Botanika 1400-111BOT
Program ćwiczeń
Glony – różnorodność budowy, chemizmu i form życiowych glonów oraz paralelizmy w ewolucji organizacji plechy (sinice, złotowiciowce, okrzemki, brunatnice, bruzdnice, eugleniny, krasnorosty, zielenice).
Grzyby i grzybopodobne protisty – różnorodność form; rozmnażanie; związek budowy plechy ze środowiskiem życia (śluzorośla, lęgniowce, grzyby właściwe); różnorodność grzybów lądowych na przykładzie Chytridiomycota, Zygomycota, Ascomycota i Basidiomycota; przystosowania grzybów do pasożytnictwa i drapieżnictwa; grzyby konidialne; grzyby porostowe.
Mszaki i paprotniki – różnorodność budowy morfologicznej i anatomicznej gametofitu i sporofitu; związek pomiędzy budową a środowiskiem życia, strategie reprodukcyjne (wątrobowce, prątniki, płonniki, widłaki, widliczki, poryblinowe, psylotowe, skrzypy, paprocie).
Nagonasienne – różnorodność współczesnych nagonasiennych, budowa morfologiczna sporofitu (sagowce, gniotowe, miłorzębowe, iglaste).
Okrytonasienne – różnorodność współczesnych okrytonasiennych (ANITA, magnoliowe, dwuliścienne wyższe, jednoliścienne); kwiat: budowa morfologiczna i anatomiczna, tendencje ewolucyjne, typy kwiatostanów; owoc i nasienie: typy owoców, budowa anatomiczna nasienia u jedno- i dwuliściennych; budowa pierwotna i wtórna łodygi i korzenia; morfologia i anatomia liścia w zależności od warunków życia.
Program wykładu
Stosunki filogenetyczne między grupami organizmów zaliczanych tradycyjnie do roślin: samożywnymi bakteriami, grzybami, grzybopodobnymi protistami, glonami i roślinami lądowymi. Pochodzenie fotosyntezy oksygenicznej. Sinice, powstanie chloroplastów drogą endosymbiozy pierwotnej sinic. Endosymbiozy wtórne. Różnorodność budowy chloroplastów, barwników fotosyntetycznych, budowy komórki i formy życiowej glonów. Związek między formą plechy glonu a warunkami życia. Istota rozmnażania płciowego, zyski i koszty posiadania płci. Konsekwencje rozdziału mejozy i syngamii – przemiana pokoleń. Różnorodność rozmnażania płciowego u glonów. Różnorodność zielenic i ich związki filogenetyczne z roślinami lądowymi. Cechy wspólne ramienicowych i roślin lądowych. Zasadnicze zdobycze ewolucyjne roślin lądowych, znaczenie ligniny, sporopoleniny i kutyny. Teorie interkalacyjna i izomorficzna pochodzenia sporofitu roślin lądowych. Wczesna ewolucja roślin na lądzie - różnicowanie się budowy morfologicznej sporofitu (teoria telomowa). Powstanie liści (likofile i eufile). Mszaki – pochodzenie, budowa i różnorodność. Ewolucja budowy anatomicznej pędu. Zarodnia i liść zarodnionośny. Różnozarodnikowość. Przegląd systematyczny współczesnych i kopalnych widłakowych oraz monilofitów: psylotowych, skrzypowych, nasięźrzałowych i paproci cienkozarodniowych. Zalążek – znaczenie, powstanie i ewolucja. Współczesne nagonasienne: sagowcowe, miłorzębowe, iglaste i gniotowe. Powstanie i wczesna ewolucja roślin okrytozalążkowych, współczesne hipotezy na temat powstania kwiatu a skamieniałości (glosopterydy, kajtoniowate, korystospermowate). Różnorodność współczesnych magnoliowych pod kątem budowy i ewolucji kwiatu. Ewolucyjne różnicowanie się okrytozalążkowych. Przegląd systematyczny wybranych grup jedno- i dwuliściennych. Stosunki filogenetyczne między grupami tradycyjnie zaliczanymi do grzybów – grzybopodobnymi protistami i grzybami sensu stricto. Budowa, chemizm i tryb życia grzybopodobnych protistów i grzybów sensu stricto. Przegląd systematyczny grzybów skoczkowych, sprzężniowych, workowych i podstawkowych.
Rodzaj przedmiotu
fakultatywne
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student
I. w zakresie wiedzy:
1) posługuje się terminologią i nomenklaturą botaniczną, interpretuje zapis pozycji taksonomicznej organizmów (K_W13 Bl1);
2) charakteryzuje poznane grupy glonów, grzybów, organizmów grzybopodobnych i roślin pod względem liczby gatunków, trybu życia, budowy anatomicznej i morfologicznej oraz rozpoznaje przedstawicieli tych grup (K_W05 Bl1, K_W06 Bl1, K_W07 Bl1);
3) opisuje zależności filogenetyczne między poznanymi grupami organizmów i charakteryzuje główne czynniki środowiska, które w toku ewolucji kształtowały ich różnorodność (K_W10 Bl1, K_W11 Bl1);
II. w zakresie umiejętności:
4) stosuje podstawowe techniki mikroskopii świetlnej (K_U01 Bl1);
5) wykonuje pod nadzorem opiekuna proste preparaty mikroskopowe (K_U06 Bl1);
6) uczy się samodzielnie zagadnień wskazanych przez prowadzących przedmiot (K_U10 Bl1);
III. w zakresie kompetencji społecznych:
7) poszerza zainteresowania w obrębie botaniki (K_K01 Bl1);
8) odczuwa potrzebę stałego dokształcania się i aktualizowania wiedzy dotyczącej botaniki (K_K04 Bl1);
9) zna i stosuje podstawowe zasady bezpiecznego eksperymentu biologicznego i umie postępować w stanach zagrożenia (K_K05 Bl1).
Kryteria oceniania
Ocena końcowa z ćwiczeń wystawiana jest na podstawie wyników czterech kolokwiów śródsemestralnych (4 x 30 pkt). Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest uzyskanie co najmniej 60% możliwych do zdobycia punktów (72 ze 120 pkt) oraz obecność na 80% zajęć.
Egzamin pisemny, w 1. terminie składający się z zadań zamkniętych WW, w 2. terminie, w zależności od liczby zdających, możliwe są także zadania otwarte. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń na ocenę pozytywną.
Literatura
1. Szweykowska A., Szweykowski J. 1993. Botanika. Wydawnictwo Naukowe PWN (obie części) [lub którekolwiek z wydań późniejszych - są one identyczne].
2. Niklas K.J. 1997. The evolutionary biology of plants. University of Chicago Press, Chicago i Londyn.
3. Judd W.S., Campbell C.S., Kellogg E.A., Stevens P.F., Donoghue M.J. 2002. Plant systematics, a phylogenetic approach. Sinauer, Sunderland (MA). Wydanie drugie.
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: