Ekologia 1300-OEKLP-GES

W ramach przedmiotu omawiane są założenia filozoficzne i teoretyczne ekologii ogólnej, podstawowe pojęcia i definicje, główne czynniki abiotyczne, zjawiska i procesy ekologiczne zachodzące na różnych poziomach organizacji przyrody (biosfera, ekosystem, biocenoza, populacja, osobnik), zagadnienia z zakresu termodynamiki układów ekologicznych. W trakcie pracy własnej studenci uczą się posługiwać metodami badawczymi stosowanymi w badaniach ekologicznych i opracowywać wyniki badań. Ponadto studenci samodzielnie przeprowadzają zadanie badawcze: eksperyment (interakcje drapieżnik ofiara, zmiana liczebności populacji w czasie) lub ocenę zagęszczenia i struktury przestrzennej populacji głównych gatunków runa w wybranym zespole leśnym, którego wyniki przedstawiają w formie sprawozdania.

Zajęcia teoretyczne obejmują następujące bloki tematyczne, w skład których wchodzi wykład i panel dyskusyjny:
Wykład:
1. Pochodzenie życia na ziemi, podstawowe pojęcia i definicje stosowane w ekologii, założenia filozoficzne ekologii.
2. Czynniki ekologiczne: klimatyczne, fizjograficzne, orograficzne, edaficzne, biotyczne.
3. Biosfera: metabolizm, produkcja pierwotna, dekompozycja.
4. Ekosystem – struktura i funkcjonowanie: sieci, łańcuchy i piramidy troficzne, przepływ energii, krążenie materii.
5. Stabilność ekosystemów: równowaga, stałość i stabilność.
6. Dynamika ekosystemów: klasyczna teoria sukcesji i teorie alternatywne.
7. Populacja: cechy, procesy, dynamika, krzywe przeżywalności, demografia.
8. Organizm w środowisku: nisza ekologiczna, amplituda ekologiczna, aklimatyzacja, adaptacja, tolerancja i odporność na stres, interakcje wewnątrz i międzygatunkowe.
9. Biomy: strefy klimatyczne i glebowe, formacje roślinne i związane z nimi zespoły zwierząt.
10. Różnorodność biologiczna: poziomy, miary, wzorce bioróżnorodności, gatunki synantropijne, inwazje gatunków.

Panel dyskusyjny:
1. Redukcjonizm, czy holizm, który z poglądów jest ci bliższy i dlaczego?
2. Czy i jak procesy biologiczne mogą modyfikować czynniki abiotyczne?
3. Jak działalność człowieka może wpływać na tempo metabolizmu biosfery?
4. Czy oddziaływania między elementami ekosystemu można sprowadzić do ciągu przemian energetycznych?
5. Czy równowaga w przyrodzie jest stanem pożądanym, czy stany niezmienności układów ekologicznych są dla nich dobre?
6. Czy sukcesja jest procesem deterministycznym czy stochastycznym i dlaczego?
7. Jak przebiegają procesy demograficzne w populacji ludzkiej?
8. Czy różne typy interakcji między gatunkowych mogą mieć wpływ na procesy ewolucyjne?
9. Na czym polega zjawisko synergizmu?
10. Czy różnorodność gwarantuje stabilność?

Zajęcia praktyczne:
1. Metody oceny zagęszczenia populacji
2 Formy życiowe roślin i schematy cykli życiowych roślin
3. Pomiar tempa produkcji pierwotnej
4. Ocena liczebności dzikich zwierząt
5. Konstruowanie tabel przeżywalności.