Historia kultury francuskiej 3002-HKOF2C1
Historia kultury francuskiej: przełom nowoczesności.
Pełny program (wraz z wybranymi tekstami literackimi, które omawiane będą w trakcie semestru) przedstawiony zostanie podczas pierwszych zajęć.
Program zajęć obejmuje wybrane zagadnienia z historii kultury francuskiej drugiej połowy XIX wieku i początku XX wieku. Celem jest wskazanie najważniejszych zjawisk charakteryzujących francuski modernizm i czasy Belle Epoque. Materiałem do analizy są przede wszystkim teksty literackie (eseje, powieści, opowiadania) i obrazy (malarskie, fotograficzne i filmowe), którym towarzyszą wybrane opracowania teoretyczne. Kolejne tematy łączą się ze sobą i składają na możliwie spójny, choć z pewnością niewyczerpujący obraz przemian społeczno-kulturowo-obyczajowych we Francji tego okresu.
1. Modernité
Zagadnienia: kategoria modernité w pismach krytycznych Charles’a Baudelaire’a – filozofia nowoczesności – Gustave Flaubert i Charles Baudelaire jako konstruktorzy „przestrzeni sztuki nowoczesnej”
2. Realizm
Zagadnienia: realizm w malarstwie francuskim XIX wieku – fotografia jako medium nowoczesności – próba nowego zdefiniowania relacji między obrazem i rzeczywistością – kryzys realizmu na przełomie XIX i XX wieku
3. Miasto
Zagadnienia: przemiany przestrzeni miejskiej Paryża w drugiej połowie XIX wieku – plany urbanistyczne barona Georges’a Haussmanna – wielka przebudowa Paryża w latach 50. i 60. XIX wieku – bulwary, pasaże, place: nowe przestrzenie i nowe sposoby posługiwania się nimi – budowa Wieży Eiffela i wystawa światowa w Paryżu w 1889 roku – naturalizm a realizm w literaturze i malarstwie
4. Perspektywy
Zagadnienia: przemiany percepcji i nowe formy doświadczania na przełomie XIX i XX wieku – nowe prądy w malarstwie – między impresjonizmem a kubizmem – wpływ impresjonizmu na filozofię, literaturę, muzykę i film
5. Ruchomy obraz
Zagadnienia: wiek XIX jako wiek wynalazków – przemiany w postrzeganiu czasu i przestrzeni na przełomie XIX i XX wieku – wynalezienie i upowszechnienie kinematografu – bracia Lumiére i Georges Méliès: dwa modele kinematograficznego pojmowania rzeczywistości – kino a sztuki tradycyjne
6. Narracje
Zagadnienia: nowe formy narracji powieściowej na początku XX wieku – modernizm w literaturze – przemiany obyczaju i seksualności czasów Belle Époque
7. Wielka Wojna
Zagadnienia: pierwsza wojna światowa z perspektywy Francji – „wojna kubistyczna”: doświadczenie wojny a przemiany w sztuce europejskiej – nowa koncepcja działań wojennych – radykalizm projektu literacko-egzystencjalnego Céline'a
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Studentka/student zna i rozumie:
- swoistość nauk o kulturze oraz ich związki z innymi naukami humanistycznymi i społecznymi;
- w stopniu zaawansowanym wybrane aspekty historii kultury francuskiej;
- podstawowe media i środki transmisji kultury (słowo, obraz, widowisko) oraz ich wpływ na kształt procesu kulturowego;
- w stopniu zaawansowanym wybrane aspekty francuskiej kultury literackiej i twórczości słownej, widowisk kulturowych i kultury teatralnej, kultury wizualnej i filmowej oraz relacje między nimi;
- metody analizy oraz interpretacji praktyk i tekstów kultury;
- wybrane nurty i narzędzia historii literatury, teatru, widowisk oraz sztuk wizualnych i filmu.
Studentka/student potrafi:
- wykorzystać posiadaną wiedzę, by samodzielnie wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować, integrować informacje z różnorodnych źródeł i wykorzystywać je w samodzielnych projektach badawczych;
- interpretować zgromadzony materiał uwzględniając kontekst historyczny, społeczny i polityczny;
- określać znaczenie medialnego charakteru praktyk i przekazów kulturowych dla ich treści i funkcji;
- zabierać głos w dyskusji stosując poprawne strategie argumentacyjne i operacje logiczne.
Studentka/student jest gotowa/gotów do:
- krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści;
- przyjęcia postawy szacunku i badawczej ciekawości wobec różnorodnych zjawisk kultury w tym używania zdobytej wiedzy do rozwiązywania zaobserwowanych problemów oraz zasięgania opinii ekspertów;
- zaangażowania w dialog społeczny i międzykulturowy ze zrozumieniem i empatią;
- wykazywania troski o dziedzictwo kulturowe i świadomości jego znaczenia dla życia społecznego.
Kryteria oceniania
Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest obecność i aktywność na zajęciach. Usprawiedliwione są dwie nieobecności w semestrze, osoby mające trzy lub cztery nieobecności muszą zaliczyć dwie z nich na dyżurze, natomiast osoby mające więcej niż pięć nieobecności nie zostaną dopuszczone do egzaminu i nie zaliczą zajęć. Na finalną ocenę z egzaminu ustnego składają się oceny z odpowiedzi na dwa pytania - lista pytań/zagadnień egzaminacyjnych zostanie udostępniona na miesiąc przed końcem semestru.
Literatura
Literatura podstawowa (podczas pierwszych zajęć przedstawiona zostanie ostateczna lista lektur - wszystkie lektury udostępniane będą w formie skanów google class room):
Charles Baudelaire, Malarz życia nowoczesnego [w:] tegoż, Rozmaitości estetyczne, słowo/ obraz terytoria, Gdańsk 2000, s. 309–346.
Pierre Bourdieu, Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego, Universitas, Kraków 2001, s. 78–133.
Emil Zola, Proudhon i Courbet [w:] tegoż, Słuszna walka, PIW, Warszawa 1982.
André Rouillé, Fotograficzna nowoczesność [w:] tegoż, Fotografia. Między dokumentem a sztuką współczesną, Universitas, Kraków 2007, s. 21–61.
Emil Zola, Zdobycz, PIW, Warszawa.
Walter Benjamin, Paryż – stolica XIX wieku [w:] tegoż, Anioł historii, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1996.
Jonathan Crary, Uwalnianie widzenia [w:] tegoż, Zawieszenia percepcji. Uwaga, spektakl i kultura nowoczesna, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2009 (fragmenty).
Rosalind E. Krauss, Oryginalność awangardy, w: tejże, Oryginalność awangardy i inne mity modernistyczne, słowo/ obraz terytoria, Gdańsk 2011.
Tom Gunning, Jesteśmy tutaj i gdzieś indziej. Magia sceniczna końca XIX wieku a pojawienie się (i znikanie) wirtualnego obrazu jakoś korzenie kina, „Kultura Popularna” 2013, nr 3.
Bernard Chardère, Pierwsze dokonania, pierwsze projekcje, „Kwartalnik Filmowy” 1995/1996, nr 12–13.
Georges Sadoul, Rozmowa z Louisem Lumiérem, „Kultura Filmowa” 1970, nr 12.
Anatole France, Dzień jutrzejszy i Emil Zola, w: tegoż, Szkice literackie, przeł. Maciej Żurowski, Czytelnik, Warszawa 1951.
Marcel Proust, W stronę Swanna, przeł. Tadeusz Boy-Żeleński, PIW, Warszawa 1992, s. 7–49.
Colette, Moje lata terminowania, w: tejże, Niebieska latarnia, przeł. Krystyna Dolatowska, PIW, Warszawa 1984.
Louis-Ferdinand Céline, Podróż do kresu nocy, Świat Literacki, Izabelin 2005, s. 9–52.
Modris Eksteins, Święto wiosny. Wielka wojna i narodziny nowego wieku, przeł. Krystyna Rabińska, Warszawa 1996, s. 161–178, 235–243 .
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: