jako interpretacja świata [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 343–370.
Wileczek A., 2018, Kod młodości. Młodomowa w kontekstach społeczno-kulturowych, Warszawa.
Wilkoń A., 2000, Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice.
Żmigrodzki P., 2009, Wprowadzenie do leksykografii polskiej, Katowice.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: