Historia literatury polskiej po 1864 roku 3001-11A3LP

obowiązkowe

w sali

Ukończony II rok filologii polskiej. Student powinien orientować się w zakresie historii literatury polskiej do roku 1864 oraz posiadać wiedzę z zakresu poetyki. Osiągnięcie efektów uczenia wspomoże uczestnictwo w odpowiednich zajęciach oferowanych przez Instytut Literatury Polskiej UW.

Po ukończeniu przedmiotu student:

1) W zakresie wiedzy student:

zna elementarną terminologię historycznoliteracką;

orientuje się w zakresie podstawowym w dynamice rozwoju procesu historycznoliterackiego, właściwego dla drugiej połowy XIX wieku, z uwzględnieniem perspektywy komparatystycznej i kulturowej;

zna wybrane koncepcje historycznoliterackie związane z epoką;

orientuje się w filozoficznych podstawach polskiej i europejskiej literatury 2 poł. XIX w. oraz w ogólnych relacjach między literaturą a sztuką oraz literaturą a humanistyką tego czasu;

charakteryzuje podstawowe kategorie i prądy epoki, takie jak utylitaryzm, scjentyzm, organicyzm, pozytywizm, modernizm, Młoda Polska, dekadentyzm, tendencyjność, realizm, naturalizm, symbolizm, ekspresjonizm, groteska;

rozpoznaje w wymiarze podstawowym strategie wybranych pisarzy tego okresu wobec przemian kulturowych;

posiada podstawy do krytycznej analizy zjawisk literackich i kulturowych charakterystycznych dla tego okresu;

ma elementarną wiedzę na temat miejsca epoki w całości dziewiętnastowiecznej formacji kulturowej.

2) W zakresie umiejętności student:

ma elementarne umiejętności badawcze pozwalające na konstruowanie uogólnień historycznoliterackich;

w sposób precyzyjny i spójny umie wypowiadać się w mowie i piśmie na tematy związane z ćwiczeniami;

potrafi dokonać obserwacji i interpretacji zjawisk historycznoliterackich;

potrafi wykorzystać podstawową wiedzę teoretyczną w celu analizy i interpretacji;

potrafi interpretować dzieła literackie tego okresu, zarówno w dyskusji, jak i pisemnie, uwzględniając kontekst historyczny i kulturowy;

posiada umiejętność, wyciągania wniosków, dyskutowania, formułowania sądów i argumentacji;

posiada zdolność krytycznej analizy zjawisk literackich i kulturowych charakterystycznych dla tego okresu;

potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę na podstawie wskazówek wykładu i rozwijać swoje umiejętności z zakresu literatury polskiej 2. poł. XIX wieku;

potrafi korzystać z różnych źródeł przy zastosowaniu odpowiednich narzędzi wyszukiwawczych;

umie ocenić przydatność typowych metod., procedur i praktyk w refleksji nad literaturą polską i obcą 2 poł. XIX wieku;

umie prezentować własne pomysły, wątpliwości i sugestie interpretacyjne, popierając je właściwymi argumentami;

potrafi dokonać analizy własnych działań i wskazać ewentualnie obszary wymagające modyfikacji przyszłych działań;

analizuje podstawowe kategorie, takie jak utylitaryzm, scjentyzm, organicyzm, pozytywizm, modernizm, Młoda Polska, dekadentyzm itp.;

analizuje różnorodne języki, którymi mówi literatura drugiej połowy XIX wieku, takie jak: tendencyjność, realizm, naturalizm, symbolizm, impresjonizm, ekspresjonizm, groteska;

potrafi stosować zaawansowane techniki informatyczno-komunikacyjne;

interpretuje dzieła literackie tego okresu, zarówno w dyskusji, jak i pisemnie, uwzględniając kontekst historyczny i kulturowy.

3) W zakresie kompetencji społecznych:

po skończonym cyklu kursowym student potrafi ocenić poziom swej wiedzy;

zna i docenia wartość badań historycznoliterackich dotyczących 2 poł. XIX wieku i ich znaczenie dla zrozumienia współczesnej kultury oraz zidentyfikowania i nazwania relacji między dziewiętnastowiecznością a współczesnością;

ma przekonanie o sensie i wartości rozumiejącej lektury historycznoliterackiej w kontekście budowania wspólnoty kulturowej

ma przekonanie o wadze profesjonalnej wiedzy historycznoliterackiej;

docenia wagę odpowiedniego przygotowania do profesjonalnej dyskusji na temat historii literatury polskiej 2 poł. XIX wieku;

jest świadomy etycznego wymiaru badań naukowych (etyka interpretacji);

jest przygotowany do aktywnego uczestnictwa w grupie dyskusyjnej;

w trakcie uczestnictwa w zajęciach odpowiednio przygotowuje się do pracy ze wskazanym tekstem;

orientuje się w dynamice rozwoju procesu historycznoliterackiego, właściwego dla drugiej połowy XIX wieku;

docenia wartość badań historycznoliterackich dotyczących 2 poł. XIX i ich znaczenie dla zrozumienia współczesnej kultury.

Obecność, aktywność na ćwiczeniach oraz pozytywnie oceniona praca roczna dopuszczają studenta do egzaminu ustnego. Ocena z egzaminu ustnego jest końcową oceną z przedmiotu. Zakres egzaminu określa lista zagadnień egzaminacyjnych dostępnych:
http://zaklad2polowyxixwieku.uw.edu.pl/lista-zagadnien/

Podczas kursu Historii literatury polskiej po 1864 r. dopuszcza się możliwość ograniczonego wykorzystywania przez osoby studiujące narzędzi sztucznej inteligencji (SI), pod warunkiem przestrzeganiu zasad etyki akademickiej.
Studenci mogą posługiwać się narzędziami SI na wstępnym etapie pisania pracy rocznej, tj. wykorzystywać je do zbierania materiałów, opracowania stanu badań oraz tworzenia bibliografii.
Wykluczone jest stosowanie narzędzi SI w celach interpretacyjnych, do tworzenia wypowiedzi pisemnej czy do opracowywania, w tym opracowania stylistycznego, fragmentów tekstu.
Zalecane praktyki posługiwania się narzędziami SI obejmują:
• Rzetelne wykorzystanie narzędzi SI: Studenci powinni korzystać z narzędzi SI zgodnie z ich przeznaczeniem, unikając nadużyć, manipulacji lub fałszerstw.
• Transparentność i odpowiedzialność: Wszelkie wykorzystanie narzędzi SI w procesie tworzenia pracy pisemnej powinno być przejrzyste i odpowiedzialne. Studenci powinni być w stanie wyjaśnić, w jaki sposób korzystali z tych narzędzi oraz jakie były ich wpływ na rezultaty pracy.
• Cytowanie źródeł: W przypadku korzystania z wygenerowanych przez narzędzia SI tekstów lub danych, studenci powinni dokładnie zidentyfikować źródła i odpowiednio je zacytować w pracy pisemnej, zgodnie z zasadami akademickiej uczciwości i poszanowania praw autorskich.
• Analiza krytyczna: Studenci powinni zachować zdrowy sceptycyzm i analizować krytycznie rezultaty generowane przez narzędzia SI, biorąc pod uwagę ich ograniczenia i możliwe błędy. Badanie i weryfikacja uzyskanych danych oraz tekstów są kluczowe dla jakości pracy pisemnej.
• Konsultacja z prowadzącym zajęcia: W razie wątpliwości co do etycznego wykorzystania narzędzi SI, studenci powinni konsultować się z prowadzącym zajęcia, który może udzielić wskazówek i wsparcia w prawidłowym korzystaniu z tych narzędzi.
Podstawa prawna:
1. Uchwała nr 170 Rady Dydaktycznej dla kierunków studiów: filologia bałtycka, filologia klasyczna i studia śródziemnomorskie, filologia polska, filologia polskiego języka migowego, kulturoznawstwo – wiedza o kulturze, logopedia ogólna i kliniczna, slawistyka, sztuka pisania, sztuki społeczne z dnia 27 lutego 2024 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia na Wydziale Polonistyki
2. Uchwała nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia
3. Uchwała nr 14 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 13 lipca 2020 r. w sprawie wytycznych dotyczących standardów i procedur postępowania w przypadku przygotowywania prac zaliczeniowych i dyplomowych z naruszeniem prawa na Uniwersytecie Warszawskim.

Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Powyżej tej liczby (z wyłączeniem przypadków bezzwłocznie udokumentowanych, np. zwolnieniem lekarskim) – nie ma możliwości zaliczenia zajęć. Usprawiedliwione nadprogramowe nieobecności muszą zostać odrobione w sposób wskazany przez osobę prowadzącą zajęcia.

Nakład pracy studenta:
Historia literatury polskiej po 1864 roku – 10 ECTS (300 godzin)
• udział w ćwiczeniach: 60 godzin (2 ECTS),
• udział w wykładzie – 60 godzin (2 ECTS),
• przygotowanie do ćwiczeń i do egzaminu – 150 godzin (5 ECTS),
• przygotowanie pracy rocznej – 30 godzin (1 ECTS).

Oprócz poniższej listy obowiązuje również znajomość tematyki wykładu oraz ćwiczeń.

Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu, oprac. J. Kulczycka-Saloni, Wrocław 1985 (BN I 249);
Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski, oprac. M. Podraza-Kwiatkowska, wyd. 3 przejrz. i uzup., Wrocław 2000 (BN I 212);
Adam Asnyk, Poezje zebrane, Toruń 2000 – Sen grobów, Nad głębiami;
Michał Bałucki, Dom otwarty, oprac. T. Weiss, Wrocław 1981 (BN I 236);
Wacław Berent, Próchno, oprac. J. Paszek, wyd. 2 zmien., Wrocław 1998 (BN I 234);
Wacław Berent, Ozimina, oprac. M. Głowiński, Wrocław 1974 (BN I 213);
Stanisław Brzozowski, Legenda Młodej Polski [w tegoż:] Eseje i studia o literaturze, t. 2, oprac. H. Markiewicz, Wrocław 1990 (BN I 258) – rozdz. Nasze „ja” i historia, Polska zdziecinniała, Polskie Oberamergau;
Stanisław Brzozowski, Płomienie, wyd. dowolne;
Ignacy Dąbrowski, Śmierć, oprac. T. Lewandowski, Kraków 2001;
Adolf Dygasiński, Pisma wybrane, pod red. B. Horodyskiego, Warszawa 1949-1954 – t. 3: Zając lub t. 4: Gody życia
Karol Irzykowski, Pałuba. Sny Marii Dunin, oprac. A. Budrecka, Wrocław 1981 (BN I 240);
Karol Irzykowski, Czyn i słowo. Glosy sceptyka [w tegoż:] Wybór pism krytycznoliterackich, oprac. M. Głowala, Wrocław 1975 (BN I 222) – Dwie rewolucje, Niezrozumialcy;
Roman Jaworski, Historie maniaków, Kraków 1978 (trzy opowiadania do wyboru);
Jan Kasprowicz, Wybór poezji, oprac. J. J. Lipski, wyd. 3 rozszerz., Wrocław 1990 (BN I 120);
Jan August Kisielewski, W sieci [w tegoż:] Dramaty, oprac. R. Taborski, Wrocław 1969 (BN I 196);
Maria Komornicka, Utwory poetyckie, oprac. M. Podraza-Kwiatkowska, Kraków 1996;
Maria Konopnicka, Poezje, oprac. A. Brodzka, Warszawa 1967 – Obrazki, Italia;
Maria Konopnicka, Nowele, oprac. A. Brodzka, Warszawa 1962 – Na normandzkim brzegu, Obrazki więzienne, Józefowa, Krysta, Panna Florentyna, Żydóweczka oraz Szpital żydowski w Warszawie, „Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza” 2015, R. VIII (L);
Józef Ignacy Kraszewski, Stara baśń. Powieść z IX wieku, oprac. W. Danek, przejrz. i uzup. S. Burkot, wyd. 6, Wrocław 1988 (BN I 53);
Józef Ignacy Kraszewski, Dziecię Starego Miasta, wstęp W. Danek, przejrz. i uzup. S. Burkot, wyd. 5, Wrocław 1988 (BN I 71);
Jan Lam, Dzieła literackie, t. 1: Wielki świat Capowic, oprac. M. Gantzowa, komen. S. Frybes, Warszawa 1956;
Bolesław Leśmian, Poezje wybrane (Sad rozstajny), oprac. J. Trznadel, wyd. 3 rozszerz., Wrocław 1991 (BN I 217);
Bolesław Leśmian, Przygody Sindbada Żeglarza, Warszawa 1965 lub Klechdy polskie, wyd. dowolne;
Tadeusz Miciński, Poezje, Kraków 1980;
Tadeusz Miciński, Kniaź Patiomkin [w tegoż:] Utwory dramatyczne, t. 1, wybór i oprac. T. Wróblewska, Kraków 1996;
Tadeusz Miciński, Nietota, Kraków 2002 (fragmenty);
Zofia Nałkowska, Kobiety lub Narcyza, wyd. dowolne;
Eliza Orzeszkowa, Pisma zebrane, pod red. J. Krzyżanowskiego, Warszawa 1947-1953 – t. 5-6: Pan Graba lub t. 8: Marta; t. 9-10: Meir Ezofowicz; t. 14: Dziurdziowie lub t. 15: Cham; t. 26: Dwa bieguny; t. 36: Gloria victis;
Eliza Orzeszkowa, Nad Niemnem, oprac. J. Bachórz, Wrocław 1996 (BN I 292);
Poetki Młodej Polski, zebr. i oprac. J. Z. Jakubowski, Warszawa 1963 lub Poetki przełomu XIX i XX wieku. Antologia, oprac. zespół pod red. J. Zacharskiej, Białystok 2000 (zwłaszcza: Bronisława Ostrowska, Maryla Wolska, Kazimiera Zawistowska);
Bolesław Prus, Pisma, pod red. Z. Szweykowskiego, Warszawa 1948-1952 – t. 7: Anielka; t. 14-17: Emancypantki; t. 18-20: Faraon;
Bolesław Prus, Kroniki, oprac. J. Bachórz, Wrocław 1994 (BN I 285) lub „Obrazy
wszystkiego”. O literaturze i sztuce – wybór z „Kronik”,  wybór i wprowadzenie S. Sandler, przypisami opatrzył B. Szleszyński, Warszawa 2006;
Bolesław Prus, Lalka, oprac. J. Bachórz, wyd. 2 przejrz., Wrocław 1998 (BN I 262);
Bolesław Prus, Nowele i opowiadania, wyd. dowolne –  Katarynka, Kamizelka, Omyłka, Pleśń świata, Pod szychtami, Przygoda Stasia, Sen, Widziadła, Z legend dawnego Egiptu;
Bolesław Prus, Placówka, oprac. T. Żabski, Wrocław 1987 (BN I 251);
[Utwory Prusa można też przeczytać w opracowaniach z serii Edycja krytyczna „Pism wszystkich” Bolesława Prusa]
Stanisław Przybyszewski, Wybór pism, oprac. R. Taborski, Wrocław 1966 (BN I 190) – Requiem aeternam i jeden inny wybrany utwór;
Władysław St. Reymont, Chłopi, oprac. F. Ziejka, Wrocław 1991 (BN I 279);
Władysław St. Reymont, Ziemia obiecana, oprac. M. Popiel, Wrocław 1996 (BN I 286);
Maria Rodziewiczówna, Dewajtis, wyd. dowolne;
Henryk Sienkiewicz, Dzieła. Wydanie zbiorowe, pod red. J. Krzyżanowskiego, Warszawa 1948-1955 – t. 7-19: Trylogia lub t. 20-22: Quo vadis; t. 29-31: Bez dogmatu; Henryk Sienkiewicz, Listy z podróży do Ameryki, przedm. i oprac. Z. Najder, Warszawa 1956 (fragmenty);
Leopold Staff, Wybór poezji, oprac. M. Jastrun, wyd. 3, Wrocław 1985 (BN I 181) – teksty z tomów do roku 1918;
Andrzej Strug, Dzieje jednego pocisku, Kraków 1957;
Antoni Sygietyński, Wysadzony z siodła, Kraków 1955 lub Na skałach Calvados, Warszawa 1991;
Aleksander Świętochowski, Nowele i opowiadania, oprac. S. Sandler, Wrocław 1965 (BN I 185);
Aleksander Świętochowski, Dumania pesymisty, wstęp i oprac. E. Paczoska, Warszawa 2002;
Aleksander Świętochowski, Liberum veto, t. 1, wybór S. Sandler, Warszawa 1976 (fragmenty z lat 80. XIX wieku);
Teka Stańczyka, oprac. A. Dziadzio, Kraków 2007 (fragmenty);
Kazimierz Tetmajer, Poezje wybrane, oprac. J. Krzyżanowski, wyd. 2 zmien., Wrocław 1968 (BN I 123);
Kazimierz Tetmajer, Na skalnym Podhalu, oprac. J. Kolbuszewski, Wrocław 1998 (BN I 290);
Stanisław Witkiewicz, Na przełęczy, t. 1-2, oprac. R. Hennel, Kraków 1978;
Stanisław Witkiewicz, Sztuka i krytyka u nas [w tegoż:] Pisma zebrane, pod red. J. Z. Jakubowskiego i M. Olszanieckiej, t. 1, Kraków 1971 – Malarstwo i krytyka u nas, Mickiewicz jako kolorysta, Największy obraz Matejki;
Stanisław Wyspiański, Warszawianka. Noc listopadowa, oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1967 (BN I 193);
Stanisław Wyspiański, Wesele, oprac. J. Nowakowski, wyd. 2, Wrocław 1977 (BN I 218);
Stanisław Wyspiański, Wyzwolenie, oprac. A. Łempicka, Wrocław 1970 (BN I 200);
Gabriela Zapolska, Kaśka Kariatyda, Kraków 1965;
Gabriela Zapolska, Moralność pani Dulskiej, oprac. T. Weiss, wyd. 3, Wrocław 1978 (BN I 187) lub Żabusia, wyd. dowolne;
Tadeusz Żeleński-Boy, Słówka, wstęp i wybór tekstów T. Weiss, Wrocław 1988 (BN I 255);
Stefan Żeromski, Dzienniki, oprac. J. Kądziela, Wrocław 1980 (BN I 238) lub Zofia Nałkowska, Dzienniki, t. 1: 1899-1905, oprac., wstęp i koment. H. Kirchner, Warszawa 1975;
Stefan Żeromski, Ludzie bezdomni, oprac. I. Maciejewska, Wrocław 1987 (BN I 254);
Stefan Żeromski, Dzieje grzechu [w tegoż:] Pisma zebrane, pod red. Z. Golińskiego, t. 12-13, seria 2: Powieści, Warszawa-Kielce 2015;
Stefan Żeromski, Wierna rzeka, oprac. Z. J. Adamczyk, Wrocław 1978 (BN I 232);
Jerzy Żuławski, Na srebrnym globie: rękopis z księżyca, przedm. S. Lem, posł. K. Kordylewski, Kraków 1975.

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

• Filologia polska, stacjonarne, pierwszego stopnia

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 3001-11A3LP w USOSweb