Finanse lokalne 1900-7-FL-PS
I. Wykład
1. Zasady konstrukcji systemu finansowania samorządu zgodnie z teorią „fiscal federalism”
2. Korzyści wynikające z decentralizacji finansowej
3. „Drabina autonomii finansowej” w odniesieniu do poszczególnych kategorii dochodów samorządowych
4. Podatki lokalne
- pożądane cechy podatków lokalnych
- typy systemów podatków lokalnych w Europie
5. Transfery do budżetów samorządowych
- potrzeba transferów i wyrównywania potencjału finansowego samorządów. Pojęcia równości poziomej i pionowej, pasażera na gapę
- klasyfikacje transferów: subwencje i dotacje, transfery ryczałtowe i proporcjonalne. Konsekwencje mikro i makroekonomiczne poszczególnych typów transferów
- zasady budowy systemu alokacji transferów. Znaczenie potencjału dochodowego, potrzeb wydatkowych i kosztów jednostkowych wykonywania zadań
- zróżnicowanie potrzeb wydatkowych na przykładzie wielkich miast
- systemy transferów dla samorządów w krajach europejskich
6. Instrumenty dłużne w finansowaniu zadań samorządów
- złota reguła zrównoważonego budżetu
- argumenty za wykorzystaniem kredytów do finansowania inwestycji; „warunki brzegowe” ograniczające zadłużenie
- argumenty za koniecznością regulacji rynku zadłużenia samorządów
- typy instrumentów dłużnych: kredyty, pożyczki, obligacje, zagadnienie ratingu
- powiązanie wielkości zadłużenia z nadwyżką operacyjną budżetu
- regulacje zadłużenia samorządów w krajach europejskich
7. Instrumenty polityki podatkowej samorządów: koncepcje „median voter”, teoria cyklu politycznego, polityka podatkowa w praktyce polskich samorządów
8. Planowanie budżetowe
- zasady planowania budżetowego
- teoria małych zmian A. Wildavsky’ego
- koncepcja defensywnego planowania budżetowego
9. Wpływ sytuacji kryzysowych na politykę finansową samorządów
- koncepcje teoretyczne (m.in. Wolman, Mourtizne, Clark)
- wpływ globalnego kryzysu finansowego 2007-2010 na sytuację finansową – zagadnienia teoretyczne i praktyka krajów europejskich
10. Metody średniookresowego planowania finansowego w samorządach
- powiązanie ze strategią rozwoju lokalnego
- zasady tworzenia Wieloletnich Prognoz Finansowych i Wieloletnich Programów Inwestycyjnych
II. Ćwiczenia
Zajęcia 1.
Analiza ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstw komunalnych – wprowadzenie.
(praca ze sprawozdaniami finansowymi przedsiębiorstwa komunalnego)
Forma zaliczenia: wypełniona tabela z zadanymi do wyszukania elementami sprawozdań finansowych oraz analiza struktury bilansu (pionowa) i jej zmian w czasie
Zajęcia 2.
Analiza ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstw komunalnych – wskaźniki.
Forma zaliczenia: ocena sytuacji finansowej przedsiębiorstwa komunalnego w oparciu o wybrane wskaźniki (w odniesieniu do średniej dla branży, uwzględniając analizę zmian w czasie)
Zajęcia 3, 4
WPF –Wieloletnia prognoza finansowa: układanie WPF z elementami WPI dla danej gminy.
Elementy zaliczenia: tabela WPF, opis, elementy WPI
Zajęcia 5.
WPI – wieloletni program inwestycyjny - etap oceny wniosków i wyboru
Forma zaliczenia: przygotowany wniosek inwestycyjny, udział w dyskusji
Zajęcia 6.
Analiza Nakłady-Korzyści (Cost Benefit Analysis) (dyskontowe metody oceny przedsięwzięć inwestycyjnych): obliczanie NPV (wartość zaktualizowana netto) i IRR (wewnętrzna stopa zwrotu).
Forma zaliczenia: wypełniona w grupach tabela z interpretacją wyników
Zajęcia 7.
Końcowy test zaliczeniowy
Kierunek podstawowy MISMaP
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Efekty uczenia się: K_W07, K_W08 / K_U06, K_U08, K_U09, K_U10 / K_K02, K_K03, K_K08 / S1_W10 / S1_U05
Student zna i rozumie znaczenie teorii z zakresu finansów publicznych wykorzystywanych w gospodarce przestrzennej. Zna system norm i reguł dotyczących polityk finansowych będących podstawą formułowania zasad polityki przestrzennej na różnych szczeblach samorządu terytorialnego, współdziałania administracji samorządowej i rządowej, współdziałania z instytucjami europejskimi.
Absolwent potrafi samodzielnie formułować i proponować sposoby rozwiązania problemów dotyczących kwestii finansów publicznych oraz świadczenia usług publicznych w zakresie gospodarowania przestrzenią.
Absolwent potrafi identyfikować zadania z zakresu gospodarki przestrzennej, w tym zadania nietypowe, interdyscyplinarne, integrujące wiedzę z innych dziedzin tj. z ekonomii i zarządzania. Potrafi także pozyskiwać i krytycznie dobierać dane z literatury, baz danych oraz innych źródeł, także w języku obcym. Potrafi integrować uzyskane informacje, dokonywać ich interpretacji i krytycznej analizy skuteczności i przydatności stosowanej wiedzy, a także wyciągać wnioski oraz formułować i wyczerpująco uzasadniać opinie.
Absolwent jest gotów samodzielnie i krytycznie uzupełniać wiedzę w zakresie lokalnych polityk finansów publicznych, stosując interdyscyplinarność podejść badawczych.
Kryteria oceniania
Zaliczenie pisemne materiału z wykładów; zaliczenie pisemne materiału z ćwiczeń, samodzielne i grupowe prace wykonywane w trakcie ćwiczeń
Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest obecność na zajęciach – zgodnie z zasadami przyjętymi w regulaminie studiów na UW.
Na końcową ocenę składają się nastepujące elementy:
- 60% - zaliczenie pisemne wykładów – zaliczenie składa się z krótkiego testu obejmującego pytania otwarte i półotwarte oraz krótkiego eseju na zadany temat
- 24% - test końcowy obejmujący materiał z ćwiczeń (pytania otwarte i zamknięte)
- 16% - ocena prac wykonywanych w trakcie ćwiczeń.
Praktyki zawodowe
Brak.
Literatura
Swianiewicz, P. (2011) Finanse lokalne: koncepcje, realizacja, polityki lokalne, Warszawa: Municipium.
Łukomska, J. Swianiewicz P. (2015) Polityka podatkowa władz lokalnych w Polsce, Warszawa: Municipium.
Pakoński K. (2001) Zintegrowane zarządzanie finansami zorientowane na cele, poradnik Programu USAID: Partnerstwo dla Samorządu Terytorialnego, Warszawa: Municipium.
Pakoński K. (red.) (2000) Budżet, poradnik Programu USAID: Partnerstwo dla Samorządu Terytorialnego, Warszawa: Municipium.
Kopańska, A., Kula, G., Siwińska-Gorzelak, J., Bukowska, G., & Młochowska, M. (2018). Autonomia fiskalna i jej wpływ na działania samorządów. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Kawala J., Bagiński T., Jędrzejewski Z. (2001) Sposób na finansowanie inwestycji komunalnych. Jak skutecznie przygotować inwestycję pod wymogi funduszy pomocowych, Kraków: LEMTECH Konsulting Sp. z o.o.
Pylak K. (2009) Podręcznik ewaluacji projektów infrastrukturalnych, Czy Twój projekt przyniósł oczekiwane korzyści? Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
Mackiewicz M., Malinowska-Misiąg E., Misiąg W., Tomalak M. (2007) Budżet i finanse 2007. Poradnik dla samorządów, Warszawa: Municipium
Bień W. (2005) Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Warszawa: Difin.
Szymanowicz M. (red.) (2000) Restrukturyzacja usług komunalnych w gminie, Warszawa: Municipium.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: