Dziedzictwo imperium rosyjskiego w Warszawie - dyskursy, praktyki, obszary badawcze 3002-KON2022K5
Konwersatorium poświęcone dyskursom i praktykom związanym ze społecznym postrzeganiem, odgórnym zarządzaniem i oddolnym użytkowaniem materialnego (przede wszystkim architektonicznego) dziedzictwa imperium rosyjskiego w Warszawie.
Pod uwagę będą brane:
- obiekty zbudowane, przebudowane lub wyburzone w okresie oddziaływania rosyjskiej polityki imperialnej na Warszawę (1815-1915) i przemiany społecznej (nie)pamięci na ich temat w latach 1915-2022 (w okresie międzywojennym, w okresie Polski Ludowej, w latach 1989-2022 i po inwazji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 roku),
- różne typy obiektów (świątynie i cmentarze, obiekty wojskowe, architektura monumentalna, pomniki, budynki i instytucje użyteczności publicznej, infrastruktura miejska i przestrzenie publiczne, obiekty architektury przemysłowej i mieszkaniowej),
- obiekty w różny sposób powiązane z rosyjską polityką imperialną (od obiektów budowanych bezpośrednio z inicjatywy lub na polecenie władz po obiekty powstałe za ich zgodą lub bez znaczącego sprzeciwu),
- obiekty ilustrujące różne kierunki pamięci o Warszawie z lat 1815-1915 (np. pamięć o represjach politycznych i oporze społecznym; pamięć o modernizacji miasta; pamięć o zróżnicowaniu kulturowym miasta) i różne typy praktykowania dziedzictwa (od aktywnej ochrony przez wypieranie/niedostrzeganie po usuwanie/zacieranie),
- obiekty w różny sposób funkcjonujące w przestrzeni miejskiej, dyskursie naukowym, medialnym i historii publicznej (w tym opisy i ikonografia obiektów na wystawach muzealnych).
Celem zajęć, obok eksploracji miasta i śladów jego przeszłości z lat 1815-1915 oraz analiz społecznej (nie)pamięci na jej temat po roku 1915, będzie także próba refleksji nad uwarunkowaniami, metodami i implikacjami uprawiania "historii pamięci" czy "historii dziedzictwa".
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Student(ka) zna i rozumie: mechanizmy działania współczesnych instytucji kultury i organizacji pozarządowych działających w kulturze; podstawowe media i środki transmisji kultury (słowo, obraz, widowisko) oraz ich wpływ na kształt procesu kulturowego; metody analizy oraz interpretacji praktyk i tekstów kultury.
Student(ka) potrafi: interpretować zgromadzony materiał uwzględniając kontekst historyczny, społeczny i polityczny; określać znaczenie medialnego charakteru praktyk i przekazów kulturowych dla ich treści i funkcji.
Student(ka) jest gotowy/gotowa do: wykazywania troski o dziedzictwo kulturowe i świadomości jego znaczenia dla życia społecznego; aktywnego działania na rzecz jego zachowania; zaangażowania w dialog społeczny i międzykulturowy ze zrozumieniem i empatią; uczestnictwa w debacie publicznej.
Kryteria oceniania
Ocena ciągła, na którą składają się:
- obecność i aktywność na zajęciach (dopuszczalne max. 5 nieobecności na zajęciach, przy czym dwie pierwsze nieobecności nie wymagają zaliczenia; 3., 4. i 5. nieobecność wymagają zaliczenia na dyżurze, a szósta nieobecność skutkuje brakiem możliwości zaliczenia zajęć (NK),
- przygotowanie do zajęć (w tym co najmniej jedna "prasówka" lub referat na zadany temat, np. na podstawie lektury dodatkowej),
- udział w pracach „terenowych” i ich dokumentacja w formie wpisu na classroomie (np. relacja ze zwiedzania, fotoesej, transkrypcja wywiadów, zestawienie wyników ankiet itp.),
- przygotowanie końcowego projektu zaliczeniowego (do wyboru: albo prezentacja slajdów z komentarzem analitycznym podczas zajęć (20 min.); albo praca pisemna w formie eseju (min. 9000 znaków ze spacjami); albo wykonanie i opracowanie kwerendy archiwalnej; albo przeprowadzenie, transkrypcja i opracowanie wywiadu z muzealnikiem lub opiekunem dziedzictwa).
Literatura
Pełna lista lektur zostanie przedstawiona na początku semestru, a wszystkie teksty będą udostępniane w formie skanów.
Najważniejsze opracowania wykorzystywane podczas zajęć (obowiązuje znajomość fragmentów wskazanych przez prowadzącego):
Ariella Aïsha Azoulay, „Potential History: Unlearning Imperialism”, London and New York 2019.
Błażej Brzostek, „Paryże Innej Europy. Warszawa i Bukareszt, XIX i XX wiek”, Warszawa 2015.
„ECHOES Keywords: Anthology Exploring the Keywords of Colonial Heritage", eds. Caspar Andersen, Britta Timm Knudsen, and Christoffer Kølvraa, ECHOES project 2019, http://keywordsechoes.com
Paweł Kubicki, „Wynajdywanie miejskości. Polska kwestia miejska z perspektywy długiego trwania", Kraków 2016.
Krzysztof Latawiec, „Rosjanie w Warszawie w XIX i na początku XX wieku”, [w:] „Skąd się biorą warszawiacy? Migracje do Warszawy w XIV–XXI wieku”, pod red. Katarzyny Wagner, Krzysztofa Zwierza i Przemysława Piechockiego, Muzeum Warszawy, Warszawa 2016, s. 121–135.
Piotr Majewski, „Ideologia i konserwacja. Architektura zabytkowa w Polsce w czasach socrealizmu”, Warszawa 2009.
Piotr Paszkiewicz, „Pod berłem Romanowów. Sztuka rosyjska w Warszawie 1815–1915”, Warszawa 1991.
Paweł Przeciszewski, „Warszawa. Prawosławie i rosyjskie dziedzictwo”, Warszawa 2011.
Malte Rolf, "Rządy imperialne w kraju nadwiślańskim. Królestwo Polskie i cesarstwo rosyjskie (1864-1915)”, przeł. Wojciech Włoskowicz, Warszawa 2016.
Laurajane Smith, „Uses of Heritage”, Routledge, London and New York 2006.
Kirył Sokoł, „Rosyjska Warszawa”, przeł. i uzup. Aleksander Sosna, Białystok 2006.
Wojciech Tomasik, „Śmierć świątyni”, „Teksty Drugie” 2018, nr 1, s. 240–258.
Jarosław Trybuś, „Warszawa niezaistniała. Niezrealizowane projekty urbanistyczne i architektoniczne Warszawy dwudziestolecia międzywojennego”, Warszawa 2012.
Joanna Wawrzyniak, Łukasz Bukowiecki, „Rzeczy i opowieści. Muzeum Warszawy wobec modelu muzeum narracyjnego”, „Teksty Drugie” 2020, nr 4, s. 233–257.
Aleksandra Wójtowicz i in., „Miejsca trudne – transdyscyplinarny model badań. O przestrzeni placu Piłsudskiego i placu Defilad”, pod kierunkiem naukowym Aleksandry Wójtowicz, Warszawa 2019 (wybrane rozdziały).
Oprócz tego obowiązuje lektura dokumentacji źródłowej oraz artykułów naukowych i prasowych dotyczących zagadnień szczegółowych omawianych na zajęciach
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: