Ekologia 1300-OEKO401
W ramach przedmiotu omawiane są założenia filozoficzne i teoretyczne ekologii ogólnej, podstawowe pojęcia i definicje, główne czynniki abiotyczne, zjawiska i procesy ekologiczne zachodzące na różnych poziomach organizacji przyrody (biosfera, ekosystem, biocenoza, populacja, osobnik), zagadnienia z zakresu termodynamiki układów ekologicznych. W trakcie pracy własnej studenci uczą się posługiwać metodami badawczymi stosowanymi w badaniach ekologicznych i opracowywać wyniki badań. Ponadto studenci samodzielnie przeprowadzają zadanie badawcze: eksperyment (interakcje drapieżnik ofiara, zmiana liczebności populacji w czasie) lub ocenę zagęszczenia i struktury przestrzennej populacji głównych gatunków runa w wybranym zespole leśnym, którego wyniki przedstawiają w formie sprawozdania.
Zajęcia teoretyczne obejmują następujące bloki tematyczne, w skład których wchodzi wykład i panel dyskusyjny:
Wykład:
1. Pochodzenie życia na ziemi, podstawowe pojęcia i definicje stosowane w ekologii, założenia filozoficzne ekologii.
2. Czynniki ekologiczne: klimatyczne, fizjograficzne, orograficzne, edaficzne, biotyczne.
3. Biosfera: metabolizm, produkcja pierwotna, dekompozycja.
4. Ekosystem – struktura i funkcjonowanie: sieci, łańcuchy i piramidy troficzne, przepływ energii, krążenie materii.
5. Stabilność ekosystemów: równowaga, stałość i stabilność.
6. Dynamika ekosystemów: klasyczna teoria sukcesji i teorie alternatywne.
7. Populacja: cechy, procesy, dynamika, krzywe przeżywalności, demografia.
8. Organizm w środowisku: nisza ekologiczna, amplituda ekologiczna, aklimatyzacja, adaptacja, tolerancja i odporność na stres, interakcje wewnątrz i międzygatunkowe.
9. Biomy: strefy klimatyczne i glebowe, formacje roślinne i związane z nimi zespoły zwierząt.
10. Różnorodność biologiczna: poziomy, miary, wzorce bioróżnorodności, gatunki synantropijne, inwazje gatunków.
Panel dyskusyjny:
1. Redukcjonizm, czy holizm, który z poglądów jest ci bliższy i dlaczego?
2. Czy i jak procesy biologiczne mogą modyfikować czynniki abiotyczne?
3. Jak działalność człowieka może wpływać na tempo metabolizmu biosfery?
4. Czy oddziaływania między elementami ekosystemu można sprowadzić do ciągu przemian energetycznych?
5. Czy równowaga w przyrodzie jest stanem pożądanym, czy stany niezmienności układów ekologicznych są dla nich dobre?
6. Czy sukcesja jest procesem deterministycznym czy stochastycznym i dlaczego?
7. Jak przebiegają procesy demograficzne w populacji ludzkiej?
8. Czy różne typy interakcji między gatunkowych mogą mieć wpływ na procesy ewolucyjne?
9. Na czym polega zjawisko synergizmu?
10. Czy różnorodność gwarantuje stabilność?
Zajęcia praktyczne:
1. Metody oceny zagęszczenia populacji
2 Formy życiowe roślin i schematy cykli życiowych roślin
3. Pomiar tempa produkcji pierwotnej
4. Ocena liczebności dzikich zwierząt
5. Konstruowanie tabel przeżywalności.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Po zakończeniu kursu student:
- dostrzega wielorakie związki między składowymi środowiska (K_W01),
- zna problemy i metody badawcze z wybranych nauk z dziedzin nauk przyrodniczych, społecznych, humanistycznych, ścisłych, rolniczych lub medycznych (K_W02),
- rozumie miejsce polityki ochrony środowiska i zasad zrównoważonego rozwoju w życiu społeczno – gospodarczym (K_W07),
- rozpoznaje modele opisujące środowisko (K_W08),
- interpretuje międzynarodowy wymiar ochrony środowiska (K_W09),
- zna zasady korzystania z przestrzeni (K_W10),
- rozumie biotransformacje ksenobiotyków w środowisku (K_W11),
- dostrzega ewolucyjne i filozoficzne konteksty zjawisk przyrodniczych (K_W12),
- rozpoznaje podstawowe terminy w języku obcym (j. angielskim) w zakresie ochrony środowiska (K_W13),
- posługuje się specjalistyczną terminologią w zakresie ochrony środowiska w języku polskim i angielskim (K_U6),
- docenia rolę edukacji ekologicznej i zdrowotnej (K_K02),
- jest świadomy politycznych i społeczno - ekonomicznych uwarunkowań ochrony środowiska (K_K07).
Kryteria oceniania
Zaliczenie – opanowanie całości materiału omawianego w trakcie zajęć.
Sporządzenie sprawozdania przedstawiającego wyniki zadania badawczego.
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
Mackenzie A., Ball A. S. i S. R. Virdee 2005. Krótkie wykłady. Ekologia. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Weiner J. 2005. Życie i ewolucja biosfery, PWN, Warszawa.
Falińska K. 2004. Ekologia roślin. PWN, Warszawa
Begon M., Harper J.L., Townsend C.R., 1996. Ecology. Individuals, Populations, and Communities. 3. wyd., Blackwell
Krebs Ch. J., 2011. Ekologia. PWN, Warszawa.
Materiały do dyskusji polecane na każdych zajęciach.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: