Archeometria i paleoekologia 2800-DB4-AR
Analizy specjalistyczne nauk przyrodniczych są coraz częściej wykorzystywane celem rekonstrukcji życia przeszłych populacji. Archeolodzy sięgają po dane klimatyczne i środowiskowe, aby nadać kontekst badanym stanowiskom i społecznością, jak również po analizy biochemiczne szczątków ludzkich i zwierzęcych, aby rekonstruować przeszłe migracje i gospodarkę. Wspominane badania wnoszą wiele do naszego zrozumienia przeszłości, ale interpretowane bezkrytyczne mogą prowadzić do błędnych wniosków. Dlatego tak ważne jest poznanie możliwości i ograniczeń wykorzystywanych metod nauk przyrodniczych.
Wprowadzenie teoretyczne będzie nastawione na zapoznanie studentów z możliwościami i ograniczeniami metod archeometrycznych na podstawie przykładów różnych badań archeologicznych. Pierwszym elementem będzie 1) wprowadzenie do metodologii badań archeometrycznych, następnie omówione zostaną 2) sposoby rekonstrukcji klimatu wraz z wpływem środowiska na działalność ludzką. Kolejnym zagadnieniem będzie rekonstrukcja 3) gospodarki i diety, a także metody eksploatacji środowiska naturalnego celem zdobycia pożywienia. Ostatnim tematem części teoretycznej będzie 4) rekonstrukcja migracji oraz omówienie mobilności ludzkiej w pradziejach.
Część praktyczna poświęcona będzie krytycznemu omówieniu wyników analiz różny prac łączących wyniki badań archeologicznych i archeometrycznych. Wybór prac uzależniony będzie od zainteresowań i problemów badawczych wskazanych przez studentów, realizowanych w ramach projektów. Projekty będą realizowane w kolejnych etapach: 5) zaprezentowanie problemu badawczego w kontekście paleoekologii, 6) rekonstrukcja paleoekologii ludzi i zwierząt, 7) konfrontacja danych archeometrycznych z danymi archeologicznymi. Na ostatnich zajęciach przedstawiona zostanie 8) synteza zebranych danych.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Wiedza
Student ma uporządkowaną wiedzę o rozwoju człowieka oraz jego głównych strategiach adaptacji do różnych warunków środowiskowych (K_W08). Student rozumie złożone zależności między osiągnięciami nauk humanistycznych, społecznych, o życiu i ścisłych, a możliwościami ich wykorzystania w archeologii (K_W10). Student zna i rozumie zaawansowane metody analizy oraz interpretacji problemów badawczych z zakresu archeologii, właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych (K_W12). Student zna i rozumie zaawansowane metody analizy i interpretacji informacji zawartych w publikacjach naukowych (K_W13).
Umiejętności
Student potrafi wyszukiwać, analizować, selekcjonować i wykorzystywać informacje o źródłach archeologicznych i ich kontekście z wykorzystaniem literatury i mediów elektronicznych, oraz poddawać je krytyce i twórczej interpretacji (K_U01). Student potrafi samodzielnie formułować wnioski, argumentować i tworzyć syntetyczne podsumowania z uwzględnieniem różnych poglądów (K_U05). Student potrafi samodzielnie analizować i interpretować różne rodzaje artefaktów i ekofaktów, łącznie z uwzględnieniem ich kontekstu, z zastosowaniem najnowszych osiągnięć badawczych w celu określenia ich znaczenia i oddziaływania w procesie społeczno-kulturowym (K_U06). Student potrafi prezentować wyniki badań w formie wystąpień ustnych, posługując się specjalistycznym językiem naukowym i właściwą dla archeologii terminologią (K_U12).
Kompetencje
Student jest gotów do uznania istotnego znaczenia artefaktów, ekofaktów i źródeł pisanych jako elementów dziedzictwa kulturowego ludzkość (K_K02). Student jest gotów do krytycznej oceny interpretacji źródeł archeologicznych historycznych i ma świadomość wieloaspektowości interpretacji (K_K04). Student jest gotów do wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy na temat kompleksowej natury kultury i ma świadomość potrzeby analizy rozmaitych kategorii źródeł dla odtworzenia przeszłości człowieka (K_K05).
Kryteria oceniania
Zaliczenie na ocenę na podstawie przedstawionej pracy pisemnej
Literatura
Bates D. G., Trucker J. 2010. Human Ecology. Contemporary Research and Practice. Springer.
Brown T., Brown K. 2011. Biomolecular archeology. An introduction. Wiley-Blackwell.
Croft D. A., Su D. F., Simpson S. W. (red.), 2018. Methods in Palaeoecology. Reconstructing
Cenozoic Terrestrial Environments and Ecological Communities. Springer.
Malainey M. E. 2011. A Consumer’s Guide to Archeological Science. Analytical Techniques. Springer.
Michener R., Lajtha K. 2007. Stable Isotopes in Ecology and Environmental Science. Blackwell
Publishing.
Miller A. R. V., Makarewicz C. A. (red). 2018. Isotopic inversigations of pastoralism in Prehistory.
Themes in conterporary archaeology 4. Roultledge.
Monks G.G. 2017. Climate Change and Human Responses. A Zooarcheological Perspective.
Springer.
Schutkowski H., 2006. Human Ecology. Biocultural adaptations in human communities. Springer.
Wolański A. 2006, Ekologia człowieka. PWN.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: