Polityka regionalna i lokalna 2400-ESP3PRiL
Polityka może być rozumiana na wiele sposobów. W ujęciu ramowym tego kursu przyjmuje się pięć punktów widzenia polityki (Sobkowiak L, Leksykon politologii, red. Antoszewski A, Herbut R., Wrocław 1999)
• orientacja formalnoprawna, gdzie polityka rozumiana jest jako działalność instytucji państwowych (aparatu państwowego),
• podejście behawioralne czyli dowolny układ stosunków społecznych, w których występuje wyraźna obecność kontroli, wpływu, władzy lub autorytetu,
• orientacja funkcjonalna rozumiana jako funkcja systemu społecznego zapewniająca jego rozwój poprzez rozwiązywanie konfliktów,
• podejście racjonalne podejmowanie decyzji w ramach procesu sprawowania władzy i gry o władzę, w którym biorą udział rozmaite podmioty,
• stanowisko postbehawioralne przez które polityka rozumiana jest jako służba dążąca do zmniejszenia, czy też usuwania ograniczeń w zaspokajaniu potrzeb ludzi.
Klasyfikacja ta stanowi punkt wyjścia do analizy problemów społeczno-ekonomicznych oraz sposobów ich rozwiązywania, przez pryzmat rozwoju i wzrostu ekonomicznego. Przez pojęcie polityka regionalna rozumiany jest ogół działań (lub zaniechań) samorządów na poziomie województwa czy sztucznych podregionów. Polityka lokalna dotyczy powiatów i gmin.
Blok A: Zadania i obowiązki samorządów (województwo/powiat/gmina)
Część teoretyczna:
- co leży w gestii samorządów? (obszary działań wspólne, nieprzypisane, jednoznacznie przypisane) – określenie zakresu kompetencji samorządów
- sposób realizacji zadań – organy samorządowe, strategie rozwoju (województwa i powiaty), plany rozwoju lokalnego (powiaty i gminy), kontrola realizacji zadań
- znaczenie specyfiki jednostki samorządu (wiejska/miejska, centralna/peryferyjna)
- rola jednostki w układzie (rola gminy w powiecie, rola powiatu w województwie, rola województwa w kraju)
- echa reformy terytorialno-administracyjnej z 1999r.
Część praktyczna:
- studia przypadku: do wykonania w grupach raport ewaluacyjny strategii rozwoju i planów rozwoju lokalnego wybranego samorządu (zgodnie z kryteriami procesu ewaluacyjnego)
Blok B: Realizacja polityki regionalnej/lokalnej
Część teoretyczna:
- pozycja jednostki w układzie regionalno-lokalnym – regionalne centra i peryferia, analiza dynamiczna stanu
- determinanty dobrego samorządu; kiedy samorząd odnosi sukces
- ocena aktywności samorządów, ocena samorządów na tle innych jednostek
- uwzględnienie gospodarki przestrzennej
Część praktyczna:
- analiza porównawcza wyników samorządów na tle sąsiadów/podobnych jednostek; raport oceny działania z uwzględnieniem uwarunkowań, pozyskanych środków w ramach funduszy unijnych
C: Gracze w tworzeniu polityki regionalnej i lokalnej
Część teoretyczna:
- obywatele i społeczności - społeczeństwo obywatelskie, rola organizacji, stowarzyszeń, fundacji, porozumień, komitetów etc
- sektor prywatny – lokalni przedsiębiorcy
- inwestorzy zewnętrzni (krajowi i zagraniczni)
- ekologia – normy
- inne samorządy (współpraca, konkurencja)
- badanie interakcji pomiędzy graczami
- prowadzenie polityki „pod graczy” – kryteria wyboru, stanowienie priorytetów
- równowaga – czy możliwy jest równy/sprawiedliwy podział ról
Część praktyczna:
- analiza empiryczna wybranej jednostki samorządu – ocena zaangażowania graczy w stanowienie polityki lokalnej/regionalnej
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
A) wiedza
Zdefiniowanie pojęcia polityka jako podstawy analizy
Zna różne teoretyczne ujęcia pojęcia polityka: podejście behawioralne, orientacja formalnoprawna, orientacja funkcjonalna, podejście racjonalne, stanowisko post-behawioralne S1A_W02, S1A_W05
Blok A: Zadania i obowiązki samorządów (województwo/powiat/gmina)
Zna pojęcie polityka regionalna oraz polityka lokalna. Zadania i obowiązki samorządów (województwo/powiat/gmina) Zna zakres kompetencji samorządów. S1A_W03, S1A_W04, S1A_W08
Blok B: Realizacja polityki regionalnej/lokalnej .
Zna konstrukcje strategii rozwoju (województwa i powiaty) oraz planów rozwoju lokalnego (powiaty i gminy). Zna rolę jednostki samorządu w układzie terytorialnym kraju Zna pozycję jednostki w układzie regionalno-lokalnym. Zna kryteria oceny działania samorządu. S1A_W03, S1A_W04, S1A_W07, S1A_W06, S1A_W08
Blok C: Gracze w tworzeniu polityki regionalnej i lokalnej
Zna cele i narzędzia gospodarki przestrzennej kraju. Wie na czym polega społeczeństwo obywatelskie oraz zna relację obywatele i społeczności oraz rolę organizacji, stowarzyszeń, fundacji, porozumień, komitetów w tworzeniu społeczeństwa obywatelskiego. Zna rolę sektora prywatnego oraz inwestorów zewnętrznych (krajowi i zagraniczni) w rozwoju regionów, Zna normy ekologiczne wpływające na określenie ram rozwoju, Zna interakcje, które mogą pomiędzy graczami. Zna ograniczenia równego/sprawiedliwego podział ról między graczy S1A_W03, S1A_W04, S1A_W11, S1A_W08
B) Umiejętności
Zdefiniowanie pojęcia polityka jako podstawy analizy
Potrafi powiązać zasady wdrażanej polityki terytorialnej z podejściami teoretycznymi. Potrafi wskazać na zagrożenia wynikające z przyjęcia danego podejścia. Potrafi rozpoznać podstawowe założenia/cechy polityki regionalnej i lokalnej w wdrażanych aktach prawnych.
S1A_U01, S1A_U05, S1A_U10
Blok A: Zadania i obowiązki samorządów (województwo/powiat/gmina)
Potrafi przeprowadzić ewaluacje strategii rozwoju i planów rozwoju lokalnego wybranego samorządu (zgodnie z kryteriami procesu ewaluacyjnego) S1A_U03, S1A_U04, S1A_U06
S1A_U07, S1A_U10
Blok B: Realizacja polityki regionalnej/lokalnej
Potrafi w układzie regionalno-lokalnym wskazać regionalne centra i peryferia oraz potorfi przeprowadzić analizę dynamiczną zmian w relacjach rdzeń peryferia. Potrafi określić determinanty dobrego władania samorządowego. Potrafi ocenić aktywności samorządów na tle innych jednostek. S1A_U04, S1A_U03, S1A_U06, S1A_U07, S1A_U09
Blok C: Gracze w tworzeniu polityki regionalnej i lokalnej
Potrafi określić rolę poszczególnych graczy w rozwoju regionalnym i lokalnym. Potrafi przeprowadzić analizę empiryczna wybranej jednostki samorządu ze względu na zaangażowania graczy w stanowienie polityki lokalnej/regionalnej. S1A_U04, S1A_U03, S1A_U06, S1A_U07, S1A_U09, S1A_U10
C) Kompetencje społeczne
Głównym czynnikiem wpływającym na kompetencje społeczne jest sposób zaliczania przedmiotu. Na zaliczanie składają się: zespołowa praca pisemna oraz ocena aktywności uczestników. Uczestnicy kursu zachęcani są również do udziału w konsultacjach społecznych dotyczących ich lokalnych i regionalnych społeczności. Każda z tych działań generuje wzrost kapitału ludzkiego oraz społecznego. Ten typ zaliczenia wzmacnia bardzo ważne z punktu widzenia rozwoju społeczno ekonomicznego tematy omawiane podczas zajęć.
Umie pracować w zespole, potrafi zaplanować pracę. S1A_K02, S1A_K03
S1A_K04,
Potrafi samodzielnie wyszukiwać informacje w literaturze przedmiotu Potrafi samodzielnie zanalizować wprowadzane akty prawne związane, co pozwala mu na merytoryczne dyskusję w ramach konsultacji społecznych. Rozumie potrzebę popularnego przedstawiania zagadnień zwianych z rozwojem regionalnym i lokalnym.
Potrafi komunikować się z otoczeniem, przekazywać i bronić swoich poglądów, umie wypowiadać się w ważnych sprawach społecznych i światopoglądowych, posiada umiejętności retoryczne i erystyczne. S1A_K02, S1A_K03, S1A_K04
Tematyka a rozwój kompetencji społecznych:
Zdefiniowanie pojęcia polityka jako podstawy analizy
Ma świadomość prawną w zakresie oddziaływania prawa na politykę rozwojową. Aktywnie uczestniczy w procesie konsultacji społecznych nowych aktów prawnych nie tylko dotyczących problemów rozwoju regionalnego. Jest świadomym swych praw obywatelem. S1A_K01, S1A_K05
Blok A: Zadania i obowiązki samorządów (województwo/powiat/gmina)
Ma świadomość, które z jednostek samorządu terytorialnego odpowiadają za działania w sferze społecznej, edukacyjnej oraz ekonomicznej. Przez odpowiednie przypisanie potrafi swoje wnioski dotyczące rozwoju społecznego społeczności lokalnej skierować do odpowiednich jednostek. S1A_K05, S1A_K02, S1A_K06
Blok B: Realizacja polityki regionalnej/lokalnej
Potrafi krytycznie spojrzeć na prace jednostek samorządu terytorialnego. Jest gotów zaangażować się w działaniach samorządu oraz konsultacjach społecznych dotyczących zmian strategii rozwoju regionu lub lokalnych społeczności. Myśli racjonalnie i dokonuje racjonalnych wyborów podczas głosowania. Jest gotów uczestniczyć w pracach samorządu .
Blok C: Gracze w tworzeniu polityki regionalnej i lokalnej
Przez działanie w strukturach samorządu lub organizacji NGO jest gotów reprezentować interesy środowisk lokalnych w kontaktach z jednostki tworzącymi politykę regionalną i lokalną. Jest gotów znaleźć wsparcie w rozwoju indywidualnej przedsiębiorczości oraz działalności społecznej w ramach dzban statutowych samorządu terytorialnego. S1A_K05 S1A_K07
Kryteria oceniania
Każdy blok tematyczny trwa 10h. W ramach bloku studenci poznają teorię leżącą u podstaw omawianych zagadnień oraz uwarunkowania prawno-instytucjonalne. Przejście do empirii pozwala zbadać w praktyce przedstawione wcześniej założenia / koncepcje. Studenci w grupach 4-osobowych przygotowują raport na temat sytuacji w określonym samorządzie.
Zaliczenie na podstawie prezentacji trzech raportów w grupach oraz aktywności na zajęciach.
Literatura
Sobala-Gwosdz A., 2005, Ośrodki wzrostu i obszary stagnacji w województwie podkarpackim, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
Kaczmarek T., 2005, Struktury terytorialno-administracyjne i ich reformy w krajach europejskich, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań
Karwińska A, 2008, Gospodarka przestrzenna. Uwarunkowania społeczno-kulturowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
Bednarczyk J.L, Bukowski S.I., Przybylska-Kapuścińska W. (red), 2008, Polityka wzrostu gospodarczego w Polsce i w Unii Europejskiej. Polityka ekonomiczna a wzrost gospodarczy, CeDeWu, Warszawa
Tarajkowski J.(red), 2006, Wyzwania wobec polityki gospodarczej, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: