Monitoring środowiska przyrodniczego 1300-OMSP4W
W ramach wykładu student zapoznaje się z metodologicznymi podstawami prowadzenia monitoringu środowiska, organizacją i sposobem funkcjonowania środowiska w Polce i Unii Europejskiej, organami i instytucjami realizującymi monitoring, zasadami funkcjonowania poszczególnych komponentów środowiska oraz ogólnie z aktualnym stanem środowiska w Polsce. Wykład podzielony jest na następujące bloki tematyczne: 1) podstawy metodologiczne; 2) organizacja systemu Państwowego Monitoringu Środowiska; 3) organizacja i funkcjonowanie poszczególnych komponentów środowiska; 4) międzynarodowe programy monitoringu. W ramach tych bloków przedstawiane są następujące zagadnienia. Blok 1): cele i zadania monitoringu, podstawy metodologiczne z omówieniem przedmiotu monitoringu i zasadami wyodrębniania poszczególnych komponentów środowiska (krajobrazu) do monitoringu w oparciu o teorię systemów, podstawy metrologiczne monitoringu (z uwzględnieniem systemów automatycznych pomiarów i transmisji wyników). Blok 2) Podstawy prawne funkcjonowania monitoringu, organizacja i zasady funkcjonowania Państwowej inspekcji środowiska i systemu Państwowego Monitoringu Środowiska; zasady informowania o stanie środowiska w Polsce i UE. Blok 3) Cel przedmiot i zadania poszczególnych bloków PMŚ: stan środowiska, emisje, oceny i prognozy; omówienie zasad funkcjonowania podsystemów PMŚ i aktualnego stanu poszczególnych komponentów środowiska (na przykładzie podsystemu monitoringu wód podziemnych przestawiane są szczegółowo zasady organizacji, funkcjonowania i interpretacji wyników monitoringu), omawiane są również zasady organizacji i funkcjonowania monitoringowych baz danych, systemu zapewnienia/kontroli jakości monitoringu. Blok 4) poświęcony jest współpracy międzynarodowej, głównie w ramach Wspólnoty Europejskiej (w Europejskiej Agencji Środowiska i systemie EIONET) oraz ONZ, NATO i programach monitoringu funkcjonujących w oparciu o umowy i konwencje międzynarodowe.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Student zdobywa wiedzę z zakresu organizacji i funkcjonowanie monitoringu środowiska, stanu środowiska i jego poszczególnych komponentów w Polsce. Posiada umiejętność projektowania i interpretacji wyników monitoringu, ze szczególnym uwzględnieniem monitoringu wody.
K_W01 dostrzega wielorakie związki między elementami składowymi środowiska i rozumie procesy zachodzące w środowisku na różnych poziomach organizacji przyrody;
K_W02 rozumie skomplikowane powiązania abiotyczno-biotyczne sprzężone w obiegu geochemicznym i biogeochemicznym pierwiastków w obecnej biosferze i rozumie ich historię;
K_W03 ma wiedzę w zakresie wpływu człowieka na przebieg procesów przyrodniczych;
K_W04 zna pojęcia z zakresu ekotoksykologii oraz główne substancje toksyczne występujące w środowisku;
K_W06 posiada pogłębioną wiedzę w zakresie szkód górniczych i zagrożeń środowiska wynikających z prowadzenia eksploatacji różnymi technikami górniczymi różnych rodzajów surowców mineralnych i energetycznych w różnych warunkach geologicznych;
K_W07 zna i rozpoznaje podstawowe geozagrożenia związane z procesami naturalnymi i antropogenicznymi, rozumie związki przyczynowo-skutkowe pomiędzy procesami geologicznymi, a katastrofami przyrodniczymi;
K_W08 posiada wiedzę dotyczącą systemu planowania przestrzennego Polski, geologicznych uwarunkowań planowania przestrzennego oraz zasad zrównoważonego rozwoju;
K_W09 zna zasady monitoringu środowiska;
K_W10 posiada wiedzę dotyczącą metod remediacji, rekultywacji i renaturyzacji środowiska;
K_W13 zna podstawy prawne oraz istotę ocen oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko w zakresie metodyki badań i procedur wymaganych w Polsce oraz rodzaje dokumentacji sporządzanych w ramach opracowań środowiskowych;
K_W15 posiada wiedzę nt. zasad planowania badań z wykorzystaniem technik i narzędzi badawczych dostępnych w jednostce a także poza nią;
K_W16 zna zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w stopniu pozwalającym na samodzielną pracę zarówno laboratoryjną, jak i terenową;
K_U02 planuje i wykorzystuje odpowiednie metody i techniki do rozwiązania zadanego problemu w ochronie środowiska;
K_U05 organizuje stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami BHP i ergonomii;
K_U06 posługuje się specjalistyczną terminologią w zakresie ochrony środowiska w języku polskim i angielskim;
K_U08 ocenia krytycznie informacje o środowisku;
K_U11 identyfikuje słabe i mocne strony standardowych działań podejmowanych dla rozwiązania problemów środowiskowych;
K_U13 umie analizować plany zagospodarowania przestrzennego i dobierać, z uwzględnieniem geologicznych uwarunkowań, optymalne dla środowiska naturalnego kierunki rozwoju różnych obszarów, identyfikuje zagrożenia środowiskowe wynikające z procesu inwestycyjnego;
K_U14 potrafi zidentyfikować zagrożenia dla środowiska wynikające z działalności gospodarczej;
K_U15 wyjaśnia związki między budową geologiczną a możliwością wystąpienia geozagrożeń;
K_U16 potrafi wykorzystać w praktyce metody geochemiczne oraz bioindykacyjne stosowane w ocenie stopnia zanieczyszczenia środowiska;
K_K01 rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie; potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób;
K_K02 potrafi współdziałać i pracować w zespołach zarówno w laboratorium, jak i w trakcie prac terenowych, przyjmując w niej różne role,;
K_K06 rozumie potrzebę stałej weryfikacji pozyskiwanych informacji poprzez systematyczne zapoznawanie się z opracowaniami naukowymi;
K_K07 jest świadomy politycznych i społeczno - ekonomicznych uwarunkowań ochrony środowiska;
K_K09 wykazuje odpowiedzialność za bezpieczeństwo swoje i innych podczas prac laboratoryjnych, w czasie kursów terenowych i na praktykach zawodowych;
K_K10 jest przygotowany do podjęcia pracy zawodowej związanej z ochroną środowiska;
K_K13 rozumie potrzeby poszukiwania nowych technologii;
K_K14 wskazuje słabe i mocne strony swoich umiejętności, postaw i działań
Kryteria oceniania
Do egzaminu – opanowanie całości materiału z wykładu i zalecanej literatury w zakresie wskazanym na wykładzie.
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
Richling A., Solon J., 1996 - Ekologia krajobrazu. Wyd. Naukowe PWN. Warszawa.
Namieśnik J., Łukasik Z., Jamrógiewicz Z, 1995 - Pobieranie próbek środowiskowych do analizy. Wyd. Naukowe PWN. Warszawa.
Szczepańska J., Kmiecik E., 1998 - Statystyczna kontrola jakości danych w monitoringu wód podziemnych. Wyd. AGH. Kraków.
Kazimierski B., Sadurski A. (red), 1999 - Monitoring osłonowy ujęć wód podziemnych - metody badań. Wyd. PIG. Warszawa.
Witczak S. Adamczyk A., 1994, 95 - Katalog wybranych fizycznych i chemicznych wskaźników zanieczyszczeń wód podziemnych i metod ich oznaczania. Tom I i II. Biblioteka Monitoringu Środowiska. Wyd. PIOŚ. Warszawa.
Program Państwowego Monitoringu Środowiska na lata 20010-2012. GIOŚ. Warszawa, 2009.
Wydawnictwa Biblioteki Monitoringu Środowiska.
Poradniki metodyczne Unii Europejskiej
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: