Klastyczne systemy depozycyjne 1300-OKSD4ZW
Klastyczne systemy depozycyjne to wykład stanowiący kontynuację Sedymentologii (1300-OSED2ZW) a jednocześnie przygotowanie do udziału w zajęciach z Analizy basenów sedymentacyjnych (1300-OBSC4L1) oraz Praktikum z sedymentologii skał klastycznych (1300-WPSSK4L). Aby osiągnąć zdefiniowane dla przedmiotu efekty uczenia student musi brać udział w wykładach (30h) oraz przygotować się samodzielnie do zaliczenia (szacunkowo ok. 10h).
Wykład prezentuje charakterystyki poszczególnych współczesnych środowisk sedymentacji klastycznej, ich odpowiedniki kopalne oraz potencjał złożowy, zarówno jako skały macierzystej, drogi migracji, jak również skały zbiornikowej.
W szczegółowy sposób przedstawia następujące systemy depozycyjne: aluwialny, fluwialny, brzegowy, płytkomorski, głębokomorski, jeziorny, pustynny, lodowcowy. W każdym przypadku prezentowane są mechanizmy i procesy sedymentacji, charakterystyczne modele facjalne, współczesne przykłady poszczególnych systemów. Następnie omawiane są przykłady kopalne, architektura basenów sedymentacyjnych oraz aspekty złożowe.
Na wykład składa się 15 dwugodzinnych wykładów: (1) Definicja systemu depozycyjnego, czynniki kontrolujące rozwój systemów depozycyjnych: klimat, tektonika, zmiany względnego poziomu oceanu światowego, dostawa osadów, aktywność biologiczna, chemizm wód. Klasyfikacja klastycznych systemów depozycyjnych.; (2) Stożki aluwialne: procesy sedymentacyjne, charakterystyka osadów, morfologia; modele rozkładu facji; związek z klimatem i tektoniką; stożki aluwialne w kopalnych sekwencjach osadowych – architektura wypełnienia basenów oraz potencjał złożowy; (3) Systemy depozycji fluwialnej: procesy depozycyjne, typy systemów i ich związek z charakterem podłoża, klimatem i tektoniką. Współczesne przykłady żwirodennych i płaskodennych rzek roztokowych, rzek meandrujących, rzek anastomozujących; (4) Kopalne przykłady fluwialnych systemów depozycyjnych, modelowe sekwencje, architektura wypełnienia basenów oraz potencjał złożowy; (5) System deltowy: procesy depozycyjne, zespoły facji, charakterystyka osadów, klasyfikacja systemów deltowych: delty zdominowane procesami fluwialnymi, delty zdominowane procesami falowymi, delty zdominowane procesami pływowymi; (6) Modelowe sekwencje systemu deltowego, rozpoznawanie i architektura kopalnych systemów deltowych. Przykłady kopalne – ich architektura, ewolucja i potencjał złożowy; (7) Klastyczna strefa brzegowa: procesy, osady, rozkład facji. Współczesne plaże i bariery piaszczyste oraz równie pływowe. Charakterystyka kopalnych zespołów facji charakterystycznych dla klastycznych stref brzegowych; (8) System płytkomorskiej klastycznej sedymentacji szelfowej. Procesy fizyczne kontrolujące sedymentację na szelfie: prądy pływowe, prądy falowe, prądy gęstościowe. Rozkład facji na różnych typach szelfów. Rola systemów szelfowych w architekturze i ewolucji wypełnień basenów sedymentacyjnych. Kryteria rozpoznawania i przykłady kopalnych systemów szelfowych.; (9) System głębokomorskiej sedymentacji klastycznej. Mechanizmy transportu osadów: podwodne grawitacyjne ruchy masowe, prądy zawiesinowe, sedymentacja pelagiczna. Charakterystyka facji skłonu, podstawy skłonu oraz równi basenowych; (10) Współczesne i kopalne modele stożków turbidytowych. Klasyfikacja facji turbidytowych. Flisz. Potencjał złożowy głębokomorskiego systemu sedymentacji klastycznej; (11) Jeziorny system depozycyjny: przykłady współczesne i kopalne. Mechanizmy sedymentacji i rozkład facji. Czynniki kontrolujące geometrię jezior i ich hydrologię, stratyfikacja i żyzność wód w jeziorach. Potencjał jeziornego systemu depozycyjnego jako skały macierzystej w systemie naftowym; (12) Dostawa i transport materiału w środowisku eolicznym. Formy akumulacji eolicznej, ich cech teksturalne i strukturalne. Współczesne pustynie, uwarunkowania klimatyczne i tektoniczne. Charakterystyka facji wydmowych i międzywydmowych. Modelowe sekwencje eolicznego systemu depozycyjnego, współwystępowanie z innymi lądowymi i brzegowymi klastycznymi systemami depozycyjnymi. Potencjał eolicznego systemu depozycyjnego jako skały zbiornikowej w systemie naftowym; (13) Mechanizmy transportu osadów przez lód lodowcowy. Środowiska sedymentacji glacjalnej: glacjalne, glacifluwialne, glacjalnomorskie, glacjalnojeziorne. Rozmieszczenie środowisk glacjalnych w plejstocenie i współcześnie. Kopalne osady lodowcowe, wielkie zlodowacenia w historii Ziemi; (14) Osady fitogeniczne a klastyczne systemy depozycyjne. Środowiska powstawania osadów fitogenicznych a potencjał powstawania różnych typów węgli: czynniki sedymentacyjne, klimatyczne i tektoniczne. Klasyfikacja torfów i węgli. Geometria i ewolucja basenów węglowych. Przykłady złóż węgli; (15) Systemy depozycyjne a złoża paliw kopalnych, potencjał generacyjny, drogi migracji, potencjał złożowy.
Rodzaj przedmiotu
Wymagania (lista przedmiotów)
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Po ukończeniu cyklu wykładów z Klastycznych systemów depozycyjnych student zna charakterystykę współczesnych środowisk sedymentacji klastycznej, poprawnie interpretuje kopalne sekwencje osadowe, potrafi wykazać związki pomiędzy poszczególnymi środowiskami. Zgodnie z zasadą aktualizmu geologicznego odtwarza i porównuje kopalne systemy depozycji skał klastycznych, w skali lokalnej i regionalnej. Analizuje architekturę basenów sedymentacyjnych oraz ich potencjał złożowy. Uzyskuje tym samym podstawy do dalszej edukacji geologicznej, zwłaszcza w zakresie Analizy basenów sedymentacyjnych.
K_W06 - zna terminologię dotyczącą opisu basenów sedymentacyjnych współczesnych i kopalnych, potrafi scharakteryzować podstawowe morskie i lądowe systemy depozycyjne, ich pochodzenie i ewolucję
K_U08 - wykonuje różnorodne mapy i przekroje geologiczne posiłkując się różnorodnymi danymi, potrafi konstruować mapy jakościowo-ilościowe z wykorzystaniem wiedzy tektonicznej i paleotektonicznej, potrafi wyróżnić w obrębie basenu sedymentacyjnego prowincje naftowe
K_K01 - współdziała w grupach laboratoryjnych i na kursach terenowych
K_K02 - umie zaplanować etapy przygotowawcze do wykonania prezentacji i prac zaliczeniowych
K_K04 - zdobywa wiedzę i umiejętności przydatne do ewentualnego podjęcia studiów III stopnia
K_K05 - rozumie potrzebę przedstawiania najnowszej wiedzy geologicznej w ramach prezentacji i przy wykonywaniu prac zaliczeniowych
K_K06 - zna zasady najprostszego i najefektywniejszego osiągania zamierzonych celów przy wykonywaniu prac geologicznych
K_K09 - rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie
Kryteria oceniania
Student uzyskuje ocenę zaliczeniową na podstawie pisemnego testu, obejmującego swoim zakresem materiał wykładowy.
Praktyki zawodowe
Nie obowiązują.
Literatura
1. Galloway, W.E. & Hobday, D.k. 1996. Terrigenous clastic depositional systems. Springer.
2. Hsü, K.J. 2004. Physics of sedimentology. Springer.
3. Miall, A.D. 2006. The geology of fluvial deposits. Springer.
4. Reading, H.G. 2004. Sedimentary Environments and Facies. Blackwell Science.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: