Geoarcheologia stosowana 1300-WGARCW
Wykład z geoarcheologii stosowanej prezentuje praktyczne wykorzystanie doświadczenia nauk z zakresu geomorfologii, geologii, sedymentologii, mineralogii, geofizyki, geochemii oraz pedologii w celu rekonstrukcji środowiska, w których żył i gospodarował człowiek w czasach historycznych. Prezentowane będą poszczególne środowiska sedymentacyjne, procesy w nim funkcjonujące i ich wpływ na obiekty archeologiczne, w celu lepszego zrozumienia preferencji osadniczych społeczeństw np. rzeźby terenu, nachylenia stoków, typu gleb i osadów, jak również możliwości zachowania artefaktów w osadach różnej genezy. Omówione zostaną metody służące odtworzeniu warunków, w których bytował człowiek w czasach historycznych, charakteru użytkowania stanowisk archeologicznych oraz czasu ich funkcjonowania, jak również rekonstrukcji krajobrazu i jego ewolucji wynikającej z naturalnych i antropogenicznych przyczyn oraz zmian klimatu towarzyszących człowiekowi.
Ćwiczenia z geoarcheologii stosowanej prezentują praktyczne wykorzystanie doświadczenia nauk z zakresu geomorfologii, geologii, sedymentologii, mineralogii, geofizyki, geochemii oraz pedologii w celu rekonstrukcji środowiska, w których żył i gospodarował człowiek.
Przeprowadzona zostanie analiza map (topograficznych, geologicznych, lidarowych) oraz zdjęć lotniczych w celu wyznaczenia obszarów/stref sprzyjających osadnictwu w czasach historycznych w różnych środowiskach sedymentacyjnych np. w dolinie rzecznej, w strefach brzegowych jezior.
Na wybranych przykładach zostanie przeanalizowane wykorzystanie niektórych metod (np. geochemicznej, fosforowej) służących odtworzeniu warunków środowiska, w których bytował człowiek w czasach historycznych, charakteru użytkowania stanowisk archeologicznych oraz czasu ich funkcjonowania, jak również rekonstrukcji krajobrazu i jego ewolucji wynikającej z naturalnych i antropogenicznych przyczyn oraz zmian klimatu towarzyszących człowiekowi.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
WIEDZA
K_W01 - ma wiedzę na temat procesów i czynników kształtujących Ziemię w zakresie geologii czwartorzędu, geomorfologii, stratygrafii, sedymentologii, paleontologii, geochemii, mineralogii, petrologii, geologii złóż;
K_W02 - zna metody pozyskiwania i opracowywania materiałów geologicznych do celów zawodowych z wykorzystaniem technik komputerowych, poznaje metody i narzędzia do tworzenia różnorodnych modeli geologicznych w oparciu o bazy danych;
K_W05 - ma wiedzę na temat modeli środowiska geologicznego i geograficznego, baz geoprzestrzennych danych geologicznych i środowiskowych, posiada znajomość specjalistycznego oprogramowania, wprowadzania, przetwarzania i sposobów wizualizacji danych w programach opartych na bazach danych geologicznych;
K_W08 - ma wiedzę w zakresie specjalistycznych programów komputerowych, zna zasady metodyczne modelowania geologicznego, ma wiedzę w zakresie planowania badań w celach modelowych, zna zasady schematyzacji warunków geologicznych dla potrzeb modelowych;
K_W09 - ma wiedzę na temat warunków geologicznych Polski w podziale regionalnym, w tym: regionalizację geologiczną Polski, piętra strukturalne, historię basenów sedymentacyjnych, obszary występowania złóż, ma wiedzę na temat budowy geologicznej wybranych regionów na świecie oraz treści seryjnych i specjalistycznych map geologicznych;
K_W10 - ma wiedzę na temat doboru i wykonania specjalistycznych badań laboratoryjnych i dokumentacyjnych w badaniach różnych typów skał; ma wiedzę o procesach sedymentacyjnych, tektonicznych i diagenetycznych zachodzących w różnych typach skał;
K_W11 - zna sposoby pozyskiwania i rozliczania funduszy na realizację badań; zna regulacje prawne w zakresie poszukiwania i wydobywania kopalin oraz wykonywania prac geologicznych, unormowanych prawem geologicznym i górniczym, ustawą o ochronie i kształtowaniu środowiska, prawem wodnym i innymi aktami prawnymi, zna zasady procesu koncesyjnego oraz zasady postępowania administracyjnego w zakresie działalności geologicznej, zna skutki nieprzestrzegania zasad ochrony praw własności intelektualnej; zna metody rozwoju własnej przedsiębiorczości;
K_W13 - posiada wiedzę nt. zasad planowania badań z wykorzystaniem technik i narzędzi badawczych dostępnych w jednostce a także poza nią. zna również zasady bezpieczeństwa jakie obowiązują w trakcie prac w laboratorium oraz w trakcie pobytu w terenie;
K_W14 - ma pogłębioną wiedzę o powiązaniach dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów z innymi dziedzinami nauki i dyscyplinami naukowymi obszaru albo obszarów, z których został wyodrębniony studiowany kierunek studiów, pozwalającą na integrowanie perspektyw właściwych dla kilku dyscyplin naukowych.
UMIEJĘTNOŚCI
K_U01 - stosuje zaawansowane techniki badań laboratoryjnych, umie posługiwać się sprzętem laboratoryjnym, podstawową i zaawansowaną aparaturą badawczą;
K_U02 - korzysta z zasobów internetowych danych geologicznych, potrafi dokonać ich weryfikacji, wykorzystuje do obliczeń geologicznych proste oraz zaawansowane programy komputerowe, interpretuje wyniki obliczeń w sposób opisowy lub graficzny;
K_U04 - umie samodzielnie zanalizować zgromadzony materiał naukowy, zinterpretować otrzymane wyniki badań i wyciągnąć stosowne wnioski w oparciu o własne doświadczenia i najnowsze dane literaturowe;
K_U06 - potrafi zwięźle scharakteryzować warunki geologiczne poszczególnych rejonów Polski i wybranych regionów świata, umie porównać obszary Polski pod względem zasobności w złoża surowców mineralnych i skalnych, potrafi wyjaśnić genezę w nawiązaniu do historii geologicznej rozwoju danego obszaru i jego budowy geologicznej;
K_U07 - umie opisać budowę wewnętrzną skały, zanalizować procesy prowadzące do jej powstania, środowisko geotektoniczne i procesy przeobrażeń, umie określić termodynamiczne warunki konieczne do powstawania określonych typów skał;
K_U08 - potrafi samodzielnie interpretować wyniki badań i mieć własne zdanie na temat różnic w poglądach; potrafi sprawnie korzystać z różnorodnej literatury fachowej polskiej i zagranicznej i krytycznie oceniać jej zawartość; potrafi referować wyniki badań oraz stan wiedzy odnoszącej się do tych badań na podstawie istniejącej literatury polskiej i obcej za pomocą technik multimedialnych; umie napisać pracę badawczą w języku polskim;
K_U09 - zna i stosuje prawo geologiczne i górnicze oraz akty prawne związane z działalnością geologiczną, wykazuje umiejętność projektowania prac w celu obliczania zasobów złóż kopalin użytecznych, zna podstawy prawidłowej gospodarki surowcowej i jej aspekty ekonomiczne;
K_U10 – planuje empiryczne badania terenowe (rodzaj badań, kolejność, terenowa weryfikacja wyników) i kwerendę archiwów terenowych w celu pozyskania materiałów do osiągnięcia zamierzonego efektu naukowego lub praktycznego, wybiera punkty badawcze, pobiera próbki (wody, gruntu, skały) lub okazy wg odpowiednich technik;
K_U11 - ma umiejętność studiowania fachowej literatury polskiej i światowej oraz materiałów niepublikowanych, posiada umiejętności językowe na poziomie B2+, zdobyte poprzez korzystanie z anglojęzycznej literatury podczas przygotowywania się do seminariów oraz pisania pracy magisterskiej; ma umiejętność samodzielnego wyciągania wniosków i wykorzystania w pracy badawczej.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
K_K01 - Absolwent jest gotów do ciągłego podnoszenia swoich zawodowych kompetencji oraz znajdowania nowych technologii w celu rozwiązywania problemów badawczych poprzez zapoznawanie się z literaturą fachową
i aktami prawnymi;
K_K02 - współdziała w grupach tematycznych na zajęciach terenowych oraz podczas grupowych zajęć kameralnych;
K_K04 - realizując geologiczne zadania badawcze umie zidentyfikować problemy i zaproponować właściwe sposoby ich rozwiązania;
K_K05 - potrafi przedstawić i wyjaśnić społeczne i środowiskowe aspekty praktycznego stosowania zdobytej wiedzy i umiejętności, także w zakresie istniejącego ryzyka i możliwych zagrożeń środowiskowych;
K_K07 – wykazuje odpowiedzialność za bezpieczeństwo swoje i innych podczas prac laboratoryjnych, w czasie kursów terenowych i na praktykach zawodowych;
K_K09 - jest przygotowany do podjęcia pracy zawodowej związanej z wybranym kierunkiem.
Kryteria oceniania
Końcowe zaliczenie pisemne, 51% poprawnych odpowiedzi na pytania testowe z wiadomości prezentowanych na wykładzie i zaliczenie wszystkich ćwiczeń na 51% sumy punktów.
Poprawkowe zaliczenie przedmiotu będzie polegało na poprawnym rozwiązaniu testu.
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
Brown A. G. 1997. Alluvial geoarcheology. Floodplain archaeology and environmental change. Cambridge University Press.Goldberg P., Macphail R.I. 2006. Praktical nad teoretical geoarcheology. Blackwell Pub.
Gradziński R., Kostecka A., Radomski A., Unrug R. 1986. Zarys sedymentologii. WG. Warszawa.
Migoń P. 2006. Geomorfologia, PWN, Warszawa.
Lindner L. (red.) 1992. Czwartorzęd, osady, metody badań, stratygrafia, Wyd. PAE, Warszawa
Mycielska–Dowgiałło E., Rutkowski J. (red.) 1995. Badania osadów czwartorzędowych. Wybrane metody i interpretacja wyników. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW, Warszawa.
Mycielska-Dowgiałło E. (red) 1998. Struktury sedymentacyjne i postsedymentacyjne w osadach czwartorzędowych i ich wartość interpretacyjna. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW, Warszawa.
Mycielska–Dowgiałło E., Rutkowski J. (red.) 2009. Badania cech teksturalnych osadów czwartorzędowych i wybrane metody oznaczania ich wieku. WSWPR. Warszawa.
Pelisiak A., Gębica P. 2007. Podstawy geomorfologii i gleboznawstwa dla archeologów. Wyd. Mitel. Rzeszów
Rapp G. Jr, Hill Ch. 1998. Geoarcheology. The earth-scence paproch to archeological interpretation. Yale University Press.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: