Stylistyka 3003-11B2ST
Podziały polszczyzny współczesnej. Stylistyka a semantyka. System stylistyczny wg szkoły strukturalistycznej. Stylistyka a poetyka. Stylistyka pragmalingwistyczna i kognitywna. Tekstologia. Genologia. Problem gatunków mowy w różnych szkołach genologicznych. Tekst jako dyskurs. Struktura tematyczno-rematyczna wypowiedzi. Koherencja i kohezja. Natura hipertekstu. Hipertekst literacki i elektroniczny. Wpływ intertekstu na kulturę współczesną. Teoria wnioskowania. Teoria argumentacji. Teoria metafory. Tropy i figury retoryczne – zagadnienia dyskusyjne. Topika.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Student:
- zna podstawowe terminy stylistyczne, potrafi je zdefiniować i zastosować w praktyce (podczas analizy tekstów);
- wie, czym charakteryzują się poszczególne style funkcjonalne, potrafi przeanalizować teksty w nich napisane;
- potrafi wskazać podobieństwa i różnice między podejściem do stylu w różnych szkołach językoznawczych;
- potrafi wskazać korzyści płynące dla badacza języka z różnego podejścia do zagadnień stylu;
- potrafi skomentować ograniczenia wynikające z poszczególnych szkół stylistycznych;
- potrafi zastosować różne koncepcje językoznawcze do analizy stylu danego tekstu;
- wie, czym jest idiolekt oraz w jaki sposób można badać idiolekt pisarza;
- odróżnia poszczególne typy spójności, potrafi je przeanalizować, wskazać, który element spójności jest zaburzony w danym tekście;
- umie przeanalizować strukturę tematyczno-rematyczną poszczególnych zdań w danym tekście;
- potrafi analizować gatunki użytkowe w świetle różnych szkół genologicznych, umie opisać wybrane gatunki z zastosowaniem odpowiedniego aparatu pojęciowego;
- wie, czym jest hipertekst, potrafi przeanalizować jego strukturę;
- potrafi przeanalizować strukturę wnioskowania występującego w tekście, odwołując się do podstawowych pojęć z logiki;
- zna typy argumentów erystycznych, potrafi wskazać je w tekstach antycznych oraz współczesnych (w wypowiedziach na ważne tematy społeczne, w dyskusjach politycznych);
- potrafi analizować metafory występujące w tekstach literackich oraz użytkowych z zastosowaniem aparatu pojęciowego różnych szkół językoznawczych;
- zna szczegółowo podział na tropy i figury retoryczne, potrafi wyjaśnić, na czym polegają ograniczenia klasycznej taksonomii tropów i figur;
- zna pojęcie toposu, potrafi nazwać i przeanalizować przykładowe toposy.
Kryteria oceniania
Wykład jest zaliczany na podstawie przeprowadzanego na ostatnim spotkaniu testu pisemnego, składającego się z pytań zamkniętych i otwartych (definicje, przykłady, zjawiska do rozpoznania itp.). Do zaliczenia testu konieczne jest uzyskanie minimum 61% punktów. Studenci, którzy nie zaliczą sprawdzianu końcowego, mają prawo do maksymalnie dwukrotnego poprawiania oceny z przedmiotu – w sesji letniej i w sesji wrześniowej. Obydwa wyniki znajdą się w systemie USOS. Nie ma możliwości podchodzenia do sprawdzianu poza wyznaczonymi (trzema) terminami. Nieobecność na sprawdzianie (poza uzasadnionymi i potwierdzonymi odpowiednimi dokumentami przypadkami zdrowotnymi) jest równoznaczna z rezygnacją z podchodzenia do sprawdzianu w tym terminie (a zatem – utratą jednej szansy na zaliczenie przedmiotu).
Literatura
J.L. Austin, 1993, Mówienie i poznawanie: rozprawy i wykłady filozoficzne, Warszawa.
M. Bachtin, 1986, Problem gatunków mowy, w: Estetyka twórczości słownej, Warszawa
E. Balcerzan, 1999, W stronę genologii multimedialnej, Teksty Drugie nr 6.
M. Balowski, S. Gajda, (red. red.), 1996, Styl a tekst, Opole.
J. Bartmiński, 1981, Derywacja stylu, w: tegoż Pojęcie derywacji w lingwistyce, Lublin.
J. Bartmiński (red.), 1998, Konotacja, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1988.
R.A. de Beaugrande, A. Dressler, 1990, Wstęp do lingwistyki tekstu, przeł. A. Szwedek, Warszawa.
K. Budzyk, 1946, Zarys dziejów stylistyki teoretycznej w Polsce, w: Stylistyka teoretyczna w Polsce, red. K. Budzyk, Warszawa.
D. Buttler, 1982, Miejsce języka potocznego wśród odmian współczesnego języka polskiego, w: S. Urbańczyk (red.), Język literacki i jego warianty, Warszawa.
W. Chlebda, 1985, Oksymoron: z problemów językowego poznania rzeczywistości, Opole.
T.A. van Dijk (red.), 2001, Dyskurs jako struktura i proces, przeł. G. Grochowski, Warszawa.
T. Dobrzyńska, E. Janusz (red. red.), 1983, Tekst i zdanie. Zbiór studiów, Wrocław.
T. Dobrzyńska, 1993, Tekst. Próba syntezy, Warszawa .
T. Dobrzyńska, 2003, Tekst – styl – poetyka, Kraków.
A. Furdal, 1973, Klasyfikacja odmian współczesnego języka polskiego, Wrocław.
S. Gajda, 2001, Gatunkowe wzorce wypowiedzi, w: J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski, Lublin.
S. Gajda, 2001, Najnowsze dzieje języków słowiańskich. Język polski, Opole.
P.H. Grice, 1977, Logika i konwersacja. tłum. J. Wajszczuk, w: Język w świetle nauki, Warszawa 1980 lub Przegląd Humanistyczny 1977 z. 7.
Z. Klemensiewicz, 1961, O różnych odmianach współczesnej polszczyzny, w: tegoż, W kręgu języka literackiego i artystycznego, Warszawa.
T.P. Krzeszowski, 1998, Aksjologiczne aspekty metafor, w: Językoznawstwo kognitywne. Wybór tekstów, pod red. W. Kubińskiego, R. Kalisza i E. Modrzejewskiej, Gdańsk.
G. Lakoff, M. Johnson, 1988, Metafory w naszym życiu, przeł. T.P. Krzeszowski, Warszawa.
P.H. Lewiński, 1999, Retoryka reklamy, Wrocław.
J. Łotman, 1972, Wykłady z poetyki strukturalnej, przeł. i opr. S. Balbus, w: Współczesna teoria badań literackich za granicą, opr. H. Markiewicz, Kraków.
M.R. Mayenowa (red.), 1971, O spójności tekstu, Wrocław.
M.R. Mayenowa (red.), 1974, Tekst i język: problemy semantyczne, Wrocław.
D. Ostaszewska (red.), 2000, Gatunki mowy i ich ewolucja, t. I Mowy piękno wielorakie, t. II Tekst a gatunek, Katowice.
T. Skubalanka, 1990, Wprowadzenie do gramatyki stylistycznej, Lublin.
T. Skubalanka, 1995, O definicjach stylu, w: O stylu poetyckim i innych stylach języka. Studia i szkice teoretyczne, Lublin.
J. Searle, 1987, Czynności mowy, przeł. B. Chwedeńczuk, Warszawa.
B. Stanosz, 2010, Wprowadzenie do logiki formalnej. Podręcznik dla humanistów, Warszawa.
E. Tabakowska, 1995, Gramatyka i obrazowanie, Kraków.
R. Tokarski, 1987, Znaczenie słowa i jego modyfikacje w tekście, Lublin.
S. Urbańczyk, 1968, Rozwój języka narodowego. Pojęcia i terminologia, w: tegoż, Szkice z dziejów języka polskiego, Warszawa.
A. Wierzbicka, 1999, Akty i gatunki mowy w różnych językach i kulturach oraz Różne kultury, różne języki, różne akty mowy, w: Język – umysł – kultura. Wybór pism pod. red. J. Bartmińskiego, Warszawa.
A. Wilkoń, 2000, Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice.
A. Wilkoń, 2002, Spójność i struktura tekstu, Kraków.
B. Witosz, 2005 , Genologia lingwistyczna. Zarys problematyki, Katowice.
L. Wittgenstein, 2000, Dociekania filozoficzne, przeł. B. Wolniewicz, Warszawa.
M. Wojtak, 1998, Stylistyka a pragmatyka – stan i perspektywy w stylistyce polskiej, Stylistyka 7.
D. Zdunkiewicz-Jedynak, 2008, Wykłady ze stylistyki, Warszawa.
D. Zdunkiewicz-Jedynak (red.), 2010, Ćwiczenia ze stylistyki, Warszawa.
J. Ziomek, 1980, Retoryka opisowa, Wrocław – Warszawa – Kraków.
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: