Konwersatorium - moduł NOWOCZESNOŚĆ (Perswazja i manipulacja językowa w różnych typach tekstu) 3003-13B1B2PM-KON-N
Tematy przewidziane w programie zajęć:
1. Wpływ – oddziaływanie – manipulacja – perswazja. Funkcja perswazyjna wypowiedzi w spectrum teorii aktów mowy. Próba uporządkowania pojęć.
2. Istota tekstu i jego gatunki spotykane w mediach, genologia tekstów użytkowych.
3. Funkcja perswazyjna, wpływ, oddziaływanie na odbiorcę za pośrednictwem języka – teoria.
4. Funkcja perswazyjna w różnych typach dyskursu.
5. Wykładniki językowe i techniki wywierania wpływu na odbiorcę.
6. Analiza wybranych tekstów pod kątem pełnionej przez nie funkcji perswazyjnej oraz stosowanej przez ich autorów manipulacji językowej.
7. Czy manipulacja zawsze deprecjonuje nadawcę komunikatu? Czy istnieje manipulacja kontekstowo "uzasadniona"?
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Uczestnicy zajęć zdobędą podstawową wiedzę z tekstologii i nabędą umiejętność analizy językowej najważniejszych typów tekstów, występujących współcześnie. Zapoznanie się z różnymi metodami analizy środków językowych wykorzystywanych w komunikacji, w szczególności z wykorzystaniem nowych mediów, pozwoli poza tym każdemu uczestnikowi konwersatorium samodzielnie podjąć się badań lingwistycznych na wybranym przez siebie materiale, a następnie przedstawić wyniki swojej pracy.
Kryteria oceniania
Zaliczenie na podstawie obecności i aktywnego uczestnictwa w zajęciach (udział w dyskusjach, wygłaszanie referatów, prezentowanie wyników własnej pracy nad wybranym tematem).
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
1. Antas J., O kłamstwie i kłamaniu, Kraków 2000.
2. Antas J., Fajfer E., O szczególnym funkcjonowaniu modulantów składniowych w przekazach telewizyjnych. [w:] Rokoszowa J., Twardzik W. (red.), Nowomowa. Materiały z sesji naukowej poświęconej problemom współczesnego języka polskiego odbytej na Uniwersytecie Jagiellońskim w dniach 16 i 17 stycznia 1981, Londyn 1985.
3. Aksman J., Wpływ, perswazja, propaganda, manipulacja – próba
uporządkowania pojęć [w:] Aksman J. (red), Manipulacja. Pedagogiczno-społeczne aspekty. Część I. Interdyscyplinarne aspekty manipulacji, Kraków 2010.
4. Austin J.L., Jak działać za pomocą słów? [w:] „Mówienie i poznawanie: rozprawy i wykłady filozoficzne”, Warszawa 1961.
5. Awdiejew A., Systemowe środki perswazji [w:] Krzyżanowski P., Nowak P. (red.), Manipulacja w języku, Lublin 2004.
6. Barnes K., Wywieranie wpływu. Podstawowe techniki, Gdańsk 2007.
7. Bartmiński J., Bartmińska-Niebrzegowska S., Tekstologia, Warszawa 2009.
8. Bartmiński J. (red.), Współczesny język polski, Lublin 2001.
9. Boniecka B., Lingwistyka tekstu – teoria i praktyka, Lublin 1999.
10. Bralczyk J., Ograniczony świat propagandy [w:] Rokoszowa J., Twardzik W. (red.), Nowomowa. Materiały z sesji naukowej poświęconej problemom współczesnego języka polskiego odbytej na Uniwersytecie Jagiellońskim w dniach 16 i 17 stycznia 1981, Londyn 1985.
11. Bralczyk J., O używaniu języka w polskiej polityce w latach
dziewięćdziesiątych [w:] Pisarek W. (red.), Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, Kraków 1999.
12. Bralczyk J., Manipulacja językowa [w:] Bauer Z., Chudziński E. (red.),
Dziennikarstwo i świat mediów, Kraków 2000.
13. Bralczyk J., Język na sprzedaż (czyli o tym, jak język służy reklamie i jak
reklama używa języka), Gdańsk 2004.
14. Cialdini R. B, Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka, Gdańsk 2001.
15. Dąbrowska A., Zniekształcenie obrazu rzeczywistości poprzez użycie pewnych środków językowych (eufemizm i kakofemizm) [w:] Bartmiński J. (red), Językowy obraz świata, Lublin 1999.
16. Dobrzyńska T., Tekst i jego odmiany. Zbiór studiów, Warszawa 1992.
17. Duszak A., Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa 1998.
18. Ekman P., Kłamstwo i jego ukrywanie w biznesie, polityce, małżeństwie, Warszawa 2013.
19. Kurowska M., Zawadka J. (red), Język i komunikacja: perspektywa
lingwistyczna i logopedyczna, Warszawa 2017.
20. Galasiński D., Chwalenie się jako perswazyjny akt mowy, Kraków 1992.
21. Graszewicz M., Lewiński D., O nieistnieniu manipulacji [w:] Habrajska G. (red.), Mechanizmy perswazji i manipulacji, Łask 2007.
22. Grice P., Logika i konwersacja, tłum. Jadwiga Wajszczuk, „Przegląd Humanistyczny”, 1977, nr 6. s. 85-99.
23. Grochowski R., Semiotyczna manipulacja w przekazach medialnych, „Naukowy Przegląd Dziennikarski” 2/2015, Toruń 2015.
24. Grodziński E., Język jako narzędzie manipulacji, „Poradnik Językowy” z. 7,
Warszawa 1983.
25. Grzywa A., Manipulacja. Mechanizmy psychologiczne, Kraśnik 1997.
26. Grzywa A., Potęga manipulacji, Lublin 2012.
27. Habermas J., Teoria działania komunikacyjnego, t. 1., Warszawa 1999.
28. Habrajska G.,Obrębka A. (red.), Mechanizmy perswazji i manipulacji, Łódź 2007.
29. Jaskólski A., Manipulacja językowa i problemy z jej identyfikacją [w:]
Sładkiewicz Ż., Klimkiewicz A. (red.), Perswazja językowa w różnych dyskursach, t. 1., Gdańsk 2017.
30. Kamińska-Szmaj I., Propaganda, perswazja, manipulacja – próba
uporządkowania pojęć [w:] Krzyżanowski P., Nowak P. (red.), Manipulacja w języku, Lublin 2004.
31. Kliś M., Kształtowanie się znaczenia pojęcia »manipulacja« [w:] Aksman J. (red.), Manipulacja. Pedagogiczno-społeczne aspekty. Część I. Interdyscyplinarne aspekty manipulacji, Kraków 2010.
32. Kochan M., Pojedynek na słowa, Kraków 2005.
33. Kołodziejek E., Walka na słowa. O perswazji i innych „chwytach” we współczesnych wystąpieniach sejmowych. (w:) I. Iwasiów, Madejski J. (red.), Rozgrywanie światów. Formy perswazji w kulturze współczesnej. Jerzy Madejski. Szczecin. 1994, s.227-235.
34. Kopertowska D., Język tekstów perswazyjnych (na podstawie współczesnych reklam). W: Regulacyjna funkcja tekstów. Red. Kazimierz Michalewski. Łódź 2000, s. 231-237.
35. Korolko M., Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1998.
36. Krzyżanowski P., Nowak P. (red.), Manipulacja w języku, Lublin 2004.
37. Kudra B., Kudra A., Między manipulacją a perswazją (o funkcjonowaniu antroponimów w tekście prasowym) [w:] Krzyżanowski P., Nowak P. (red.), Manipulacja w języku, Lublin 2004.
38. Lepa A., Świat manipulacji, Częstochowa 1995.
39. Lewiński P., Argumentacja ad hominem jako strategia komunikacyjna. (w:) Sawicka G. (red.), Sytuacja komunikacyjna i jej parametry, Bydgoszcz 2010, s.95-103.
40. Lewiński P., Retoryka reklamy, Wrocław 1999.
41. Lis-Turtejska M., Ingracjacja, czyli manipulowanie innymi ludźmi za pomocą zwiększania własnej atrakcyjności [w:] Reykowski J. (red.), Osobowość a społeczne zachowanie się ludzi, Warszawa 1976.
42. Maćkiewicz J., Kiedy słowo jest bronią, czyli erystyka w ujęciu potocznym. „Język Polski” LXXVI, 1996, nr 2-3 s. 108-113.
43. Małecki Ł., Kłamstwo i manipulacja – próba dyferencjacji pojęć [w:]
Sładkiewicz Ż., Klimkiewicz A. (red.), Perswazja językowa w różnych dyskursach, t. 2, Gdańsk 2017.
44. Mirski A., Percepcja różnych rodzajów manipulacji [w:] Aksman J. (red.),
Manipulacja. Pedagogiczno-społeczne aspekty. Część I. Interdyscyplinarne aspekty manipulacji, Kraków 2010.
45. 26. Perelman Ch., Imperium retoryki. Retoryka i argumentacja. Warszawa 2002.
46. Pratkanis A., Aronson E., Wiek propagandy. Używanie i nadużywanie
perswazji na co dzień, Warszawa 2005.
47. Pucek Z., Manipulacja a wytwarzanie ładu społecznego [w:] Aksman J. (red.), Manipulacja. Pedagogiczno-społeczne aspekty. Część I. Interdyscyplinarne aspekty manipulacji, Kraków 2010.
48. Puzynina J., O pojęciu manipulacji oraz sensie wyrażenia »manipulacja językowa« [w:] Rokoszowa J., Twardzik W. (red.), Nowomowa. Materiały z sesji naukowej poświęconej problemom współczesnego języka polskiego odbytej na Uniwersytecie Jagiellońskim w dniach 16 i 17 stycznia 1981, Londyn 1985.
49. Puzynina J., Język wartości, Warszawa 1992.
50. Schopenhauer A., Erystyka, czyli sztuka prowadzenia sporów. Warszawa 1993.
51. Tokarz M., Argumentacja, perswazja, manipulacja, Gdańsk 2006.
52. Warchala J., Horyzonty manipulacji: perswazja, manipulacja, interpretacja [w:] Krzyżanowski P., Nowak P. (red.), Manipulacja w języku, Lublin 2004.
53. Warchala J., Komunikacja perswazyjna, czyli kilka uwag o retoryczności,
prawdomówności i zaufaniu [w:] Tanaś M. (red.), Kultura i język mediów, Kraków 2007.
54. Warecki W., Warecki M., Słowo o manipulacji, czyli krótki podręcznik
samoobrony, Warszawa 2005.
55. Wantuła H., Polityka w uniwersum manipulacji [w:] Aksman J. (red.),
Manipulacja. Pedagogiczno-społeczne aspekty. Część I. Interdyscyplinarne aspekty manipulacji, Kraków 2010.
56. Wieczorek U., Wartościowanie. Perswazja. Język, Kraków 1999.
57. Wierzbicka A., Prototypy i inwarianty [w:] Wierzbicka A. (red.), Język – umysł – kultura, Warszawa 1999.
58. Wierzbicka-Piotrowska E., O kilku rodzajach perswazji „nieprzystojnej” w dyskursie szkolnym, czyli o manipulacji językowej w podręcznikach, pytaniach testowych i w tematach wypracowań [w:] Kurowska M., Zawadka J. (red.), Język i komunikacja – perspektywa lingwistyczna i logopedyczna, Warszawa 2017.
59. Wierzbicki P., Struktura kłamstwa, Londyn 1987.
60. Zdunkiewicz D., Językowe środki perswazji w homiliach (na przykładzie tekstów Jana Pawła II) [w:] Grzegorczykowa R., Bartmiński J. (red.), Język a kultura. Funkcje języka i wypowiedzi, t. 4, Wrocław 1991.
61. Zdunkiewicz D., Akty mowy [w:] Bartmiński J. (red.), Współczesny język polski, Wrocław 1994.
62. Zemszał P., Czy kłamstwo jest manipulacją? O pojęciu manipulacji i
związanych z nim problemach [w:] Skarżyński M., Czelakowska A. (red.), Język z różnych stron widziany, Kraków 2009.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: