Mineralogia II 1300-OMII4W
Przedmiot składa się z 15 1.5-godzinnych wykładów, których szczegółowa tematyka została podana poniżej:
WYKŁAD 1 i 2. Ciało stałe a stan amorficzny, polimorfizm i politypia, uporządkowanie bliskiego i dalekiego zasięgu, epitaksja i topotaksja, przerosty polisomatyczne, kryształy modułowe, struktury modulowane, struktury krystaliczne o zgiętych płaszczyznach sieciowych – podstawy.
WYKŁAD 3. Struktury "normalne" i inwersyjne, roztwory stałe, rozpad spinodalny (na przy¬kła¬dzie spineli).
WYKŁAD 4 i 5. Odmiany politypowe, roztwory stałe, luki mieszalności, rozpad roztworów sta¬łych, uporządkowanie i domeny antyfazowe, mikrostruktury, odmieszania i ich znaczenie genetycz¬ne (na przykładzie piroksenów).
WYKŁAD 6 i 7. Przerosty polisomatyczne uporządkowane i nieuporządkowane, transformacje ty¬pu Zipper, polimeryzacja krzemianów, rodzaje połączeń łańcuchów krzemianowych (na przy¬kła¬dzie biopyriboli).
WYKŁAD 8, 9 i 10. Rodzaje pozycji oktaedrycznych, uporządkowanie podstawień oktaedrycz¬nych i ich genetyczne znaczenie (na przykładzie oliwinów); mineralogia płaszcza Ziemi: przejścia fazowe w płaszczu ziemskim, przemiany fazowe odmian polimorficznych (Mg,Fe)2SiO4 na tle przemian fa¬zo¬wych innych faz wysokociśnieniowych, znaczenie przerostów polisomatycznych i defektów struk¬tury krystalicznej dla transportu wody do górnego płaszcza Ziemi (na przykładzie oliwinów i spi¬neli krzemianowych); przerosty mineralne w skałach UHP (Ultra High Pressure) dokumentujące rozpad faz wysokociśnieniowych pochodzących z górnego płaszcza.
WYKŁAD 11, 12 i 13. Uporządkowane i nieuporządkowane rozmieszczenie podstawień izomor¬ficznych kationów i anionów w strukturze krystalicznej krzemianów, politypia, epitaksja i topo¬tak¬sja, struktury modulowane, minerały o zgiętych płaszczyznach sieciowych, nukleacja homoge¬nicz¬na i heterogeniczna, szeregi polisomatyczne minerałów o różnej strukturze krystalicznej (na przykła¬dach minerałów z grupy serpentynów i łyszczyków).
WYKŁAD 14 i 15. Naturalne szkliwa, żele i pseudokoloidy, mineralogeneza w warunkach powierzchniowych, metody badań substancji amorficznych (na przykładach allofanu, imogolitu i szkliw wulkanicznych).
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Po zaliczeniu przedmiotu student posiada wiedzę umożliwiającą określenie genezy wielu grup minerałów na podstawie badań krystalograficznych i chemicznych.
K_W01 – zna proste i zaawansowane instrumentalne metody analityczne stosowane w badaniach skał, minerałów i substancji pochodzenia organicznego
K_W03 – zna szczegółowo problematykę procesów powstawania i różnicowania się skał w określonych środowiskach
K_W09 – zna elektroniczne bazy geologiczne i programy niezbędne do opracowywania wyników badań
K_W16 – zna budowę strukturalną minerałów i jej wpływ na właściwości substancji
K_U03 – potrafi wykorzystać elementy statystyki w interpretacji uzyskanych wyników analitycznych
K_U05 – umie samodzielnie zanalizować zgromadzony materiał naukowy, zinterpretować wyniki i wyciągnąć stosowne wnioski
K_U10 – umie wybrać określone techniki komputerowe do rozwiązywania zagadnień w zakresie geologii
K_K03 – realizując geologiczne zadania badawcze umie zidentyfikować problemy i zaproponować sposoby ich rozwiązania
K_K06 – rozumie potrzebę przedstawiania najnowszej wiedzy geologicznej w ramach prezentacji i przy wykonywaniu prac zaliczeniowych
K_K10 – rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie
Kryteria oceniania
Zaliczenie przedmiotu (części wykładowej) odbywa się na podstawie egzaminacyjnej pracy końcowej (ok. 12 stron), do napisania której student otrzymuje szczegółową instrukcję. Oceniane są zgodność z tematem i instrukcją, umiejętność korzystania z literatury naukowej i baz danych, poprawność językowa.
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
zalecane podręczniki i publikacje :
Amphiboles: Petrology and Experimental Phase Relations, eds. D. R. Veblen, P. H. Ribbe, Reviews in Mineralogy, v. 9B, Mineralogical Society of America, 1982
Amphiboles and Other Hydrous Piroboles - Mineralogy, ed. D. R. Veblen, Reviews in Mineralogy, v. 9A, Mineralogical Society of America, 1981
Baronnet A. 1995 - Polytypism and inorganic crystal growth and reactivity, Science and Technology of Crystal Growth, eds. J. P. van der Eerden and O. I. S. Bruinsma, Kluver Academic Publishers, 291-312
Baronnet A., Belluso E. 2002 - Microstructures of the silicates: key information about mineral reactions and a link with the Earth and material sciences, Mineralogical Magazine, v. 66, 709-732
Baronnet A., Devouard B. 2005 - Microsructures iof common polygonal serpentines from axial HRTEM imaging, electron diffraction, and lattice-simulation data, Canadian Mineralogist, v. 43, 513-542
Bloss F. D. 2000 - Crystallography and Crystal Chemistry; An Introduction, Mineralogical Society of America, Washighton D. C., second printing, 1-545
Bruno M., Compagnoni R., Hirajima T., Rubbo M. 2002 - Jadeite with the Ca-Eskola molecule from an ultra-high pressure metagranodiorite, Dora-Maira Massif, Western Alps, Contributions to Mineralogy and Petrology, v. 142, 515-519
Devouard B., Baronnet A. 1995 - Axial diffraction of curved lattices: geometrical and numerical modelling, European Journal of Mineralogy, v. 7, 835-846
Durazzo A. 1999 - Using mineralogy in the petrogenesis of ultramafic rocks: Examples from Italy, International Geology Review, v. 41, 175-190,
European Mineralogical Union Notes in Mineralogy, v. 1, Modular Aspects of Layer Silicates, ed. S. Merlino, 1997
European Mineralogical Union Notes in Mineralogy, v. 5, Ultrahigh Pressure Metamorphism, ed. D. A. Carswell and R. Compagnoni, 2003
Gasparik T. 1997 - A model for the layered upper mantle, Physics of the Earth and Planetary Interiors, v. 100, 197-212
Griffen D. T. 1992 - Silicate Crystal Chemistry, Oxford University Press New York - Oxford, 1-442
High Temperature and High Pressure Crystal Chemistry, part III, Experimental Techniques, eds. R. M. Hazen and R. T. Downs, Reviews in Mineralogy and Geochemistry, v. 41, 2000
Hydrous Phyllosilicates (exclusive of micas), ed. S. W. Bailey, Reviews in Mineralogy, v. 19, Mineralogical Society of America, 1988
Le Gleuher M., Livi K. J. T., Veblen D. R., Noack Y., Amouric M. 1990 - Serpentinization of enstatite from Oernes, France: Reaction microstructures and the role of system openness, American Mineralogist, v. 75, 813-824
Longhi J., Bertka C. M. 1996 - Graphical analysis of pigeonite-augite liquidus equilibria, American Mineralogist, v. 81, 685-695
Micas, ed. S. W. Bailey, Reviews in Mineralogy, v. 13, Mineralogical Society of America, 1984
Micas: Crystal Chemistry & Metamorphic Petrology, ed. A. Mottana, F. P. Sassi, J. B. Thompson jr., S. Guggenheim, Reviews in Mineralogy and Geochemistry, v. 46, Mineralogical Society of America, 2002
Minerals and Reactions at the Atomic Scale: Transmission Electron Microscopy, ed. P. R. Buseck, Reviews in Mineralogy, v. 27, Mineralogical Society of America, 1992
Oxide Minerals: Petrological and Magnetic Significance, ed. D. H. Linsley, Reviews in Mineralogy, v. 25, 1991
Nimis P., Taylor W. R. 2000 - Single pyroxene thermobarometry for garnet peridotites. Part I. Calibration and testing of a Cr-in-Cpx barometer and an enstatite-in-Cpx thermometer, Contributions to Mineralogy and Petrology, v. 139, 541-554
Pawley A. R. 2000 - Stability of clinohumite in the system MgO_SiO2_H2O, Contributions to Mineralogy and Petrology, v. 138, 284-291
Putnis A., McConnel J. D. C. 1980 - Principles of Mineral Behaviour, Blackwell Sci. Publ., Oxford-London-Edinburgh-Boston-Melbourne
Putnis A. 1992 - Introduction to Mineral Sciences, Cambridge University Press, 1-437
Pyroxenes, ed. C. T. Prewitt, Reviews in Mineralogy, v. 7, Mineralogical Society of America, 1980
Ultrahigh-Pressure Mineralogy: Physics and Chemistry of the Earth Deep Interior, ed. R. J. Hemley, Reviews in Mineralogy, v. 37, Mineralogical Society of America, 1998
Veblen D. R., Buseck P. R. 1979 - Chain-width order and disorder in biopyriboles, American Mineralogist, v. 64, 687-700
Veblen D. R., Wylie A. G. 1991 - Polysomatism and polysomatic series, American Mineralogist, v. 76, 801-826
Wicks F. J., Whittaker E. J. W. 1977 - Serpentine textures and serpentinization, Canadian Mineralogist, v. 15, 459-488
Wicks F. J. 1979 - Mineralogy, chemistry and crystallography of chrysotile asbestos, Short Course in Mineralogical Techniques of Asbestos Determination, ed. R. L. Ledoux, Mineral. Assoc. Can. Short Course, v. 4, 35-78
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: