Entomologia 1400-228ENTO
WYKŁADY
• Wprowadzenie
Stan wiedzy nt. owadów, ich znaczenie w historii i współczesnym świecie. Historia entomologii. Zmiany systemów klasyfikacji i zasady nomenklatury.
• Ewolucja owadów
Powstanie owadów i dane o faunie kopalnej. Czynniki wpływające na specjację i obecną różnorodność. Współczesne poglądy na drzewo filogenetyczne grupy.
• Przegląd rzędów w podziale na grupy
Hexapoda na tle pozostałych Arthropoda, Entognatha i pozostałe formy pierwotnie bezskrzydłe
Exopterygota - Palaeoptera, Polyneoptera, Paraneoptera
Endopterygota – Panorpida, Neuropterida, Coleoptera, Amphiesmenoptera, Hymenoptera
Zróżnicowanie i biogeografia grupy, jej ontogeneza i charakterystyka morfologiczna. Zestawienie danych o faunie krajowej.
• Rola owadów w ekosystemach
Czynniki limitujące występowanie owadów; środowiska typowe i ekstremalne. Przegląd sposobów odżywiania się w kontekście udziału w sieciach troficznych. Typy interakcji międzygatunkowych. Typ ontogenezy a nisza ekologiczna gatunku.
Definicja “owadów wodnych”. Udział i znaczenie owadów w wodnych sieciach troficznych.
• Znaczenie gospodarcze owadów, fauna synantropijna
Entomologia weterynaryjna, medyczna, owady jako pokarm. Gatunki o negatywnym i pozytywnym znaczeniu w przemyśle i otoczeniu człowieka.
• Owady a ochrona przyrody i środowiska
Kryteria ochrony gatunkowej i kategoryzacji stopnia zagrożenia (IUCN). Charakterystyka i zestawienie danych o ochronie owadów w Polsce. Bioindykacja i gatunki wskaźnikowe.
ĆWICZENIA
• Metody zbioru i konserwacji, zasady dokumentacji entomologicznej
Przegląd metod stosowanych w zbieraniu danych entomologicznych, od pozyskania materiału w terenie, poprzez preparatykę i metody konserwacji, po zasady opisywania prób i bazy danych do gromadzenia informacji
• Organizacja kolekcji entomologicznej i znaczenie zbiorów przyrodniczych
Wizyta w stacji Muzeum Inst. Zoologii PAN w Łomnej - prezentacja zasad działania instytucji muzealnej w kontekście wieloletniego programu gromadzenia zbiorów przyrodniczych.
• Terenowe metody badań entomofauny
Praktyczne wykorzystanie wybranych metod terenowych zbioru owadów i pozyskanie dodatkowego materiału na ćwiczenia.
• Krytyczny przegląd literatury pomocnej w oznaczaniu – zasady korzystania z kluczy, przewodników i atlasów
• Rozpoznawanie owadów – poziom ogólny – rozróżnianie rzędów
Pierwsze z serii zajęć poświęconych zapoznaniu się z fauną poszczególnych grup fauny krajowej - podstawy metodologiczne oznaczania i oznaczanie na poziomie ogólnym.
• Rozpoznawanie owadów – poziom szczegółowy
Każde z zajęć dotyczy innej grupy owadów; studenci zapoznają się z cechami charakterystycznymi wybranych taksonów na poziomie rodziny i niższym.
Apterygota
Exopterygota - Palaeoptera, Polyneoptera, Paraneoptera
Endopterygota – Panorpida, Neuropterida, Coleoptera, Amphiesmenoptera, Hymenoptera
• Wyszukiwanie i korzystanie z internetowych źródeł wiedzy o owadach
Pomimo coraz szerszej dostępności różnego typu danych o gatunkach, dotarcie do miarodajnych źródeł i ich umiejętne, krytyczne wykorzystanie wciąż stanowią wyzwanie. Celem tych zajęć jest zapoznanie z zasobami i możliwościami wykorzystania wartościowych źródeł danych w Internecie.
Rodzaj przedmiotu
fakultatywne
monograficzne
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
WIEDZA
Rozumie wzajemne relacje organizm-środowisko, stosując hipotezy dotyczące czasowych i przestrzennych uwarunkowań różnorodności biologicznej. (S4_W01)
Zna specjalistyczne pojęcia terminologii z zakresu biologii grzybów, roślin i zwierząt, biologii molekularnej i biologii środowiskowej oraz literaturę kierunkową z tych obszarów. (S4_W01)
Zna różnorodne techniki i narzędzia badawcze, stosowane w naukach biologicznych i właściwie planuje ich wykorzystanie do rozwiązywania postawionych zadań. (S4_W04)
Zna zasady planowania badań oraz procesów wykorzystujących ekosystemy, biocenozy i inne systemy ekologiczne, w oparciu o osiągnięcia dyscypliny naukowej przedstawione w literaturze naukowej. (S4_W03)
Rozumie podstawowe uwarunkowania (bio)etyczne i prawne, związane z działalnością naukową i dydaktyczną w ekologii i ewolucjonizmie. (S4_W05)
UMIEJĘTNOŚCI
Wykazuje umiejętność krytycznej analizy i selekcji informacji biologicznych, zwłaszcza ze źródeł elektronicznych i mediów. (S4_U01)
Wykorzystuje w sposób biegły naukowe i popularnonaukowe teksty biologiczne w języku ojczystym i angielskim. (S4_U02)
Prezentuje krytycznie prace badawcze z zakresu wybranej specjalności nauk biologicznych z użyciem środków komunikacji werbalnej oraz multimediów. (S4_U02)
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
Krytycznie analizuje informacje pojawiające się w środkach masowego przekazu i potrafi wykorzystać je w praktyce. (S4_K01)
Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, inspirując rozwój tej potrzeby u innych. (S4_K03)
Stosuje zasady etyki badawczej, rozstrzygając dylematy związane z wykonywaniem zawodu. (S4_K04)
Potrafi pracować w zespole, realizując własne badania, współorganizując pracę całego zespołu. (S4_K04)
Odczuwa potrzebę stałego dokształcania się i aktualizowania wiedzy, korzystając ze źródeł naukowych i popularnonaukowych, dotyczących specjalistycznych nauk biologicznych. (S4_K04)
Efekty kształcenia dla programu studiów obowiązującego od roku akademickiego 2018/2019:
Rozumie wzajemne relacje organizm-środowisko, stosując hipotezy dotyczące czasowych i przestrzennych uwarunkowań różnorodności biologicznej.
Zna specjalistyczne pojęcia terminologii z zakresu biologii grzybów, roślin i zwierząt, biologii molekularnej i biologii środowiskowej oraz literaturę kierunkową z tych obszarów.
Zna różnorodne techniki i narzędzia badawcze, stosowane w naukach biologicznych i właściwie planuje ich wykorzystanie do rozwiązywania postawionych zadań.
Zna zasady planowania badań oraz procesów wykorzystujących ekosystemy, biocenozy i inne systemy ekologiczne, w oparciu o osiągnięcia dyscypliny naukowej przedstawione w literaturze naukowej.
Rozumie podstawowe uwarunkowania (bio)etyczne i prawne, związane z działalnością naukową i dydaktyczną w ekologii i ewolucjonizmie.
Wykazuje umiejętność krytycznej analizy i selekcji informacji biologicznych, zwłaszcza ze źródeł elektronicznych i mediów.
Wykorzystuje w sposób biegły naukowe i popularnonaukowe teksty biologiczne w języku ojczystym i angielskim.
Prezentuje krytycznie prace badawcze z zakresu wybranej specjalności nauk biologicznych z użyciem środków komunikacji werbalnej oraz multimediów.
Krytycznie analizuje informacje pojawiające się w środkach masowego przekazu i potrafi wykorzystać je w praktyce.
Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, inspirując rozwój tej potrzeby u innych.
Stosuje zasady etyki badawczej, rozstrzygając dylematy związane z wykonywaniem zawodu.
Potrafi pracować w zespole, realizując własne badania, współorganizując pracę całego zespołu.
Odczuwa potrzebę stałego dokształcania się i aktualizowania wiedzy, korzystając ze źródeł naukowych i popularnonaukowych, dotyczących specjalistycznych nauk biologicznych.
Kryteria oceniania
Ocena wystawiana jest na podstawie wyników testów pisemnych oraz aktywności w trakcie zajęć terenowych i laboratoryjnych
Literatura
Wykaz bibliografii będzie udostępniony studentom przed rozpoczęciem zajęć.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: