Gleboznawstwo 1300-OGLW-GES

Wykład ma za zadanie zapoznać z podstawowymi pojęciami z zakresu gleboznawstwa. Przedstawiana jest definicja gleby oraz omawiany przedmiot i rozwój gleboznawstwa jako dziedziny nauki. Analizowane są w trakcie zajęć uwarunkowania powstawania różnych typów gleb, do których należą czynniki glebotwórcze, procesy zachodzące w profilu glebowym, czas wpływający na stopień wykształcenia gleb oraz współzależności istniejące między właściwościami gleb, klimatem i roślinnością. Omawiane są morfologiczne cechy gleb oraz zasady ich opisu (budowa profilu glebowego, miąższość, barwa, przejścia poziomów glebowych, struktura gleb, układ i porowatość gleb, domieszki). Podkreślany jest w trakcie wykładu charakter gleby jako układu trójfazowego. Prezentacja fazy stałej zawiera charakterystykę mineralnej części gleby, omówienie wpływu składu granulometrycznego na niektóre właściwości gleb, charakterystykę substancji organicznej, jej przeobrażeń i znaczenia, a także opis kompleksów organiczno-mineralnych. Opis fazy ciekłej gleby obejmuje omówienie postaci wody w glebie, chemizmu roztworu glebowego oraz pojemności wodnej. W trakcie prezentacji fazy gazowej omawiane są: aktywność respiracyjna gleby, zjawiska wymiany gazowej w glebie, skład chemiczny powietrza glebowego oraz stosunki termiczne. W trakcie wykładu przedstawiane są zarówno właściwości fizyczne (gęstość, zwięzłość, plastyczność), jak i właściwości fizykochemiczne gleb (charakterystyka mikro- i makroelementów, właściwości sorpcyjne gleb w tym rodzaje sorpcji, odczyn i właściwości buforowe) oraz wynikające z nich zasobność, żyzność i urodzajność. Szczególna uwaga poświęcana jest omówieniu organizmów glebowych, które odgrywają kluczową rolę w ewolucji gleb. Prezentowane są także zjawiska degradacji gleb i omawiane czynniki je wywołujące. Jako podsumowanie prezentowana jest, oparta na kryteriach genetycznych, Systematyka gleb Polski. Jej opis zawiera kryteria doboru jednostek systematycznych, podział gleb Polski na jednostki systematyczne, charakterystykę poszczególnych klas i typów oraz przestrzenne rozmieszczenie wydzielonych typów gleb na obszarze Polski.
Uzupełnieniem wiedzy na temat genetycznych podziałów gleb oraz możliwości ich ewolucji jest zaprezentowanie cyklów rozwojowych gleb. W trakcie wykładu przedstawiana jest także bonitacyjna klasyfikacja gleb oraz zasady ich podziału na kompleksy rolniczej przydatności. Omawiane są ponadto gleby kopalne i ich stratygraficzne znaczenie. Prezentowany jest także przegląd i rozmieszczenie gleb świata oraz klasyfikacja FAO/WRB.