Metodologia badań literackich 3001-13B1M-L
Celem wykładów jest zapoznanie studentów z metodologiami dwudziestowiecznych i współczesnych badań literaturoznawczych, a także z problematyką metodologii nauk i humanistyki w ogóle.
W pierwszej części wykładu omawiane są zagadnienia ogólnej metodologii nauk z naciskiem na dwudziestowieczny spór wokół reguł rozwoju nauki, historia poszukiwania specyfiki nauk humanistycznych, a wreszcie dylematy związane z metodologią badań literackich (szczególnie w wymiarze teoretycznoliterackim). Te ostatnie obejmują problemy podziału nauki o literaturze, wyodrębnienia jej przedmiotu, celów i metod, kwestię miejsca, jakie zajmowała literatura w humanistyce dawniejszej i jakie zajmuje obecnie.
W części drugiej wykład będzie dotyczył zagadnień historycznoliterackich i komparatystycznych.
Przekrojowo w ciągu całego kursu będą omawiane też zasadnicze problemy literaturoznawstwa (m.in. autor, intencja, interpretacja, język, referencja, tekst, znaczenie, znak), również z uwzględnieniem ich powiązań z innymi dyscyplinami (filozofia, lingwistyka, socjologia, psychologia, historiografia, kulturoznawstwo).
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
WIEDZA
Student po ukończeniu kursu:
- zna w stopniu pogłębionym terminologie, teorie i metodologie
z zakresu literaturoznawstwa;
- zna w stopniu rozszerzonym metody badawcze właściwe dla historii literatury, teorii literatury, komparatystyki;
- zna w stopniu pogłębionym metody interpretacji i analizy tekstu literackiego, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki tekstów literatury XX wieku i literatury
najnowszej;
- zna podstawowe problemy metodologiczne w nauce dwudziestowiecznej i współczesnej;
- różne koncepcje dotyczące odrębności humanistyki i nauk ścisłych.
UMIEJĘTNOŚCI
Student po ukończeniu kursu:
- potrafi w stopniu zaawansowanym posługiwać się w dyskursie naukowym ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami właściwymi dla filologii polskiej;
- potrafi precyzyjnie wykorzystywać tezy badaczy komparatystyki i teorii literatury;
POSTAWY
Student po ukończeniu kursu:
- jest gotów do organizowania własnego warsztatu badawczego i krytycznej oceny swoich dokonań.
Kryteria oceniania
Zaliczenie na ocenę
Literatura
Lektury do metodologii ogólnej, humanistycznej i teoretycznoliterackiej:
Wilhelm Dilthey, Budowa świata historycznego w naukach humanistycznych [1910], tłum. E. Paczkowska-Łagowska, Gdańsk 2004. Stąd: Przeżycie i rozumienie.
Karl Popper, Logika odkrycia naukowego [1934, 1959], tłum. U. Niklas, Warszawa 1977. Stąd: Wstęp do logiki nauki.
Hans Georg-Gadamer, Prawda i metoda [1960], tłum. B. Baran, Warszawa 2004. Stąd: Podniesienie dziejowości rozumienia do roli zasady hermeneutycznej.
Thomas Kuhn [1962], Struktura rewolucji naukowych, tłum. H. Ostromęcka, Warszawa 2001, stąd: Wstęp. O rolę dla historii; Skutki rewolucji.
Paul Feyerabend, Przeciw metodzie [1975], tłum. S. Wiertlewski, Wrocław 2001. Stąd: Indeks analityczny będący zarysem głównej tezy.
Pelc Jerzy, Myśli o języku humanistyki, w: Język współczesnej humanistyki, red. J. Pelc, Warszawa 2000
Jakobson Roman, Problemy poetyki [1921], w: Teoria badań literackich za granicą : antologia. T. 2, Od przełomu antypozytywistycznego do roku 1945. Cz. 3, Kraków 1986
Ingarden Roman, Formy poznawania dzieła literackiego, „Pamiętnik Literacki” 1936
Skwarczyńska Stefania, Przedmiot, metoda i zadania teorii literatury, „Pamiętnik Literacki” 1938
Mayenowa Maria Renata, Możliwości i niebezpieczeństwa metod matematycznych w poetyce. w: Poetyka i matematyka, red. M. R. Mayenowa, Warszawa 1965
Markiewicz Henryk, O falsyfikowaniu interpretacji literackich, w: „Pamiętnik Literacki” 1996, z. 1
Markowski Michał Paweł, Interpretacja i literatura, w: Sporne i bezsporne problemy współczesnej wiedzy o literaturze, red. W. Bolecki, R. Nycz, Warszawa 2002
Nycz Ryszard, Kulturowa natura, słaby profesjonalizm. Kilka uwag o przedmiocie poznania literackiego i statusie dyskursu literaturoznawczego, w: „Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy”, red. M. P. Markowski, R. Nycz, Kraków 2006
Nycz Ryszard, Od teorii nowoczesnej do poetyki doświadczenia, w: „Kulturowa teoria literatury 2. Poetyki, problematyki, interpretacje”, red. R. Nycz, T. Walas, Kraków 2012
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: