Zmiany świata organicznego w czwartorzędzie 1300-OZSO4W
Przedmiot podzielony jest na dwa bloki poświęcone przemianom świata roślin i zwierząt, obserwowanym w czasie trwania czwartorzędu. Jego zadaniem jest przedstawienie i omówienie najczęściej występujących grup taksonomicznych, ich ewolucji, sposobu identyfikacji oraz podstawowych metod używanych do ich badania. Dodatkowo prezentowany jest sposób odpowiedniego doboru materiału i opisu szczątków florystycznych i faunistycznych istotny zarówno dla prac polowych jak i laboratoryjnych.
Semestr zimowy:
Wykład z paleobotaniki czwartorzędowej zajmuje się problematyką związaną ze szczątkami roślinnymi spotykanymi w stanie kopalnym: mikroszczątkami, ziarnami pyłku i sporami, fitolitami, okrzemkami, kokolitami oraz bruzdnicami oraz makroszczątkami roślin spotykanymi w profilach czwartorzędowych jeziornych i torfowiskowych.
Na wykładach omawiane są grupy mikroskamieniałości roślinnych reprezentowane w stanie kopalnym: fitolity, okrzemki, cysty bruzdnic - budowa szkieletów, znaczenie skałotwórcze, stratygraficzne i w rekonstrukcjach paleośrodowiska. Palinologia jako metoda paleobotaniczna. Morfologia ziaren pyłku i spor. Klucze pyłkowe, kolekcje pyłkowe. Produkcja i rozprzestrzenianie się pyłku i spor. Współczesny deszcz pyłkowy. Zachowanie ziarn pyłku i zarodników w różnych środowiskach sedymentacyjnych. Sposoby pozyskiwania materiału do badań palinologicznych. Procedury laboratoryjne. Przygotowanie preparatów. Metody zliczania ziarn pyłku. Spektrum pyłkowe. Diagram pyłkowy. Idea analizy pyłkowej jako metody statystycznej. Zastosowanie analizy pyłkowej w badaniach czwartorzędu. Sukcesje pyłkowe interglacjalne i interstadialne/stadialne. Stratygrafia osadów czwartorzędowych w oparciu o analizę pyłkową. Inne zastosowania metody analizy pyłkowej. Analizy opadu pyłkowego, analizy miodu.
Semestr letni:
Wykład poświęcony jest opisowi szczątków organizmów zwierzęcych, występujących w osadach czwartorzędowych. Poruszane zagadnienia obejmują charakterystykę kręgowców oraz bezkręgowców tj. mięczaków (ślimaki i małże), otwornic, ameb skorupkowych, małżoraczków, wioślarek i owadów. Dodatkowo w trakcie wykładu omawiane są osady, w których szczątki faunistyczne występują najczęściej. Przedstawiane są także najbardziej typowe i charakterystyczne gatunki zwierząt dla czwartorzędu Polski oraz sposoby ich oznaczania. Istotnym elementem zajęć jest nauka zestawiania wyników badań faunistycznych oraz ich interpretacji z naciskiem na elementy analizy paleoekologicznej, paleoklimatycznej i paleogeograficznej. W trakcie wykładu omawiany jest także rozwój człowieka.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Po ukończeniu przedmiotu student:
– dokumentuje znaleziska flory i fauny w stanowiskach czwartorzędowych
– zna technikę pobierania próbek do badań faunistycznych i florystycznych
– przygotowuje materiał do oznaczenia
– identyfikuje szczątki organizmów w osadach czwartorzędowych
– zestawia uzyskiwane wyniki badań
– odtwarza warunki klimatyczne i środowiskowe
– wyciąga wnioski stratygraficzne
– odtwarza zmiany świata organicznego w czwartorzędzie.
K_K01 - współdziała w grupach laboratoryjnych i na kursach terenowych
K_K02 - umie zaplanować etapy przygotowawcze do wykonania prezentacji i prac zaliczeniowych
K_K03 - realizując geologiczne zadania badawcze umie zidentyfikować problemy i zaproponować sposoby ich rozwiązania
K_K04 - zdobywa wiedzę i umiejętności przydatne do ewentualnego podjęcia studiów III stopnia
K_K05 - jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo swoje i innych podczas prac laboratoryjnych i w czasie kursów terenowych
K_K05 - rozumie potrzebę przedstawiania najnowszej wiedzy geologicznej w ramach prezentacji i przy wykonywaniu prac zaliczeniowych
K_K06 - zna zasady najprostszego i najefektywniejszego osiągania zamierzonych celów przy wykonywaniu prac geologicznych
K_K07 - zna zasady przedsiębiorczości i zdobywania funduszy na badania
K_K09 - rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie
Kryteria oceniania
Końcowe zaliczenie pisemne w formie testu otwartego.
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
Rühle E., (red.) 1973. Metodyka badań osadów czwartorzędowych. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa.
Alexandrowicz S.W., 1987. Analiza malakologiczna osadów czwartorzędowych. Kwartalnik Akademii Górniczo-Hutniczej, Geologia, 12 (1,2). Kraków.
Faegri K., Iversen J., 1989. Textbook of pollen analysis. 4th edition, New Jersey.
Skompski S., 1991. Fauna czwartorzędowa Polski. Bezkręgowce. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. Warszawa.
Kołodziejczyk A., Koperski P., 2000. Bezkręgowce słodkowodne Polski. Klucz do oznaczania oraz podstawy biologii i ekologii makrofauny. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. Warszawa.
Berglund B.E., 2003. Handbook of Holocene Palaeoecology and Palaeohydrology. The Blackburn Press. New Jersey.
Dybova-Jachowicz S., Sadowska A. (red.), 2003. Palinologia. PAN, Kraków, s. 411.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: